O'tkir tizimli intoksikatsiyaTasodifiy tomir ichiga yuborilganda toksik reaktsiya 1-3 daqiqa ichida namoyon bo'ladi, ortiqcha dozada esa, preparatning qon plazmasidagi maksimal konsentratsiyasi in'ektsiya joyiga qarab 20-30 daqiqada yetishi mumkin, bunda intoksikatsiya belgilarining sekin namoyon bo'lishi kuzatiladi. Toksik reaktsiyalar asosan markaziy asab tizimi va yurak-qon tomir tizimidan kelib chiqadi. Bupivakainning plazmada yuqori konsentratsiyasi fonida qorinchalar aritmiyasi, qorinchalar fibrillyatsiyasi, to'satdan yurak-qon tomir kollapsi va o'lim holatlari qayd etilgan.MAT tomonidanIntoksikatsiya markaziy asab tizimi funksiyasining asta-sekin og'irlashuvi bilan belgi va simptomlar sifatida namoyon bo'ladi. Intoksikatsiyaning dastlabki belgilari: og'iz atrofi paresteziyasi, bosh aylanishi, til uyushishi, oddiy tovushlarning patologik sezilishi va quloqlarda shovqin. Ko'rishning buzilishi va tremor eng jiddiy belgilar bo'lib, umumiy tutqanog'ning rivojlanishidan oldin keladi. Bu hodisalarni nevrotik xatti-harakat deb noto'g'ri baholash kerak emas. Ulardan keyin hushdan ketish va katta tutqanoqlar paydo bo'lishi mumkin, ular bir necha soniyadan bir necha daqiqagacha davom etishi mumkin. Tutqanog'dan keyin mushaklarning yuqori faolligi va nafas olish jarayonining buzilishi tufayli tezda gipoksiya va giperkapniya yuzaga keladi. Og'ir holatlarda apnoe rivojlanishi mumkin. Asidoz mahalliy anestetiklarning toksik ta'sirini kuchaytiradi.Bu hodisalar markaziy asab tizimidan mahalliy anestetikning qayta taqsimlanishi va preparatning metabolizmi hisobiga o'tadi. Agar anestetik juda katta miqdorda yuborilmagan bo'lsa, toksik hodisalarni yengish tez amalga oshishi mumkin.Yurak-qon tomir tizimi tomonidanYurak-qon tomir tizimidan namoyon bo'ladigan toksik reaktsiyalar eng og'ir oqibatlarga olib keladi va odatda markaziy asab tizimidan kelib chiqadigan toksik reaktsiyalardan oldin namoyon bo'ladi, bular umumiy anesteziya yoki benzodiazepinlar va barbituratlar kabi preparatlar bilan chuqur sedatsiya paytida niqoblanishi mumkin. Plazmada yuqori konsentratsiyada mahalliy anestetiklar fonida arterial gipotenziya, bradikardiya, aritmiya va bir qator hollarda yurak to'xtashi kuzatilgan.Yurak-qon tomir tizimidagi toksik reaktsiyalar ko'pincha yurak o'tkazuvchanligini va miokardni bostirish bilan bog'liq bo'lib, bu o'z navbatida yurak chiqarish hajmining kamayishiga, arterial gipotenziyaga, AV-blokadaga, bradikardiyaga va ba'zi hollarda qorinchalar aritmiyasi, jumladan, qorinchalar taxikardiyasi va fibrillyatsiyasi va yurak to'xtashiga olib kelishi mumkin. Ushbu toksik ko'rinishlar ko'pincha markaziy asab tizimidan kelib chiqadigan o'tkir toksiklik belgilaridan oldin, masalan, konvulsiyalar shaklida namoyon bo'ladi, ammo kamdan-kam hollarda markaziy asab tizimi belgilarisiz yurak to'xtashi mumkin. Tez tomir ichiga bolyus in'ektsiyasi o'tkazilganda, koronary tomirlarda yuqori plazma konsentratsiyasida bupivakain kuzatilishi mumkin, bu qon aylanishiga ta'sir qilib, mustaqil kardiotoksik ta'sirlarning rivojlanishiga olib keladi yoki markaziy asab tizimining toksik ta'sirlariga olib kelishi mumkin. Shuning uchun, miokard depressiyasi intoksikatsiyaning dastlabki belgisi sifatida namoyon bo'lishi mumkin. Bolalarda intoksikatsiya rivojlanishining ilk belgilariga e'tibor berish kerak, chunki ushbu guruhda anesteziya boshlanishidan so'ng kuchliroq blokada rivojlanadi.O'tkir intoksikatsiyani davolashUmumiy intoksikatsiya belgilari paydo bo‘lganda preparatni yuborishni darhol to‘xtatish lozim. Terapiya o‘pka ventilyatsiyasini qo‘llab-quvvatlash, tutqanoqni yengish va qon aylanishini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan bo‘lishi kerak. Kisloroddan foydalanish va zarur bo‘lganda sun'iy nafas olishni yo‘lga qo‘yish kerak (niqob va sumka yordamida). Agar tutqanoqlar 15-20 soniya ichida o‘z-o‘zidan to‘xtamasa, tomir ichiga tutqanoqqa qarshi dori vositalarini yuborish kerak. Tomir ichiga 100-150 mg tiopental yuborish tezda tutqanoqlarni yengadi, uning o‘rniga 5-10 mg diazepam tomir ichiga kiritilishi mumkin, ammo bu sekinroq ta’sir ko‘rsatadi. Suksametoniya tezda mushak tutqanoqlarini yengadi, ammo undan foydalanishda traxeya intubatsiyasi va sun'iy o‘pka ventilyatsiyasi talab etiladi, shuning uchun ushbu preparat faqat shu usullarni qo‘llay oladiganlar tomonidan qo‘llanilishi kerak.Yurak-qon tomir tizimi funksiyasi aniq bostirilganda (ADning pasayishi va bradikardiya) tomir ichiga 5-10 mg efedrin yuboriladi, zarur bo‘lganda 2-3 daqiqadan keyin takrorlanadi. Yurak to'xtash holatida kardiopulmoner reanimatsiyani darhol boshlash lozim. Kislorodlanishni va ventilyatsiyani optimallashtirish hamda aylanishni qo'llab-quvvatlash va asidozni tuzatish juda muhimdir, chunki gipoksiya va asidoz mahalliy anestetiklarning tizimli toksik ta'sirlarini kuchaytiradi. Epinefrinni (0.1-0.2 mg tomir ichiga yoki yurak ichiga) iloji boricha tezroq kiritish lozim, kerak bo'lganda kiritish takrorlanishi kerak.Yurak to'xtash holatida uzoq davom etuvchi reanimatsion tadbirlar talab qilinishi mumkin.