Foydali mahsulotlarni tanlashni osonlashtirish maqsadida AQShning Oziq-ovqat va farmatsevtika nazorati boshqarmasi (FDA) mahsulot qadoqlarida "sog‘lom" belgisi qo‘llanishi uchun zarur bo‘lgan mezonlarni yangiladi.

2020–2025 yillar uchun "Amerikaliklar uchun oziqlanish bo‘yicha qo‘llanma" ma’lumotlariga ko‘ra, AQSh aholisi orasida 80%dan ortiq odam sabzavotlar, mevalar, sut mahsulotlari va dengiz mahsulotlarini yetarli miqdorda iste’mol qilmaydi. Shu bilan birga, ko‘pchilik to‘yingan yog‘lar, natriy va qo‘shimcha shakarlarni me’yordan ortiq iste’mol qiladi. Bunday oziqlanish odatlari yurak-qon tomir kasalliklari, 2-turdagi diabet, ayrim saraton turlari hamda semizlik kabi surunkali kasalliklar rivojlanish xavfini oshiradi. Ayniqsa, irqiy va etnik ozchilik guruhlari, daromadi past bo‘lganlar, qishloq hududlarida yashovchilar va boshqa kam ta’minlangan jamoalar bunday kasalliklarga ko‘proq moyil bo‘ladi.

"Sog‘lom mahsulot" tushunchasini yangilash

Avvalroq, FDA tomonidan "sog‘lom" tushunchasi 1990-yillarda aniqlangan edi. O‘sha davrda asosiy e’tibor mahsulot tarkibidagi alohida ozuqa moddalarga qaratilgan edi, masalan, to‘yingan yog‘lar, umumiy yog‘, xolesterin, natriy, vitaminlar, minerallar, tolalar va oqsil miqdori nazorat qilingan.

Hozirgi kunda oziqlanish fanida katta yutuqlarga erishildi, va mahsulotlar kompleks tarzda, sog‘lom ovqatlanish tartibining bir qismi sifatida ko‘rib chiqilmoqda. Shu sababli, yangilangan "sog‘lom mahsulot" mezonlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

- Sabzavotlar, mevalar, donli mahsulotlar, oqsilli mahsulotlar yoki sut mahsulotlari kabi oziq-ovqat guruhlarining ma’lum miqdorda mavjudligi.

- To‘yingan yog‘lar, natriy va qo‘shimcha shakarlar miqdorining cheklangan bo‘lishi.

"Sog‘lom mahsulot" belgilari qanday ishlaydi?

Qadoqlarda "sog‘lom" belgisi qo‘llanishi ixtiyoriydir. Biroq ushbu belgilardan foydalanishni tanlagan ishlab chiqaruvchilar yangi mezonlarga 2025-yilning 25-fevralidan boshlab rioya qilishlari kerak bo‘ladi.

Yangilangan mezonlarga mos keluvchi mahsulotlar misollari:

- Yong‘oqlar, urug‘lar, zaytun yog‘i, yog‘li baliqlar (masalan, losos) va tuxum - ozuqaviy qiymati sababli endi "sog‘lom" deb hisoblanadi.

- Suv, oziq-ovqat guruhlariga kirmasa-da, Oziqlanish bo‘yicha qo‘llanma tomonidan eng maqbul ichimlik deb tan olingan.

Yangilangan mezonlarga mos kelmaydigan mahsulotlar misollari:

- Vitaminlar bilan boyitilgan oq non, tarkibida ko‘p miqdorda shakar bo‘lgan yogurtlar va shirin donli yorma mahsulotlari.

Foydali oziq-ovqat mahsulotlarini tanlash

O‘zingiz va oilangiz uchun sog‘lom ovqatlanishni ta’minlash uchun turli xil sabzavotlar, mevalar, butun donli mahsulotlar, yog‘siz sut mahsulotlari va oqsilli mahsulotlarni iste’mol qilishga harakat qiling. To‘yingan yog‘lar, natriy va qo‘shimcha shakarlarni kamroq iste’mol qilishga intiling.

Mahsulotlarning tarkibini taqqoslash va foydaliroqlarini tanlash uchun qadoqlardagi ozuqaviy ma’lumotlarni tekshiring. Sutkalik norma foizi (%DV) bo‘yicha ma’lumot sizga qaysi mahsulotlar maqsadlaringizga mos kelishini aniqlashga yordam beradi.

Qo‘shimcha manbalar:

- Yangilangan "sog‘lom mahsulot" mezonlari, FDA

- "Sog‘lom" atamasidan foydalanish bo‘yicha qo‘llanma, FDA

- 2020–2025 yillar uchun Oziqlanish bo‘yicha qo‘llanma, AQSh Qishloq xo‘jaligi vazirligi

- Yangi ozuqaviy faktlar jadvali, FDA

- Natriy iste’molini kamaytirish bo‘yicha tavsiyalar, FDA