Nega yozgi gipotoniya – e’tiborsiz qoldirib bo‘lmaydigan holat?

Yoz kelishi bilan biz ko‘proq quyoshli kunlardan, sayrlardan va ta’til faslining yengilligidan zavqlanamiz. Biroq bu fasl hamma uchun birdek qulay emas. Issiq kunlar ko‘plab odamlar uchun charchoq, bosh aylanishi, holsizlik kabi noxush holatlarni keltirib chiqaradi. Ayniqsa, qon bosimi tabiatan past bo‘lgan – gipotoniya bilan yashovchi insonlar uchun yoz fasli jismonan og‘ir sinovga aylanadi.

Past qon bosimi ko‘pchilikka xavfli emasdek tuyuladi, hatto ba’zan bu holat sog‘lomlik belgisi deb hisoblanadi. Ammo aynan yoz oylarida organizmning suyuqlik yo‘qotishi, qon aylanishining sekinlashishi va yurak ishining o‘zgarishi gipotoniya fonida jiddiy muammolarni yuzaga keltirishi mumkin. Shu sababli, yozda gipotoniya mavzusi yuzaki emas, balki chuqur va har tomonlama tushunilishi kerak bo‘lgan dolzarb masaladir.

Gipotoniya yozda nega kuchayadi?

Past qon bosimi – bu har doim ham kasallik emas. Ba’zi odamlar bu holat bilan butun hayoti davomida yashaydi va hech qanday jiddiy muammo sezmaydi. Ammo issiq ob-havo sharoitida tananing tabiiy mexanizmlari – sovish, suv yo‘qotish, qon aylanishini qayta taqsimlash – qon bosimini yanada pasaytiradi. Ayniqsa, namlik yuqori, havo harorati 35 darajadan oshgan bo‘lsa, gipotoniklar o‘zini og‘irroq his qila boshlaydi.

Bunday sharoitda qon tomirlari kengayadi, qon bosimi tushadi, yurak qon yetkazishda qiynaladi. Bu holatda odam tez charchaydi, diqqatni jamlash qiyinlashadi va hatto hushdan ketish holatlari ham yuz berishi mumkin. Shu bois, yozda past qon bosimi nafaqat noqulaylik, balki xavf manbai hamdir.

Qanday tan olinadi: yozgi gipotoniya belgilarini to‘g‘ri anglash

Ko‘pchilik yozda o‘zini sust, uyquchan, kuchsiz his qilsa-da, bunga oddiy charchoq deb qaraydi. Aslida esa bu belgilar organizmdagi qon bosimining pasayganidan dalolat berishi mumkin. Ammo farqni tushunish va chora ko‘rish uchun bu holatning qanday kechishini to‘g‘ri anglash lozim.

Gipotoniya nafaqat jismoniy, balki ruhiy holatga ham ta’sir ko‘rsatadi. Odam doimiy holda loqaydlik his qiladi, boshida og‘irlik, yurak urishining notekisligi, hatto ko‘z oldining qorong‘ilashishi kabi belgilar seziladi. Bu belgilar bir kunda o‘tib ketmasligi mumkin va inson o‘zida doimiy holsizlikni sezadi. Eng muhimi – bu holat issiq kunlar davomida qayta-qayta takrorlanadi.

Tana qanday kurashadi va qanday yordam kerak bo‘ladi?

Organizm yozgi stressga qarshi turishga urinadi: terlash orqali tana soviydi, yurak qon aylanishini moslashtiradi, bosh miya qon ta’minotini ushlab turishga harakat qiladi. Ammo qon bosimi yetarlicha yuqori bo‘lmagani uchun bu mexanizmlar yetarli bo‘lmasligi mumkin.

Yordam berish uchun oddiy, ammo muhim choralar kerak bo‘ladi: suyuqlik zaxirasini tiklash, sho‘r mahsulotlar bilan organizmda natriy darajasini saqlash, quyosh ostida uzoq yurmaslik, tanani haddan ortiq zo‘riqtirmaslik. Shuningdek, organizmni quvvatlantiruvchi engil jismoniy faollik – masalan, ertalabki sayr yoki nafas mashqlari – qon aylanishini rag‘batlantirishga yordam beradi.

Mavjud afsonalar va noto‘g‘ri tushunchalar

“Gipotoniya yaxshi – yurakka bosim yo‘q” degan fikr ko‘pchilik orasida tarqalgan. Aslida, yurakka past bosimda ham og‘irlik tushadi, chunki qon aylanishi sekinlashadi va yurak uni kompensatsiya qilish uchun ko‘proq ishlashi kerak bo‘ladi.

“Ko‘p suv ichsa bo‘ldi” degan yondashuv ham bir tomonlama. Suv muhim, ammo organizm nafaqat suv, balki mineral tuzlarni ham yo‘qotadi. Faqat suv bilan tiklash ko‘pincha natijasiz bo‘ladi – ayniqsa gipotoniklar uchun.

“Gipotoniya o‘zi o‘tib ketadi” degan qarash esa eng xavflisi. Agar past bosimda ko‘z qorong‘ilashishi, hushsizlik, yurak bezovtalanishi sodir bo‘lsa – bu shunchaki vaqtincha holat emas, balki shifokor aralashuvi zarur bo‘lgan signaldir.

Savollar va kundalik maslahatlar

Yozda nechta litr suv ichish kerak?

• Bu individual, ammo gipotoniklar uchun kuniga kamida 2–2,5 litr suyuqlik tavsiya etiladi. Issiqda terlash ko‘p bo‘lsa – undan ham ko‘proq.

Sport foydalimi yoki zararli?

• Agar u mo‘’tadil va individual holatga moslashtirilgan bo‘lsa – foydali. Masalan, suzish, yoga, yurish, oddiy cho‘zilish mashqlari qon aylanishini yaxshilaydi.

Qachon shifokorga murojaat qilish kerak?

• Agar past bosim muntazam kuzatilsa, umumiy ahvol yomonlashsa yoki dori vositalarini ichishga ehtiyoj sezilsa – bu beparvo bo‘lish mumkin bo‘lmagan holatdir.

E’tibor bilan yashash – bu salomatlikning kaliti

Gipotoniya o‘zi bilan yashash mumkin bo‘lgan holatdir, ammo ayniqsa yozda bu holatga nisbatan befarq bo‘lmaslik kerak. Past bosim – bu yengilgina og‘irlik emas, balki organizmning signalidir: “Men ko‘makka muhtojman”.

Yozgi issiqlikda o‘zingizni nazorat qilish, oddiy sog‘lom odatlarni kiritish, to‘g‘ri suyuqlik balansi va stressdan saqlanish orqali siz nafaqat gipotoniya bilan yashashingiz, balki undan zarar ko‘rmasligingiz mumkin. Eng muhimi – har bir holatda tanangizni tinglashni o‘rganing.

Maqola siz uchun foydali bo‘ldimi? Unda uni yaqinlaringiz bilan ulashing va kanalimizga obuna bo‘ling – biz salomatlik haqida aniq, tushunarli va hayotga yaqin ma’lumotlar ulashishda davom etamiz!