Insult va infarkt nima?

Insult va infarkt qon aylanishining buzilishi bilan bog‘liq xavfli kasalliklardir. Insult - miyada qon aylanishining o‘tkir buzilishi, miyaning shikastlanishiga olib keladi. Miokard infarkti - koronar arteriyalarning tiqilib qolishi natijasida kislorod yetishmasligi tufayli yurak mushaklarining nekrozi.

Ushbu kasalliklar butun dunyoda, shu jumladan O‘zbekistonda ham o‘limning asosiy sabablaridan biri hisoblanadi. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, har yili minglab odamlar ushbu kasalliklarga duch kelishadi va aksariyat hollarda o‘z vaqtida ko‘rsatilgan tibbiy yordam hayotni saqlab qolishi mumkin.

Insult va infarkt belgilari

Insultni qanday aniqlash mumkin?

Insultning asosiy belgilarini eslab qolish mumkin:

• Tabassum - odamdan tabassum qilishni so‘rang. Tabassum qiyshiq bo‘lsa, bu tashvishli belgi.

• Harakat - ikkala qo‘lingizni ko‘tarishni so‘rang. Agar ulardan biri zaiflashib, pastga tushsa - insult bo‘lishi mumkin.

• Artikulyatsiya - sodda gap aytishni so‘rang. Noaniq nutq xavotirga sabab bo‘ladi.

• Yechim - zudlik bilan tez yordam chaqiring!

Insultning qo‘shimcha belgilari:

• Yuz, qo‘l yoki oyoqning, ko‘pincha tananing bir tomonining to‘satdan holsizlanishi yoki uvishishi.

• Koordinatsiyani yo‘qotish, kuchli bosh aylanishi.

• Hech qanday sababsiz to‘satdan kuchli bosh og‘rig‘i.

• Ko‘rishning buzilishi - ko‘zda ikkilanish, vaqtinchalik ko‘rish qobiliyatini yo‘qotish.

Infarktni qanday aniqlash mumkin?

• To‘sh orqasida o‘tkir og‘riq, chap qo‘l, bo‘yin, orqa yoki jag‘ga tarqaladi.

• Uzoq davom etadigan (15 daqiqadan ortiq), hatto tinch holatda ham o‘tib ketmaydigan og‘riq.

• Hansirash, havo yetishmasligi hissi.

• Sovuq ter bosishi, bosh aylanishi.

• Ko‘ngil aynishi, qusish, holsizlik.

• O‘limdan qo‘rqish, vahima.

Insult va infarktda birinchi yordam

Insultda nima qilish kerak?

1. Shoshilinch tez yordam chaqiring (O‘zbekistonda 103).

2. Jabrlanuvchini boshini biroz ko‘tarib yotqizing.

3. Suv va ovqat bermang - yutishda muammolar bo‘lishi mumkin.

4. Nafas olish va ongni nazorat qiling.

5. Agar kerak bo‘lsa, reanimatsiyani boshlang (agar odam nafas olmasa, puls yo‘q).

6. Dorilarni shifokor ko‘rsatmasisiz bermang, ayniqsa, qonni suyultiruvchi dorilarni.

Infarktda nima qilish kerak?

1. Tez yordam chaqiring.

2. Bemorni toza havo kirishini ta’minlagan holda o‘tqazing.

3. Aspirin tabletkasini (300 mg) bering - u qonni suyultiradi va tomirlarning yanada tiqilib qolishining oldini olishga yordam beradi.

4. Qarshi ko‘rsatma bo‘lmasa, til ostiga nitroglitserin bering.

5. Nafas olish va ongni kuzatib boring, yurak-o‘pka reanimatsiyasini o‘tkazishga tayyor bo‘ling.

Qanday qilib insult va infarktning oldini olish mumkin?

• Qon bosimini nazorat qiling - gipertoniya asosiy xavf omili hisoblanadi.

• Xolesterin miqdorini kuzatib boring - uning ortiqcha bo‘lishi tomirlarda pilakchalar hosil bo‘lishiga olib keladi.

• Chekish va spirtli ichimliklardan voz keching - zararli odatlar yurak-qon tomir tizimiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

• To‘g‘ri ovqatlaning - ko‘proq sabzavotlar, mevalar, yog‘siz oqsil iste’mol qiling, yog‘li va qovurilgan ovqatlarni kamaytiring.

• Ko‘proq harakat qiling - muntazam jismoniy faollik yurak va qon tomirlarini mustahkamlaydi.

• Muntazam ravishda tibbiy ko‘rikdan o‘ting - profilaktika kasallik ehtimolini kamaytiradi.

Ko’p so‘raladigan savollar

1. Insult va infarktning oldini olish mumkinmi?

Ha, sog‘lom turmush tarzi xavflarni sezilarli darajada kamaytiradi.

2. Xavf guruhida kimlar bor?

Gipertoniya, qandli diabet, semizlik, chekuvchilar va qariyalar.

3. Qanday tahlillar insult va infarkt xavfini baholashga yordam beradi?

Xolesterin, qondagi qand miqdori, EKG, tomirlarning ultratovush tekshiruvi, MRT tahlillari.

4. Insultdan keyin to‘liq tiklanish mumkinmi?

Bu insultning og‘irligiga bog‘liq, ammo reabilitatsiya yo‘qolgan funksiyalarni qisman yoki to‘liq tiklashga yordam beradi.

5. Yurak-qon tomir kasalliklarining oldini olish uchun qanday mahsulotlar foydali?

Zaytun moyi, baliq, yong‘oq, ko‘katlar, don mahsulotlari.

Insult va infarkt haqida faktlar va afsonalar

Afsona: Insult faqat keksalarda uchraydi.

Fakt: Insultlar hatto yoshlarda ham uchraydi, ayniqsa stress va noto‘g‘ri turmush tarzida.

Afsona: Agar ko‘krakdagi og‘riq yo‘qolgan bo‘lsa, demak, infarkt bo‘lmagan.

Fakt: Og‘riq vaqtincha yo‘qolishi mumkin, ammo infarkt rivojlanishda davom etadi. Dastlabki alomatlar paydo bo‘lishi bilan tibbiy yordam zarur.

Xulosa

✅ Insult va yurak xuruji - o‘limga olib keladigan holatlar, ammo o‘z vaqtida ko‘rsatilgan yordam hayotni saqlab qoladi.

✅ Birinchi yordamning asosiy belgilari va qoidalarini bilish muhim.

✅ Muntazam tekshiruvlar va sog‘lom turmush tarzi - kasallikning oldini olishning eng yaxshi usuli.