Амфотерицин В

-

Амфотерицин В

Giperchuvchanlik; surunkali buyrak yetishmovchiligi; laktatsiya davri. Ehtiyotkorlik bilan: buyrak kasalliklari (shu jumladan, glomerulonefrit), amiloidoz, gepatit, jigar sirrozi, anemiya, agranulositoz, qandli diabet, homiladorlik.

Bolalarga minimal samarali dozada yuboriladi.

Amfoteritsin V asosan progressiv va hayot uchun xavfli bo‘lgan zamburug‘li infeksiyalarni davolash uchun qo‘llanilishi kerak. Uni normal neytrofillari bo‘lgan bemorlarda og‘iz bo‘shlig‘i, vagina yoki qizilo‘ngachning yuzaki mikozlari, masalan, kandidozni davolash uchun qo‘llash tavsiya etilmaydi. Uzoq muddatli davolashda toksik ta'sirlar rivojlanish ehtimoli ortadi. Davolash jarayonida bemorlarning vazni, umumiy qon tahlili, siydik tahlili, qondagi kaliy konsentratsiyasi, buyrak va jigar funksiyalari, EKG ko‘rsatkichlari muntazam nazorat qilinadi. Kaliy preparatlarini qabul qilayotgan bemorlarda plazmadagi kaliy va magniy miqdorini muntazam nazorat qilish kerak. Gemodializ o‘tkazilayotgan bemorlarga preparatni dializ jarayoni tugagandan keyin yuborish mumkin. Eritma bilan barcha manipulyatsiyalar aseptika qoidalariga qat'iy rioya qilgan holda amalga oshirilishi kerak, chunki preparatning o‘zi va uni suyultirish uchun mo‘ljallangan barcha eritmalar konservantlar yoki bakteriyostatika saqlamaydi. Tomir ichiga yuborish tizimlari ilgari boshqa maqsadlar uchun o‘rnatilgan bo‘lsa, tizimni 5% dekstroza eritmasi bilan yuvish kerak. Anemiya paydo bo‘lganda preparatni yuborishni to‘xtatish kerak.

Farmatsevtik jihatdan gepapin, 0.9% natriy xlorid eritmasi va elektrolitlar saqlovchi boshqa eritmalar bilan mos kelmaydi. Bakteriostatik qo‘shimchalar (jumladan, benzil spirti) preparatning cho'kishiga olib kelishi mumkin. Nitrofuranlar bilan sinergizm ko‘rsatadi. Antikoagulyantlar, teofillin va sulfonilmochevina preparatlari, fllutsitozinning samaradorligini va toksikligini oshiradi (yarim chiqarilish davrini uzaytiradi); etinilestradiolning ta’sirini kamaytiradi, bu esa "breakthrough" qon ketishi xavfini oshiradi. Jigar mikrosomal fermentlarining ingibitorlari (jumladan, tsimetidin, narkotik bo‘lmagan analgetiklar, antidepressantlar) preparatning metabolizm tezligini sekinlashtiradi va qon zardobidagi konsentratsiyani oshiradi (toksiklik xavfini oshiradi). Jigar mikrosomal fermentlarining induktorlari (masalan, fenitoin, rifampitsin, barbituratlar, karbamazepin) preparatning jigar orqali metabolizmini tezlashtiradi (ta’sirini pasaytiradi). Yurak glikozidlarining toksik ta’sirini oshiradi (ayniqsa, organizmda kaliy tanqisligi bo‘lganda) va kurarega o‘xshash miorelaksantlarning ta’sirini kuchaytiradi. Glyukokortikosteroidlar, karboangidraza ingibitorlari va adrenokortikotrop gormonlar gipokaliemiya rivojlanish xavfini oshiradi. Nefrotoksik dori vositalari (aminoglikozidlar, siklosporin, pentamidin va boshqalar) bilan bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi, chunki buyrak funksiyasining buzilishi xavfi ortadi. O‘smalarga qarshi dori vositalari, nurli terapiya va suyak ko‘migi gematopoezini bostiruvchi preparatlar anemiya va boshqa gematologik buzilishlar xavfini oshiradi. O‘smalarga qarshi preparatlar nefrotoksiklik, bronxospazm va arterial bosimning pasayishini kuchaytiradi. Glyukokortikosteroidlar va kortikotropin gipokaliemiyani kuchaytiradi, bu esa aritmiyalar rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Ushbu dori vositalarini bir vaqtda qo‘llash zarur bo‘lganda, elektrolit balansini va EKGni kuzatish tavsiya etiladi. Amfoteritsin V yurak glikozidlarining toksikligini kuchaytirishi mumkin (gipokaliemiya hisobiga). Imidazollar (shu jumladan, flukonazol, itrakonazol, ketokonazol, mikonazol, klotrimazol) bilan bir vaqtda qo‘llash amfoteritsin V ga qarshilikni rivojlantirishi mumkin. Amfoteritsin V va imidazollarni bir vaqtda qo‘llash ehtiyotkorlik bilan amalga oshirilishi kerak. Nefrotoksik dori vositalari (aminoglikozidlar, siklosporin, pentamidin va boshqalar) bilan bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi, chunki bu buyrak funksiyasining buzilishi xavfini oshiradi. Depolyarizatsiyalovchi miorelaksantlarning miorelaksatsion ta’sirini uzaytiradi. Amfoteritsin V yuborilganidan keyin leykotsitar massa yuborishdan oldin katta vaqt oralig‘i qilish tavsiya etiladi (nafas olish tizimi tomonidan asoratlar rivojlanish xavfi mavjud).

