Nega bu mavzu muhim?

Har yili kuz-qish mavsumida odamlar kasal bo‘lmaslik uchun ko‘proq kiyinishga harakat qilishadi, lekin shunga qaramay, minglab insonlar virusli infeksiyalar bilan kasallanadi. Ayniqsa, ORVI va gripp har yili yuz minglab holatlarda uchraydi. Ko‘pchilik bu ikki kasallikni bir xil deb hisoblaydi, lekin ularning orasida sezilarli farqlar bor. Bu farqlarni bilish esa, to‘g‘ri davolanishni boshlash va asoratlardan saqlanish uchun juda muhim.

Mazkur maqolada sizga ORVI va gripp o‘rtasidagi asosiy farqlar, har birining belgilari, davolanish yondashuvlari, tez-tez beriladigan savollar va keng tarqalgan noto‘g‘ri tushunchalar haqida batafsil ma’lumot beramiz.

ORVI nima va u qanday kechadi?

ORVI – bu “o‘tkir respirator virusli infeksiya” degan so‘zlarning qisqartmasi bo‘lib, asosan burun-halqum, hiqildoq va bronxlarni zararlaydigan viruslar guruhini anglatadi. Bu umumiy atama bo‘lib, ichiga rinovirus, adenovirus, paragripp va boshqa ko‘plab virus turlarini oladi.

Kasallik ko‘pincha asta-sekin boshlanadi: burun bitishi, hapşırık, tomoq qichishishi, yengil harorat ko‘tarilishi bilan. Ba’zida odam o‘zini shunchaki charchagan yoki sovuqda yurib qolgan deb o‘ylaydi. Aslida esa bu virus tanada faoliyat olib boryapti.

E'tiborga molik jihatlar:
– ORVI odatda yengil o‘tadi, ammo davolanishga e’tibor bermaslik asoratlarga olib kelishi mumkin.
– Bolalar, keksalar va immuniteti sust odamlarda ORVI bronxit, otit yoki pnevmoniyaga aylanishi mumkin.

Gripp: Xavfli dushman qanday yuz tutadi?

Gripp – bu maxsus gripp viruslari (A, B, C turlari) sababli kelib chiqadigan o‘tkir infeksiya. Uning asosiy farqi – keskin boshlanishi va kuchli belgilari bilan ajralib turadi.

Gripp birdan boshlanadi. Kechasi yaxshi uxlab yotgan odam tongda bosh og‘rig‘i, kuchli holsizlik, isitma va butun tanasida og‘riq bilan uyg‘onadi. Bu belgilar ko‘pincha odamni yotqizib qo‘yadi. Grippni “oyoqda ko‘tarish” tavsiya qilinmaydi – bu yurak, o‘pka va asab tizimiga jiddiy zarar keltirishi mumkin.

Muhim farqlar:
– Gripp ORVIga qaraganda tezroq va kuchliroq boshlanadi.
– Harorat ko‘pincha 39–40°C gacha chiqadi va 3–5 kun saqlanadi.
– Tana bo‘ylab og‘riqlar, ko‘z og‘rishi, qorong‘ilikka sezuvchanlik ham bo‘lishi mumkin.

ORVI va gripp: qanday farqlash mumkin?

Ular har ikkisi ham virusli infeksiyalar, ammo organizmga ta’siri va kechish xarakteri jihatidan jiddiy farq qiladi. Kasallikni to‘g‘ri ajratish esa davolanish va o‘zini izolyatsiya qilish masalasida muhim ahamiyatga ega.

Agar siz asta-sekin kasallikni his qila boshlasangiz – burun bitishi, tomoq og‘rishi bilan boshlansa, bu ehtimol ORVI. Ammo agar birdan qattiq isitma ko‘tarilib, butun tana qaqshab og‘risa – bu gripp bo‘lishi mumkin.

Qiyosiy ko‘rinish (muxtasar):
– Boshlanish tezligi: ORVI – sekin, Gripp – keskin.
– Isitma: ORVI – 37–38°C, Gripp – 39°C va undan yuqori.
– Bosh og‘rig‘i, tana og‘rig‘i: ORVIda kam, grippda kuchli.
– Asoratlar xavfi: Grippda yuqori.

Davolanish: yondashuvlar va ehtiyot choralar

ORVI ham, gripp ham virusli kasalliklar bo‘lgani uchun ularga antibiotiklar yordam bermaydi. Afsuski, ko‘pchilik kasallanayotganida darrov antibiotik ichishga harakat qiladi. Bu esa foyda bermasligi bilan birga, immunitetga zarar yetkazadi.

ORVI ko‘pincha yengil shaklda o‘tadi va uydagi davolanish bilan tuzaladi: ko‘proq suyuqlik ichish, dam olish, xonani shamollatish va simptomatik davolanish. Grippda esa, ayniqsa kuchli simptomlar va xavf guruhi (keksa yosh, surunkali kasalliklar) bo‘lsa, shifokorga murojaat qilish shart.

Dori vositalari haqida qisqacha:
– Antipiretiklar (isitmani tushiruvchi) faqat 38.5°C dan yuqori haroratda.
– Burun yuvish va tomoqni chayish – ORVIda samarali yordam.
– Antigripp preparatlar (oseltamivir kabi) faqat grippda, va faqat shifokor nazoratida.

Tez-tez beriladigan savollar

1. ORVI o‘zi o‘tib ketadimi?

• Ko‘pincha – ha. Ammo simptomlar 7 kundan ko‘proq saqlansa, shifokorga murojaat qilish lozim.

2. Grippga qarshi vaksina yordam beradimi?

• Albatta. Har yili yangilanadigan gripp vaksinasi asoratlarni kamaytirish va og‘ir kechishining oldini olishda juda samarali.

3. Harorat bo‘lsa ham ishga chiqish mumkinmi?

• Yo‘q. Siz nafaqat o‘zingizga, balki atrofdagilarga ham xavf solasiz.

Miflar va noto‘g‘ri tushunchalar

– “Agar issiq kiyinsam, gripp bo‘lmaydi.”
Issiq kiyinish sovuqdan saqlaydi, ammo virusdan emas. Gripp havo-tomchi yo‘li bilan yuqadi.

– “Antibiotik ichsam tezroq tuzalaman.”
Antibiotiklar faqat bakterial infeksiyalarda yordam beradi. Virusga qarshi emas.

– “Agar harorat yo‘q bo‘lsa, demak, bu jiddiy emas.”
Isitmasiz ham organizmda infeksiya bo‘lishi mumkin. Ayniqsa grippning yengil shakllarida.

Salomatlikni beparvo qilmang

ORVI va gripp har yili millionlab odamlarni yotqizadi. Ular bir-biriga o‘xshab ko‘rinsa-da, kechishi, xavflilik darajasi va davolanish usullari farq qiladi. Aynan shuning uchun, har bir simptomni beparvo qilmang.

Yodingizda bo‘lsin: vaqtida to‘g‘ri chora ko‘rish, noto‘g‘ri dori-darmonlardan saqlanish va shifokor maslahatini olish – sog‘lom tiklanishning kalitidir.

Agar siz ushbu maqoladan foydali ma’lumotlar olgan bo‘lsangiz – uni do‘stlaringiz bilan ulashing va kanalimizga obuna bo‘ling. Sog‘lom bo‘ling!