Shakar o‘rnini bosuvchi moddalar: sun’iy shirinliklar xavfi haqida yangi tadqiqotlar
Bosh Sahifa Dorilar Shaxslar Muassasa Xizmatlar Maqolalar Intervyu
Shakar o‘rnini bosuvchi moddalar: sun’iy shirinliklar xavfi haqida yangi tadqiqotlar
img description
Yangi tadqiqotlar sun’iy shirinliklar (aspartam, sukraloza, sakarin) xotira va kognitiv qobiliyatlarning tezroq pasayishi bilan bog‘liqligini ko‘rsatmoqda.

Kuz oylarida organizmimiz turli sinovlarga duch keladi: kun qisqaradi, kayfiyat o‘zgaradi, energiya darajasi pasayadi. Ko‘pchilik esa semirish yoki diabetdan saqlanish uchun shakar o‘rnini bosuvchi moddalardan foydalanadi. Ammo ilmiy tadqiqotlarga ko‘ra, ayrim sun’iy shirinliklar xotira va fikrlash qobiliyatining 62% tezroq pasayishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin (Medical News Today).

Shakar o‘rnini bosuvchi moddalar qaysilar?

Sun’iy shirinliklar ko‘plab mahsulotlarda uchraydi:

  • Aspartam

  • Sukraloza

  • Sakarin

Ular “diet” ichimliklarda, past kaloriyali shokoladlarda, hatto ayrim dori vositalarida ham mavjud.

📌 WebMD mutaxassislari mahsulot yorlig‘ini diqqat bilan tekshirishni va ushbu moddalarni me’yoridan ortiq ishlatmaslikni tavsiya qiladi.

Sun’iy shirinliklar miya faoliyatiga qanday ta’sir qiladi?

  • Ichak mikrobiotasiga zarar yetkazishi mumkin.

  • Miya faoliyatini qo‘llab-quvvatlovchi kimyoviy moddalar ishlab chiqarilishi sekinlashadi.

  • Natijada xotira, diqqat va tez fikrlash qobiliyati pasayishi kuzatiladi.

🍏 Mayo Clinic ta’kidlashicha, xotirani asrash uchun eng muhim qoida — tabiiy ovqatlanish: meva, sabzavot, baliq va foydali yog‘lar.

Xavotirli belgilar: nimalarga e’tibor berish kerak?

Quyidagi belgilar kuzatilsa, mutaxassisga murojaat qilish lozim:

  • Yangi ma’lumotni yodda saqlashda qiynalish.

  • Kundalik ishlarda sekinlik va unutuvchanlik.

  • Tez-tez charchash, kayfiyatning tushishi.

📌 NHS mutaxassislari muntazam nevrologik tekshiruvlar kognitiv pasayishning erta belgilarini aniqlashda yordam berishini ta’kidlaydi.

Shifokorga qachon murojaat qilish kerak?

  • Agar xotira bilan bog‘liq muammolar hayot sifatiga ta’sir qilsa.

  • Belgilar asta-sekin kuchayib borsa.

  • Erta tashxis qo‘yish demensiya va Alzheimer kasalligi xavfini kamaytirishga yordam beradi.

Xulosa

Shakar o‘rnini bosuvchi moddalar ko‘pchilikka “zararsiz” ko‘rinsa ham, ularning uzoq muddatli ta’siri miya va xotira salomatligi uchun xavfli bo‘lishi mumkin.

✅ Xotirani asrash uchun:

  • tabiiy ovqatlanish,

  • muntazam jismoniy faollik,

  • yetarli uyqu va shifokor ko‘rigidan o‘tish muhimdir.

“DAVO.UZ” saytida eʼlon qilingan materiallardan nusxa koʻchirish, tarqatish va boshqa shakllarda foydalanish faqat tahririyat yozma roziligi bilan amalga oshirilishi mumkin.
Muassis "E-MEHMON" MCHJ. Manzil: 100056, Toshkent shaxri, Mirzo Ulug'bek tumani, Navoiy MFY, Tepamasjid ko'chasi, 4а-uy Litsenziya oluvchi shaxsning STIR raqami 309666145 Hujjat raqami 238576 Reestr raqami C-5669510