Polienoviy makrotsiklik antibiotik, protivogribkovoy faolligi bor. Streptomyces nodosus tomonidan ishlab chiqariladi. Fungitsid yoki fungistatik ta'sir ko'rsatadi, biologik suyuqliklardagi kontsentratsiyaga va qo'zg'atuvchining sezgirligiga qarab. Sterollar (ergosterollar) bilan bog'lanadi, bu gribning hujayra membranasida joylashgan va dori vositasiga sezgir. Natijada membrana pronytsaemosti buziladi va hujayra ichidagi komponentlarning tashqi muhitga chiqishi va gribning lizisi ro'y beradi. Ko'p Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis, Paracoccidioides braziliensis, Candida spp., Blastomyces dermatidis, Rhodotorula spp., Cryptococcus neoformans, Sporothrix schenekii, Mucor mucedo, Rhizopus spp., Absidia spp., Basodiobolus ranarum, Aspergillus fumigatus shtammlariga nisbatan faol. Ba'zi bir protozoalarga: Leishmania braziliensis, Leishmania mexicana, Naegleria fowleri qarshi o'rtacha faol. Amfoteritsin B ga odatda chidamli: Pseudallescheria boydii, Fusarium spp. Bakteriyalar, rikkettsiyalar, viruslarga qarshi samarasiz.

Vena ichiga Yuborilganda Preparatning Farmakokinetikasi Bir martalik vena ichiga yuborilgandan keyin preparatning dozaga bog‘liq samarali konsentratsiyasi hosil bo‘ladi va 24 soat davomida saqlanadi. Vena ichiga kuniga 1-5 mg yuborilganda plazmadagi maksimal konsentratsiya (Cmax) 0,5-2 mkg/ml ni tashkil etadi. Plazma oqsillari bilan bog‘lanishi 90% dan yuqori. Preparat o‘pka, jigar, taloq, buyraklar, buyrak usti bezlari, mushaklar va boshqa to‘qimalarga taqsimlanadi. Plevral efuziya, peritoneal, sinovial suyuqliklar va suvli namlikda konsentratsiyalar plazmadagi konsentratsiyaning taxminan 2/3 qismiga yetadi; orqa miya suyuqligida odatda aniqlanmaydi. Ko‘rinuvchi taqsimlanish hajmi kattalarda 4 l/kg, bolalarda 0,4-8,3 l/kg, va yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda 1,5-9,4 l/kg. Metabolizm yo‘llari noma'lum. Safro va siydikda taxminan 98% metabolitlar ko‘rinishida aniqlanadi. Buyraklar orqali sekin chiqariladi, boshlang‘ich T1/2 kattalarda 24 soat, bolalarda 5,5-40,3 soat, yangi tug‘ilganlarda esa 18,8-62,5 soatni tashkil etadi; yakuniy T1/2 esa 15 kunni tashkil etadi. Sekin chiqarilishiga qaramay, preparatning to‘planishi kuchsiz. Gemodializ orqali deyarli chiqarilmaydi. Qabul to‘xtatilgandan keyin preparat bir necha hafta davomida organizmda aniqlanadi.

