Dori vositalarining o‘zaro ta'siri
RGM-KoA-reduktaza ingibitorlari bilan davolashda miopatiya xavfi, ular siklosporin, fibratlar, makrolid antibiotiklar (masalan, eritromitsin, klaritromitsin), azol guruhiga mansub zamburug‘larga qarshi vositalar yoki lipidlarni kamaytiruvchi dozalarda nikotin kislotasi bilan birga qo‘llanganda ortadi. Kam hollarda bunday kombinatsiyalar mioglobinuriya bilan bog‘liq ravishda buyrak yetishmovchiligiga olib keluvchi rabdomiolizni chaqirishi mumkin. Shu sababli, kombinatsiyalangan davolashda xavf va foyda omillarini diqqat bilan baholash kerak.
Atorvastatin metabolizmi CYP3A4 izofermenti orqali amalga oshadi. Atorvastatinni CYP3A4 izofermentining ingibitorlari (masalan, siklosporin, eritromitsin va klaritromitsin kabi makrolid antibiotiklar, nefazodon, itrakonazol kabi azol guruhiga mansub zamburug‘larga qarshi preparatlar va OITS proteaza ingibitorlari) bilan birga qo‘llashda dori o‘zaro ta’siri yuzaga kelishi mumkin. Bu preparatlar kombinatsiyasida atorvastatinning qon plazmasidagi konsentratsiyasi oshishi kuzatiladi, shuning uchun bu vositalarni birga qo‘llashda ehtiyotkorlikka rioya qilish zarur.
Endogen steroid gormonlar konsentratsiyasini pasaytiruvchi dori vositalari (jumladan, simetidin, ketokonazol, spironolakton) bilan birga qo‘llanganda, endogen steroid gormonlar darajasining pasayishi xavfi oshadi va ehtiyotkorlik talab qilinadi. Atorvastatin va uning metabolitlari P-glikoprotein uchun substratlar bo‘lib, P-glikoprotein ingibitorlari (masalan, siklosporin) atorvastatinning biokiraolishligini oshirishi mumkin.
Atorvastatin va eritromitsin (500 mg kuniga 4 marta) yoki klaritromitsin (500 mg kuniga 2 marta) birga qo‘llanganda, bu izofermentning ingibitsiyasi tufayli atorvastatinning qon plazmasidagi konsentratsiyasi oshishi kuzatilgan. Atorvastatin (10 mg kuniga bir marta) va azitromitsin (500 mg kuniga bir marta) birga qo‘llanganda esa, atorvastatinning qon plazmasidagi konsentratsiyasi o‘zgarmagan. Atorvastatin 40 mg va itrakonazol 200 mg (kuniga bir marta) birga qo‘llanganda AUC ko‘rsatkichi normadan 3 martagacha oshgan. Proteaza ingibitorlari bilan birga qo‘llash (ular CYP3A4 izofermenti ingibitorlari sifatida tanilgan) atorvastatinning qon plazmasidagi konsentratsiyasini oshirish bilan bog‘liq bo‘lib, eritromitsin bilan birga qo‘llanganda atorvastatinning Cmax ko‘rsatkichi 40% ga oshadi.
Atorvastatinni 40 mg dozada diltiazem (240 mg) bilan bir vaqtda qo‘llash atorvastatinning qon plazmasidagi konsentratsiyasini oshiradi. Greypfrut sharbati CYP3A4 izofermentining ingibitori bo‘lgan kamida bitta ingredientni o‘z ichiga oladi va CYP3A4 izofermenti orqali metabolizatsiya qilinadigan dori vositalarining qon plazmasidagi konsentratsiyasini oshirishi mumkin. Kuniga 240 ml greypfrut sharbatini iste’mol qilish atorvastatinning AUC ko‘rsatkichini 37% ga va faol ortogidroksi-metabolitning AUC ko‘rsatkichini 20,4% ga oshirgan. Katta miqdorda greypfrut sharbatini iste’mol qilish (kuniga 1,2 litrdan ortiq, 5 kun davomida) atorvastatinning AUC ko‘rsatkichini 2,5 martaga, HMG-KoA-reduktaza faol ingibitorining (atorvastatin + uning metabolitlari) AUC ko‘rsatkichini 1,3 martaga oshirgan. Atorvastatin bilan davolanish vaqtida greypfrut sharbatini katta miqdorda iste’mol qilish tavsiya etilmaydi.
