Miokard infarkti dunyo bo‘ylab o‘limning yetakchi sabablaridan biridir. Ammo ko‘pchilik organizm oldindan bu xavf haqida signal berishini bilmaydi. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, bemorlarning taxminan 80% infarkt boshlanishidan bir necha hafta oldin yurak muammolariga ishora qiluvchi alomatlarni sezadi. Agar bu belgilar o‘z vaqtida aniqlansa, jiddiy asoratlarning oldini olish va hayotni saqlab qolish mumkin. Ushbu maqolada infarktning asosiy belgilarini, xavf omillarini va profilaktika chora-tadbirlarini ko‘rib chiqamiz.

Infarktning asosiy belgilarini tanib olish

Ko‘pincha dastlabki simptomlar xurujdan 3–4 hafta oldin paydo bo‘ladi. Ular kuchsiz va sezilmas bo‘lishi mumkin, lekin organizmingizga e’tiborli bo‘lsangiz, ularni aniqlash mumkin.

1. Ko‘krak qafasida noqulaylik va og‘riq

Infarkt yaqinlashayotganining eng keng tarqalgan belgilaridan biri ko‘krak sohasida siqilish, yonish yoki og‘irlik hissidir. Og‘riq chap qo‘l, yelka, orqa, bo‘yin yoki jag‘ sohalariga tarqalishi mumkin. Ba’zida noqulaylik to‘satdan keskin og‘riq emas, balki bosim yoki og‘irlik hissi sifatida namoyon bo‘ladi.

Quyidagilarga e’tibor bering:

• Jismoniy faollik paytida paydo bo‘lib, dam olgandan keyin yo‘qoladigan og‘riq.
• Ertalab yoki kechasi kuzatiladigan siqilish hissi.
• Stress yoki ovqatdan keyin kuchayadigan noqulaylik.

2. Nafas yetishmovchiligi va qiyin nafas olish

Yengil jismoniy harakatlar vaqtida ham havo yetishmasligi yurak muammolaridan dalolat berishi mumkin. Bu belgi organizmga kislorod yetkazib berish buzilishi bilan bog‘liq.

Bu qanday namoyon bo‘ladi?

• Tinch holatda to‘satdan nafas qisishi.
• Kechasi nafas yetishmovchiligi tufayli uyg‘onish.
• Hatto engil harakatlarda ham nafas olishda qiyinchilik.

3. Haddan tashqari charchoq

Energiya darajasining pasayishi va doimiy charchoq qon aylanishi buzilishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Agar to‘liq dam olgandan keyin ham kuchsizlanish sezilsa, yurak faoliyatini tekshirish lozim.

Nimalarga e’tibor berish kerak?

• To‘satdan paydo bo‘ladigan va sababsiz zaiflik.
• Hatto kichik harakatlardan keyin charchoq.
• Doimiy dam olish istagi va uyquchanlik.

4. Terlash va bosh aylanishi

Ortiqcha terlash (ayniqsa sovuq ter) yurak faoliyatining buzilishi belgisi bo‘lishi mumkin. Bosh aylanishi yoki «vujud bo‘shashib qolishi» hissi ham miya qon aylanishining yomonlashuvini ko‘rsatishi mumkin.

Xavotirli belgilar:

• To‘satdan nam va yopishqoq terning chiqishi.
• Tez o‘rindan turishda bosh aylanishi.
• Ko‘z oldida qorong‘ilashish va hushdan ketish holatlari.

5. Uyqu buzilishlari

Infarkt boshlanishidan bir necha hafta oldin insonlarda uyqusizlik, bezovta uyqu va kechasi tez-tez uyg‘onish kuzatiladi.

Nimalarga e’tibor qaratish kerak?

• Uyquga ketishda qiyinchiliklar.
• Sababsiz bezovtalik va xavotir hissi.
• Kechasi bo‘g‘ilish yoki ko‘krak sohasidagi og‘riq tufayli uyg‘onish.

Infarkt xavfini oshiruvchi omillar

Belgilar bilan bir qatorda, infarkt xavfini oshiruvchi omillarni ham inobatga olish kerak:

• Gipertoniya (yuqori qon bosimi).
• Yuqori xolesterin darajasi.
• Ortiqcha vazn va semizlik.
• Chekish va alkogol iste’moli.
• Qandli diabet.
• Stress va kamharakat turmush tarzi.
• Irsiy moyillik (agar oila a’zolarida yurak-qon tomir kasalliklari bo‘lsa).

Belgilar paydo bo‘lganda nima qilish kerak?

Agar siz yoki yaqinlaringiz yuqoridagi simptomlarni sezsangiz, darhol shifokorga murojaat qilish muhim.

Tavsiyalar:

1. Kardiolog bilan maslahatlashish.
2. EKG, xolesterin va qon shakar darajasini tekshirtirish.
3. Qon bosimini nazorat qilish.
4. Sog‘lom turmush tarziga rioya qilish: zararli odatlardan voz kechish, muvozanatli ovqatlanish va jismoniy faollikni oshirish.

Infarkt oldidan noto‘g‘ri qarashlar

Ba’zi keng tarqalgan noto‘g‘ri tushunchalar xavfli belgilarni e’tiborsiz qoldirishga sabab bo‘lishi mumkin:

• «Infarkt faqat keksa odamlarda uchraydi» – bu kasallik har qanday yoshdagi insonda, ayniqsa, xavf omillari mavjud bo‘lsa, kuzatilishi mumkin.
• «Agar ko‘krak qafasida og‘riq bo‘lmasa, demak, yurak yaxshi» – infarkt o‘zini boshqa belgilar orqali ham namoyon qilishi mumkin: nafas qisishi, zaiflik va ko‘ngil aynishi.
• «Sportchilar infarktga chalinmaydi» – hatto faol hayot kechiradigan odamlarda ham yurak bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelishi mumkin, ayniqsa genetik moyillik bo‘lsa.

Xulosa

Infarkt – jiddiy xavf, ammo agar dastlabki belgilar o‘z vaqtida aniqlansa, uning oldini olish mumkin. Agar siz yoki yaqinlaringiz xavotirli simptomlarni sezsangiz, shifokorga murojaat qilishni kechiktirmang. Yuragingizni asrang, sog‘lig‘ingizga e’tibor bering va ushbu maqolani foydali bo‘lishi mumkin bo‘lgan insonlar bilan ulashing!