Gipertoniya (qon bosimining ko‘tarilishi) yurak-qon tomir tizimining eng keng tarqalgan va xavfli kasalliklaridan biridir. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, har uchinchi katta yoshli odam undan aziyat chekadi. Biroq ko‘pchilik o‘zida gipertoniya kasalligi rivojlanayotganini xayoliga ham keltirmaydi, chunki kasallik simptomsiz kechishi yoki noaniq belgilar bilan namoyon bo‘lishi mumkin.

Gipertenziyaning yashirin belgilari

1. Bosh og‘rig‘i va bosh aylanishi

Ko‘pchilik bosh og‘rig‘i stress yoki charchoqdan kelib chiqadi deb o‘ylaydi, lekin agar u ertalab paydo bo‘lsa yoki boshning orqa qismida og‘irlik hissi bilan birga bo‘lsa, bu yuqori bosim belgisi bo‘lishi mumkin.

2. Quloq shang‘illashi va eshitishning pasayishi

Quloqdagi shovqin yoki pulsatsiya gipertoniya tufayli qon aylanishining buzilganligini ko‘rsatishi mumkin.

3. Charchoq va holsizlik

Agar siz to‘laqonli dam olganingizdan keyin ham doimiy charchoqni his qilsangiz, bu qon bosimining oshishi tufayli organlarning qon bilan ta’minlanishining yetarli emasligidan dalolat berishi mumkin.

4. Yuz va qo‘l-oyoq shishlari.

Gipertoniya kasalligida suv-tuz muvozanatining buzilishi organizmda suyuqlik ushlanib qolib, shishlarni keltirib chiqaradi.

5. Hansirash va yurak faoliyatidagi uzilishlar.

Jismoniy mashqlar paytida yoki tinch holatda nafas olishning qiyinlashishi gipertoniya tufayli yuzaga kelgan yurak yetishmovchiligining belgisi bo‘lishi mumkin.

Nima uchun gipertoniya sezilmaydi?

Gipertoniya asta-sekin rivojlanadi va organizm aniq signallar bermasdan yuqori bosimga moslashadi. Ko‘pchilik alomatlarni haddan tashqari charchash yoki yoshga bog‘liq o‘zgarishlar bilan bog‘laydi. Ammo nazorat qilinmasa va davolanmasa, gipertoniya insult, yurak xuruji va boshqa jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin.

Xavf omillari

• Genetik moyillik

• Semizlik va noto‘g‘ri ovqatlanish

• Kam harakatli turmush tarzi

• Tez-tez stress va uyqusizlik

• Tuz va spirtli ichimliklarni ortiqcha iste’mol qilish

Gipertoniyani qanday qilib o‘z vaqtida aniqlash mumkin?

• Bosimni muntazam ravishda o‘lchang (haftasiga kamida 2 marta)

• Tibbiy ko‘rikdan o‘ting

• Sanab o‘tilgan alomatlarga e’tibor bering

• Sog‘lom turmush tarzini olib boring

Ko‘p beriladigan savollar

1. Gipertoniya vaqtinchalik bo‘lishi mumkinmi?

Ha, bosim stress yoki jismoniy zo‘riqish tufayli ko‘tarilishi mumkin, ammo ko‘rsatkichlar uzoq vaqt davomida yuqori bo‘lib qolsa, bu shifokorga murojaat qilish uchun sabab bo‘ladi.

2. Gipertoniyani dori-darmonsiz davolash mumkinmi?

Dastlabki bosqichlarda to‘g‘ri ovqatlanish, jismoniy faollik va stressni kamaytirish orqali bosimni nazorat qilish mumkin.

3. Qanday bosim xavfli hisoblanadi?

140/90 mm simob ustunidan yuqori bosim mutaxassis maslahati va turmush tarzini to‘g‘rilashni talab qiladi.

Foydali maslahatlar

✅ Tuz iste’molini kamaytiring - kuniga ko‘pi bilan 5 g.

✅ Ratsioningizga kaliy va magniy qo‘shing - ular qon bosimini nazorat qilishga yordam beradi.

✅ Muntazam ravishda sport bilan shug‘ullaning - yurish, suzish va yoga ayniqsa foydali.

✅ Vazningizni nazorat qiling - ortiqcha kilogrammlar yurakka yuklamani oshiradi.

✅ Zararli odatlardan voz keching - chekish va spirtli ichimliklar muammoni yanada chuqurlashtiradi.

Afsonalarni yo‘qqa chiqaramiz

❌ Gipertoniya - keksa odamlarning kasalligi

✅ Aslida, qon bosimi ko‘tarilishi yoshlar va hatto o‘smirlarda ham tobora ko‘proq aniqlanmoqda.

❌ Agar simptomlar bo‘lmasa, demak, gipertoniya kasalligi yo‘q

✅ Kasallik uzoq vaqt davomida alomatsiz kechishi mumkin, ammo bu uning tomirlarni yemirmasligini anglatmaydi.

Xulosa

Gipertoniya - bu shunchaki yuqori bosim emas, balki e’tibor va nazoratni talab qiladigan jiddiy kasallik. Agar siz hatto kichik alomatlarni ham sezsangiz, ularni e’tiborsiz qoldirmang - o‘z vaqtida tashxis qo‘yish va turmush tarzini o‘zgartirish xavfli oqibatlarning oldini olishga yordam beradi.

📢 Qon bosimingizni tekshiring, sog‘lom turmush tarzini olib boring va har qanday shubha bo‘lsa, shifokor bilan maslahatlashing!