NIMA UCHUN KЕCHQURUN TO‘YIB OVQATLANMASLIK KЕRAK?
Odam organizmini yaxshi rivojlanishi uchun nafaqat yetarli miqdor va sifatga ega bo‘lgan ovqat, balki uni tanavvul qilish vaqti ham ahamiyatlidir. “Kechqurun, yotishdan avval to‘yib ovqatlanma”, degan shifokorning gapi ko‘pchilikka ma’lum. Ammo, baribir ba’zilarda “nima uchun?” degan savol tug‘ilishi tabiiy.
Tibbiyot ma’lumotlariga ko‘ra, barcha a’zolar qatorida, oshqozon va ichaklarning faoliyatini ham bosh miya asab tizimi idora qiladi. Ovqat yeyish boshlangan dastlabki daqiqalarda bosh miya hujayralarida qo‘zg‘alish kuzatilsa, so‘ngra uning o‘rnini tormozlanish (pasayish) jarayoni egallaydi. Chuqur uyqu paytida tanadagi barcha a’zolar, tizimlardagi fiziologik jarayonlar sekinlashadi, jumladan oshqozon-ichaklarda ovqatni hazm qilish uchun soklarni ajralishi, ichaklarni harakatlanishi sustlashadi. Natijada ko‘p tanavvul qilingan ovqat oshqozonda turib qolib, hazm bo‘lishi qiyinlashadi. Gorizontal holatda uxlayotgan odamda oshqozon ovqatga to‘la holatda bo‘lsa, chuqur uyqu bo‘lmaydi, turli xil tush ko‘rishlar kuzatiladi, ko‘krak qafasi va diafragmani harakatlanishi cheklanib, yurakni bir maromda ishlashini buzadi (og‘riqlar paydo bo‘ladi). Agarda muntazam ravishda ko‘p ovqatlangan holda uxlash, odatga aylanib qolsa, boshqa a’zolar, jumladan bosh miya, jigar, o‘t xaltasi, oshqozon osti bezi kabi a’zolar faoliyatiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Ba’zi odamlar, kechki ovqatni uxlashdan 4-5 soat oldin iste’mol qilgan hollarda, uyquga yotishdan avval qorinlari ochib qoladi va o‘zlarini noxush sezib, oshqozoni “tatalay” boshlaydi. Bunday holatlarda, uxlashdan bir yoki yarim soat oldin bitta olma, bir stakan ivitilgan qatiq (prostokvasha), bir kunlik qatiq (kefir) yoki ozgina shakar solingan kisel ichib yotish tavsiya etiladi. Toza havoda kechki piyoda sayr qilish ham ovqatni hazm bo‘lishiga yordam beradi.
(“Здоровье” jurnali, 1959, № 4, P.L.Isayev maqolasi asosida tayyorlandi)
×
18+
DIQQAT! O‘zbekiston Respublikasining “Bolalarni ularning sog‘lig‘iga zarar yetkazuvchi axborotdan himoya qilish to‘g‘risida” 08.09.2017 yildagi qonuniga muvofiq: bolalarni ularning hayotiga va (yoki) sog‘lig‘iga xavf soladigan xatti-harakatlarni sodir etishga, shu jumladan o‘z sog‘lig‘iga zarar yetkazishga, o‘z joniga qasd qilishga va shunday harakatlarni targ‘ib qilishga undaydigan; bolalarda alkogolli va tamaki mahsulotlarini, giyohvandlik vositalarini, psixotrop moddalarni yoki aql-iroda faoliyatiga ta’sir etuvchi boshqa moddalarni iste’mol qilish, qimor o‘yinlarida, ommaviy tartibsizliklarda ishtirok etish, fohishalik, darbadarlik, tilanchilik yoki g‘ayriijtimoiy xatti-harakatning boshqa shakllari bilan shug‘ullanish istagini paydo qiladigan; odamlarga yoki hayvonlarga nisbatan zo‘ravonlik va shafqatsizlik qilish mumkinligini asoslaydigan yoki oqlaydigan yoxud zo‘ravonlik xatti-harakatlarini amalga oshirishga undaydigan; oilaviy qadriyatlarni inkor etadigan, axloqsizlikni targ‘ib qiladigan, shuningdek ota-onasiga va oilaning boshqa a’zolariga nisbatan hurmatsiz munosabatni shakllantiradigan; g‘ayriqonuniy xulq-atvorni oqlaydigan va huquqbuzarlik sodir etishga olib keladigan; jamiyatda buzg‘unchilik g‘oyalarini targ‘ib etishga chaqiradigan; uyatli so‘zlarni o‘z ichiga olgan; pornografiya xususiyatiga ega bo‘lgan axborotni o‘z ichiga olgan; g‘ayriqonuniy harakatlar natijasida jabrlangan bolalar to‘g‘risidagi, shu jumladan bunday bolaning familiyasi, ismi, otasining ismi, uning ota-onasi va boshqa qonuniy vakillarining foto- va videotasvirlari, bunday bolaning tug‘ilgan sanasi, uning ovozi yozilgan audiotasma, yashash joyi yoki vaqtincha turgan joyi, o‘qish yoki ish joyi to‘g‘risidagi, bunday bolaning shaxsini bevosita yoxud bilvosita aniqlashga imkon beradigan boshqa axborotni o‘z ichiga olgan axborot mahsuloti bolalar o‘rtasida tarqatilishi taqiqlangan axborot mahsulotlari jumlasiga kiradi. Shunga ko‘ra, davo.uz saytida e’lon qilinayotgan ayrim axborot (xabar, ma’lumot, maqola)lar bolalar uchun taqiqlangan axborot mahsuloti hisoblanadi va 18 yoshga to‘lmagan shaxslar undan foydalanishi taqiqlanadi.
“DAVO.UZ” saytida eʼlon qilingan materiallardan nusxa koʻchirish, tarqatish va boshqa shakllarda
foydalanish faqat tahririyat yozma roziligi bilan amalga oshirilishi mumkin.
Muassis "E-MEHMON" MCHJ. Manzil: 100056, Toshkent shaxri, Mirzo Ulug'bek tumani, Navoiy MFY, Tepamasjid ko'chasi, 4а-uy Litsenziya oluvchi shaxsning STIR raqami 309666145 Hujjat raqami 238576 Reestr raqami C-5669510
Muassis "E-MEHMON" MCHJ. Manzil: 100056, Toshkent shaxri, Mirzo Ulug'bek tumani, Navoiy MFY, Tepamasjid ko'chasi, 4а-uy Litsenziya oluvchi shaxsning STIR raqami 309666145 Hujjat raqami 238576 Reestr raqami C-5669510