Vena ichiga tomchilab yuborish 2-4 soat davomida, tavsiya etilgan konsentratsiya - 0,1 mg/ml. Sinov doza - 1 mg (asos) 20 ml 5% dekstroza eritmasida suyultirilib, 20-30 daqiqa davomida vena ichiga yuboriladi, har 30 daqiqada arterial bosim, puls va tana haroratini kuzatib boriladi. Agar preparat yaxshi o‘zlashtirilsa, tavsiya etilgan sutkalik doza kasallik og‘irligiga qarab 0,25-0,3 mg/kg ni tashkil qiladi. Preparatga yuqori sezuvchanlik, yurak-qon tomir tizimi kasalliklari yoki buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga davolash kichik dozalar (5-10 mg) bilan boshlanadi va kundalik doza 5-10 mg ga oshirib, tavsiya etilgan 0,5-0,7 mg/kg sutkalik doza darajasiga yetkaziladi. Terapevtik dozalar kasallik turi va og‘irligiga qarab individual tarzda tanlanadi. Preparat har kuni qo‘llanilganda doza 1,5 mg/kg dan oshmasligi kerak (yurak-o‘pka yetishmovchiligining oldini olish uchun). Maksimal sutkalik doza 1,5 mg/kg ni tashkil qiladi. Sporetrixoz: kurs doza - 2,5 g, davolash davomiyligi - 9 oy. Aspergilloz: kurs doza - 3,6 g, davolash davomiyligi - 11 oy. Rinotserebral fikomikoz: kurs doza - 3-4 g. Agar davolash 7 kundan ortiq tanaffus bilan to‘xtatilsa, uni 0,25 mg/kg dan boshlash va asta-sekin kerakli darajaga oshirish kerak. Bolalar: vena ichiga dastlabki dozasi - sutkalik 0,25 mg/kg (asos) 5% dekstroza eritmasida 6 soat davomida kiritiladi; o‘zlashtirilishga qarab dozani asta-sekin oshirish (odatda har kuni yoki har ikkinchi kunda 0,125-0,25 mg/kg) mumkin, maksimal dozasi 1 mg/kg yoki 1 m² ga 30 mg. Bolalarga minimal samarali dozalar kiritiladi. Vena ichiga yuborish uchun eritma tayyorlash: dastlabki konsentratsiyasi 5 mg/ml bo‘lgan eritma uchun steril shprits yordamida (kamida № 20 igna bilan) flakonga 10 ml bakteriyostatik qo‘shimchalarsiz steril in‘yeksiya suvi kiritiladi. Flakon tarkibi tiniq kolloid eritma hosil bo‘lguncha chayqatiladi. 0,1 mg/ml konsentratsiyasidagi eritmani olish uchun u 5% dekstroza eritmasi bilan 1:50 nisbatda suyultiriladi. Dekstroza eritmasi pH darajasini tekshirish kerak; u odatda 4,2 dan yuqori bo‘ladi. Agar past bo‘lsa, suyultirishdan oldin 1-2 ml bufer eritma qo‘shish kerak. Tavsiya etilgan bufer eritma: natriy gidrofosfat (anhidrid) - 1,59 g, natriy digidrofosfat (anhidrid) - 0,96 g, in‘yeksiya uchun suv - 100 ml gacha. Dekstroza eritmasiga qo‘shilishidan oldin bufer eritmani bakterial keramik yoki membrana filtr orqali filtratsiya yoki 1 atm bosimda va 121°C da 30 daqiqa davomida avtoklavlash orqali sterilizatsiya qilish kerak.

Homiladorlik davrida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash. Emizish davrida qo‘llash mumkin emas.

Gepatit va jigar sirrozida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak.

Buyrak kasalliklari, jumladan glomerulonefrit holatlarida ehtiyotkorlik bilan qo‘llanadi.

Retsept bo‘yicha.

Simptomlar: yurak va nafas olish to‘xtashi. Davolash: simptomatik. Yurak va nafas faoliyatini, jigar va buyrak funksiyasini, periferik qon manzarasini va elektrolitlar tarkibini kuzatish hamda qo‘llab-quvvatlovchi davolashni o‘tkazish zarur. Gemodializ orqali chiqarilmaydi. Davolashni qayta boshlashdan oldin bemorning holatini barqarorlashtirish kerak.

B ro‘yxati. Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 2-10°C haroratda saqlash lozim. Bolalar ololmaydigan joyda saqlang.

Amfoteritsin V ga sezgir mikroorganizmlar sabab bo'lgan progressiv, hayot uchun xavfli qo'ziqorin infeksiyalari: tarqalgan kriptokokkoz, kriptokokk meningiti; boshqa qo'ziqorinlar sabab bo'lgan meningit; invaziv va tarqalgan aspergilloz; Shimoliy Amerika blastomikozi; tarqalgan kandidoz shakllari; koksidioidoz; parakoksidioidoz; gistoplazmoz; fikumikoz (zigomikoz); xromomikoz; mog'or mikoz; tarqalgan sporotrixoz; gialogifomikoz; surunkali mitsetoma; qorin bo'shlig'i infeksiyalari (shu jumladan peritonit); endokardit; endoftalmit; qo'ziqorin sepsisi; siydik chiqarish yo'llari qo'ziqorin infeksiyalari; visseral leyshmanioz (immun tanqislik bo'lgan bemorlarda ham), Amerika teri-visseral leyshmaniozi (tanlov preparati emas).

Yaroqlik muddati - 4 yil.