CYP3A4 izofermentini induktsiyalovchi dori vositalar (masalan, rifampitsin yoki efavirenz) ning atorvastatinga ta’siri noma’lum. Shuningdek, ushbu izofermentning boshqa substratlari bilan o‘zaro ta’siri noma’lum, ammo past terapevtik indeksi bo‘lgan, xususan, III sinf antiaritmik vositalar (masalan, amiodaron) bilan bunday ta’sir ehtimolini hisobga olish kerak.
Atorvastatin qo‘llanishi bilan bog‘liq bo‘lgan miopatiya xavfi fibratlar bilan bir vaqtda qo‘llanganda oshishi mumkin. In vitro tadqiqotlar gemfibrozil ham atorvastatin bilan glyukuronidlanishni ingibitsiya qilish orqali o‘zaro ta’sir qilishi mumkinligini ko‘rsatadi, bu esa qon plazmasida atorvastatin konsentratsiyasini oshirishi mumkin. Digoksin va atorvastatinni 10 mg dozada birga qabul qilishda qon plazmasida digoksinning muvozanat konsentratsiyalari o‘zgarmagan. Ammo, digoksin va 80 mg/sut atorvastatin kombinatsiyasini qo‘llashda digoksin konsentratsiyasi taxminan 20% ga oshgan.
Digoksin va atorvastatinni birga qabul qilayotgan bemorlarni diqqat bilan kuzatish talab qilinadi. Noretisteron va etinilestradiol saqlovchi og‘iz orqali qabul qilinadigan kontratseptiv vosita bilan atorvastatinni birga qo‘llash qon plazmasida noretisteron va etinilestradiol konsentratsiyalarini oshirgan. Ushbu konsentratsiya oshishlarini hisobga olgan holda, og‘iz orqali qabul qilinadigan kontratseptivning dozasini tanlash kerak. Atorvastatin va ushbu kontratseptivni birga qo‘llashda noretisteronning AUC ko‘rsatkichi taxminan 30% ga, etinilestradiolniki esa 20% ga oshgan, bu esa kontratseptiv tanlashda e’tiborga olinishi kerak.
Kolestipol bilan birga qo‘llanganda qon plazmasida atorvastatin konsentratsiyasi taxminan 25% ga kamaygan. Biroq, atorvastatin va kolestipolni birga qo‘llash lipidlarga ta’sir qilishda har bir dori alohida qo‘llanganda erishilgan natijadan kuchliroq samara bergan. Atorvastatinni 10 mg sutkada bir marta va azitromitsin 500 mg sutkada bir marta birga qo‘llanganda qon plazmasida atorvastatin konsentratsiyasi o‘zgarmagan.
Atorvastatin va terfenadinni birga qo‘llashda klinik jihatdan ahamiyatli farmakokinetik o‘zgarishlar aniqlanmagan. Atorvastatin va alyuminiy va magniy gidroksidlarini saqlovchi suspenziyani birga qabul qilishda qon plazmasida atorvastatin konsentratsiyasi taxminan 35% ga kamaygan, ammo past zichlikdagi lipoprotein xolesterini (Xc-LP) darajasi sezilarli darajada o‘zgarmagan.
Atorvastatin va varfarinni birga qo‘llashda davolashning dastlabki kunlarida prothrombin vaqti biroz qisqargan, ammo 15 kun ichida prothrombin vaqti qayta normaga qaytgan. Shu bois, atorvastatin va varfarinni birga qo‘llashda bemorlarni sinchkovlik bilan kuzatish lozim. Atorvastatin fenazon farmakokinetikasiga ta’sir qilmaydi, shuning uchun ushbu izofermentlar orqali metabolizatsiya qilinadigan boshqa preparatlar bilan o‘zaro ta’sir kutilmaydi.
Simetidin va atorvastatinning birga qo‘llanishi klinik jihatdan ahamiyatli o‘zaro ta’sirlarni ko‘rsatmagan. Atorvastatinni 80 mg va amlodipinni 10 mg bir vaqtda qabul qilishda atorvastatinning farmakokinetik parametrlari o‘zgarmagan. Atorvastatin va antigipertenziv vositalar bilan klinik ahamiyatli nojo‘ya o‘zaro ta’sirlar aniqlanmagan, ammo barcha spesifik preparatlar bilan o‘zaro ta’sir tadqiqotlari to‘liq o‘tkazilmagan.