Simptomlar (paratsetamol ta’siridan kelib chiqqan) Paratsetamolning dozasini oshirib yuborish jigar yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin, bu esa jigar ko‘chirib o‘tkazishni yoki o‘limni talab qilishi mumkin. Bundan tashqari, jigar disfunktsiyasi va gepatotoksiklik bilan kechadigan o'tkir pankreatit kuzatiladi. Kattalarda gepatotoksik ta’sir paratsetamol 10 g va undan ko‘proq miqdorda qabul qilinganida namoyon bo‘ladi. Paratsetamolning jigarga toksik ta’siriga ta'sir qiluvchi omillar mavjud bo‘lganda (qarang "Dori vositalari bilan o‘zaro ta’sir", "Maxsus ko‘rsatmalar" bo‘limlari), jigar zararlanishi paratsetamolning 5 g va undan ortiq miqdorda qabul qilinganidan so‘ng paydo bo‘lishi mumkin. Doza oshirib yuborishning birinchi belgilar odatda 24-48 soat ichida paydo bo‘ladi va 4-6 kun ichida maksimal rivojlanishiga yetadi. Doza oshirib yuborilganidan keyingi dastlabki 24 soat ichida quyidagi simptomlar paydo bo‘lishi mumkin: ko‘ngil aynishi, qayt qilish, qorin og‘rig‘i, teri rangining oqarishi, anoreksiya. 1-2 kundan so‘ng jigar zararlanishi belgilari (jigar sohasida og‘riq, jigar fermentlari faolligining oshishi) aniqlanadi, uglevod almashinuvining buzilishi va metabolik asidoz rivojlanishi mumkin. Doza oshib ketishning og‘ir holatlarida jigar yetishmovchiligi natijasida ensefalopatiya (miya funksiyasi buzilishi), qon ketishi, gipoglikemiya, miya shishi, o‘limga qadar yetaklashi, jigar transplantatsiyasi zarurati va o‘lim mumkin. Shuningdek, o‘tkir naychali nekroz bilan kechadigan o‘tkir buyrak yetishmovchiligi rivojlanishi mumkin, uning asosiy belgilari bel sohasidagi og‘riq, gematuriya (siydikda qon yoki eritrotsitlar aralashmasi), proteinuriya (siydikda oqsil miqdorining oshishi), bu bilan birga jigar jiddiy zararlanishi bo‘lmasligi mumkin. Yurak ritmi buzilishi, pankreatit holatlari qayd etilgan. Davolash Agar Solpadein Fast preparatini dozasini oshirib yuborishdan shubha qilingan bo‘lsa, hatto dastlabki simptomlar yaqqol namoyon bo‘lmasa ham, preparatni qo‘llashni to‘xtatish va tibbiy yordam uchun darhol shifokorga murojaat qilish kerak. Doza oshib ketgandan keyingi dastlabki bir soat ichida, ammo 4 soatdan kech bo‘lmagan vaqtda, oshqozonni yuvish va enterosorbentlar (faollashtirilgan ko‘mir, polifepan) qabul qilish tavsiya etiladi. Paratsetamolning qon plazmasidagi konsentratsiyasini aniqlash lozim, lekin doza oshib ketgandan keyin 4 soatdan oldin emas (bundan oldin olingan natijalar ishonchsiz). Doza oshirib yuborilgandan keyin 24 soat davomida asetilsistein kiritish. Eng yuqori himoya ta’siri doza oshirib yuborilgandan keyingi dastlabki 8 soat ichida ta’minlanadi, vaqt o‘tishi bilan antidot samaradorligi keskin kamayadi. Zarurat tug‘ilganda asetilsistein tomir ichiga kiritiladi. Bemor kasalxonaga yotqizilguncha qayt qilish kuzatilmagan holatda metionin qo‘llash mumkin. Paratsetamolning qon plazmasidagi konsentratsiyasiga va qabul qilingan vaqtdan o‘tgan vaqtga qarab, qo‘shimcha terapevtik tadbirlar (metionin qabul qilish, asetilsistein tomir ichiga kiritish) zaruriyati belgilanadi. Paratsetamol qabul qilinganidan 24 soat o‘tgandan keyin jigar funksiyasining jiddiy buzilishlari mavjud bo‘lgan bemorlarni davolash toksikologik markaz yoki jigar kasalliklari bo‘yicha maxsus bo‘lim mutaxassislari bilan birgalikda amalga oshirilishi kerak. Simptomlar (kofein ta’siridan kelib chiqqan) Qorinning epigastral sohasida og‘riq, qayt qilish, tez-tez siyish, taxikardiya, aritmiya, Markaziy asab tizimining qo‘zg‘alishi (uyqusizlik, bezovtalik, ajitatsiya, xavotir, asabiy-refleks qo‘zg‘aluvchanlikning oshishi, tremor va tutqanoqlar). Kofein dozasini oshirib yuborishning klinik jihatdan muhim simptomlari preparatni qabul qilishda har doim paratsetamolning dozasini oshirib yuborish fonida jigar jiddiy zararlanishi bilan bog‘liq ekanligini yodda tutish lozim. Davolash Maxsus antidot mavjud emas. Davolash hayotiy muhim ko‘rsatkichlarni qo‘llab-quvvatlash kabi yordamchi tadbirlarni o‘z ichiga oladi, masalan, ko‘p miqdorda suyuqlik ichish. Doza oshib ketgandan keyingi 1-4 soat ichida faollashtirilgan ko‘mir qabul qilish tavsiya etiladi. Kofeinning Markaziy asab tizimiga ta’sirini kamaytirish uchun tomir ichiga sedativ preparatlar va kardiyotoksik ta’sirni kamaytirish uchun β-adrenoretseptor antagonistlari kiritish tavsiya etiladi. Natriy gidrokarbonat Simptomlar: natriy gidrokarbonatning yuqori dozasi oshqozon-ichak traktiga ta’sir qiluvchi reaksiyalar, jumladan ko‘ngil aynishi va qayt qilishni keltirib chiqarishi mumkin. Bundan tashqari, natriy gidrokarbonatning yuqori dozasi gipernatriemiyani keltirib chiqarishi mumkin. Davolash: gipernatriemiya gumon qilinganda, elektrolitlar darajasini nazorat qilish va mos davolashni o‘tkazish kerak.