Qorin og‘rig‘i – eng keng tarqalgan simptomlardan biri bo‘lib, u gastrit yoki oshqozon yarasiga ishora qilishi mumkin. Ushbu kasalliklar faqat dorilar bilan davolanmay, balki maxsus ovqatlanish tartibini ham talab qiladi. Ushbu maqolada biz qorin og‘rig‘ining sabablarini, tashxis qo‘yish usullarini va to‘g‘ri ovqatlanish qoidalarini ko‘rib chiqamiz.

Gastrit va oshqozon yarasining sabablari va simptomlari

Gastrit

Gastrit – oshqozon shilliq qavatining yallig‘lanishi bo‘lib, u o‘tkir yoki surunkali shaklda kechishi mumkin. Asosiy sabablari:

• Helicobacter pylori infeksiyasi – oshqozon shilliq qavatining himoya qatlamini buzadigan bakteriya.

• Noto‘g‘ri ovqatlanish – achchiq, qovurilgan va nordon mahsulotlarni iste’mol qilish.

• Stress va asabiy zo‘riqish.

• Spirtli ichimliklar va tamakidan haddan tashqari foydalanish.

• Nosteroid yallig‘lanishga qarshi dorilarni (ibuprofen, aspirin) uzoq muddat qabul qilish.

Oshqozon yarasi

Oshqozon yarasi – oshqozon shilliq qavatining shikastlanishi natijasida hosil bo‘ladigan ochiq yaralar. Uning asosiy sababi Helicobacter pylori bakteriyasi hisoblanadi.

Gastrit va oshqozon yarasining simptomlari:

• Ayniqsa och qolganda yoki kechasi kuchayadigan qorin og‘rig‘i.

• Ko‘ngil aynishi va qusish.

• Jig‘ildon qaynashi va nordon kekirish.

• Qorin dam bo‘lishi va og‘irlik hissi.

• Ishtahaning pasayishi va vazn yo‘qotish.

• Og‘ir holatlarda – qon ketish (qusishda qon yoki qora najas).

Oshqozon-ichak kasalliklarini tashxislash

Kasallikni aniqlash uchun quyidagi tekshiruvlar o‘tkaziladi:

• Qon tahlili va Helicobacter pylori bakteriyasini aniqlash uchun nafas testi.

• Gastroskopiya (FГДС) – oshqozon shilliq qavatini bevosita tekshirish va zarur bo‘lsa, biopsiya olish.

• Qorin bo‘shlig‘i organlarining UTT tekshiruvi.

• Yashirin qon borligini aniqlash uchun najas tahlili (agar qon ketishdan shubha bo‘lsa).

Gastrit va oshqozon yarasida to‘g‘ri ovqatlanish

Asosiy ovqatlanish qoidalari

• Bo‘lib-bo‘lib ovqatlanish – kuniga 5-6 mahal oz-ozdan yeyish.

• Ovqatni to‘g‘ri tayyorlash – qaynatilgan va pechda pishirilgan taomlarga ustunlik berish.

• Oshqozonni bezovta qiluvchi mahsulotlardan voz kechish – achchiq, yog‘li, dudlangan taomlarni iste’mol qilmaslik.

• Ovqat haroratiga e’tibor berish – juda issiq yoki sovuq ovqat yemaslik.

• Kechqurun kech ovqatlanish va ortiqcha ovqat yeyishdan qochish.

Ruxsat etilgan mahsulotlar

✅ Bo‘tqalar (jo‘xori, guruch, grechka, mannaya)
✅ Qaynatilgan go‘sht va baliq (kurka, tovuq, treska)
✅ Sabzavotlar (qovoq, kabachki, kartoshka, sabzi)
✅ Yog‘siz sut mahsulotlari (kefir, qatiq, tvorog)
✅ Quritilgan non va suxari
✅ Tabiiy kisel, kompot va zaif choy

Ta’qiqlangan mahsulotlar

❌ Yog‘li go‘sht va tez tayyorlanadigan ovqatlar
❌ Kofe va gazlangan ichimliklar
❌ Nordon mevalar (tsitrus, kivi, ananas)
❌ Yangi non, qandolat mahsulotlari
❌ Achchiq ziravorlar, tuzlamalar va sirka

Gastrit va oshqozon yarasini davolash

Davolash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Helicobacter pylori bakteriyasini yo‘qotish uchun antibiotiklar.

• Oshqozon shirasining kislotaliligini pasaytiruvchi antatsidlar.

• Proton nasosi ingibitorlari (omeprazol, pantoprazol) – oshqozon shilliq qavatini himoya qilish uchun.

• Og‘riqni kamaytiruvchi spazmolitiklar va oshqozon motorikasini yaxshilovchi dorilar.

• To‘g‘ri ovqatlanish va sog‘lom turmush tarzini shakllantirish.

Agar kasallik og‘ir kechsa (masalan, oshqozon yarasi teshib o‘tsa), jarrohlik amaliyoti talab qilinishi mumkin.

Ko‘p so‘raladigan savollar (FAQ)

1. Gastritda shirinlik iste’mol qilish mumkinmi?
Ha, asal va pastila iste’mol qilish mumkin, ammo shokolad va qandolat mahsulotlaridan voz kechish kerak.

2. Gastrit og‘rig‘ini tezda qanday yengillashtirish mumkin?
Iliq kisel ichish yoki shifokor tavsiyasiga binoan antatsid preparat qabul qilish.

3. Oshqozon yarasini antibiotiklarsiz davolash mumkinmi?
Yo‘q, agar sabab Helicobacter pylori bo‘lsa, antibiotiklar majburiy.

4. Gastritda sut ichish mumkinmi?
Sut oshqozon kislotaliligini kamaytiradi, lekin ko‘p miqdorda ichish oshqozon shirasining ortiqcha ajralishiga sabab bo‘lishi mumkin.

5. Oshqozon yarasida qaysi bo‘tqalar foydali?
Jo‘xori, guruch va grechka bo‘tqalari eng yaxshi tanlovdir, chunki ular oshqozon shilliq qavatini himoya qiladi.

Xulosa

Gastrit va oshqozon yarasi – jiddiy kasalliklar bo‘lib, ularni davolash uchun kompleks yondashuv talab etiladi. To‘g‘ri ovqatlanish yallig‘lanishni kamaytiradi va simptomlarni yengillashtiradi. Vaqtida shifokorga murojaat qilish, parhezga rioya qilish va stressdan qochish muhimdir. Faqat kompleks davolash oshqozon sog‘lig‘ini tiklash va asoratlarning oldini olishga yordam beradi.