Kombinatsiyalangan gipertenziyaga qarshi preparat, uning tarkibiga angiotenzin II retseptorlari antagonisti — olmesartan medoksomil va sekin kalsiy kanal blokatori — amlodipin kiradi. Ikki faol moddaning kombinatsiyasi sinergik antigipertenziv ta'sirga ega bo‘lib, shuning uchun qon bosimi (QB) har birining alohida qo‘llanilishiga qaraganda ko‘proq pasayadi. 8 hafta davom etgan, 1940 nafar bemor ishtirok etgan ikki tomonlama ko‘r, randomizatsiyalangan, platsebo-nazoratli tadqiqotda preparatning antigipertenziv ta'siri odatda terapiyaning dastlabki 2 haftasida rivojlanishi ko‘rsatilgan. Uchta tadqiqotga ko‘ra, preparat kuniga bir marta qo‘llanganda uning antigipertenziv ta'siri 24 soat davomida saqlanib qolgan, bunda qoldiq/tog‘li nisbat sistolik qon bosimi (SAD) va diastolik qon bosimi (DAD) uchun 71% dan 82% gacha bo‘lgan. Antigipertenziv ta'sir ambulator monitoringda tasdiqlangan va bemorning yoshi va jinsi, shuningdek, diabetning mavjudligidan qat'i nazar bir xil bo‘lgan. Ikki ochiq, randomizatsiyalanmagan kengaytirilgan tadqiqotda preparatning 5 mg + 40 mg dozadagi barqaror samaradorligi bir yil davomida qo‘llangan 49-67% bemorlarda ko‘rsatilgan.
Ikki tomonlama ko‘r, randomizatsiyalangan, platsebo-nazoratli tadqiqotda 5 mg dozadagi amlodipinni qo‘shish, agar ilgari (8 hafta davomida) olmesartan medoksomilning 20 mg dozada monoterapiyasi yetarli samarali bo‘lmagan bo‘lsa, 8 hafta ichida SAD va DAD 16,2 va 10,6 mm simob ustuniga kamayishiga olib kelgan (r=0,0006). Shuningdek, maqsadli qon bosimi ko‘rsatkichlariga erishgan bemorlar ulushi (diabetsiz bemorlar uchun <140/90 mm simob ustuni va diabetli bemorlar uchun <130/80 mm simob ustuni) olmesartan medoksomilning 20 mg va amlodipinning 5 mg dozadagi kombinatsion terapiyasida 44,5% ni tashkil etgan, olmesartan medoksomilning 20 mg dozadagi monoterapiyasida esa bu ko‘rsatkich 28,5% bo‘lgan.
Boshqa tadqiqotda, agar amlodipinning 5 mg dozada (8 hafta davomida) monoterapiyasi yetarli samarali bo‘lmasa, olmesartan medoksomilning 20 mg (40 mg) dozadagi qo‘shilishi 8 hafta ichida SAD va DADni mos ravishda 15,3 va 9,3 mm simob ustuniga kamaytirishga olib kelgan (40 mg olmesartan medoksomil qo‘shilganda — mos ravishda 16,7 va 9,5 mm simob ustuniga kamaygan) Amlodipinning 5 mg dozada monoterapiyasini davom ettirgan bemorlarda 8 hafta ichida sistolik qon bosimi (SAD) va diastolik qon bosimi (DAD) mos ravishda 9,9 va 5,7 mm simob ustuniga pasaygan. Qon bosimi maqsadli ko'rsatkichlariga erishgan bemorlar ulushi amlodipinning 5 mg dozada monoterapiyasi guruhida 29,9%, 5 mg + 20 mg dozadagi kombinatsiyalangan preparat guruhida 53,5% va 5 mg + 40 mg dozadagi kombinatsiyalangan preparat guruhida 50,5% ni tashkil etgan.
1940 bemor ishtirok etgan, ikki tomonlama ko‘r, randomizatsiyalangan, platsebo-nazoratli 8 haftalik tadqiqotda (71% — yevropeoid irqidan va 29% — boshqa irqlardan) preparatni (uning komponentlarining har qanday dozasi birikmasi bilan) qo‘llash SAD va DAD ni monoterapiyaga qaraganda ancha samarali pasaytirgan. SAD/DADning pasayish darajasi amlodipin/olmesartan medoksomilning qo‘llanilgan dozasiga bog‘liq bo‘lgan: -24/-14 mm simob ustuni (5 mg + 20 mg), -25/-16 mm simob ustuni (5 mg + 40 mg) va -30/-19 mm simob ustuni (10 mg + 40 mg).
5 mg + 40 mg dozada preparatni qo‘llash 5 mg + 20 mg dozaga nisbatan o‘tirgan holatda SAD/DADni qo‘shimcha ravishda 2,5/1,7 mm simob ustuniga kamaytirgan. Xuddi shunday, 10 mg + 40 mg dozada preparatni qo‘llash SAD/DADni o‘tirgan holatda 5 mg + 40 mg dozasiga nisbatan 4,7/3,5 mm simob ustuniga qo‘shimcha ravishda kamaytirgan. Qon bosimining maqsadli ko‘rsatkichlariga erishgan bemorlar ulushi preparatning 5 mg + 20 mg, 5 mg + 40 mg va 10 mg + 40 mg dozalarida mos ravishda 42,5%, 51% va 49,1% ni tashkil qilgan.
Amlodipin
Amlodipin sekin kalsiy kanallari blokatori bo‘lib, yurak hujayralari va tomirlarning silliq mushak hujayralariga kaltsiy ionlarining transmembran oqimini L-tipli potensialga bog‘liq kanallar orqali bloklaydi. Eksperimental ma'lumotlar amlodipinning dihidropiridinli va nodigidropiridinli bog‘lanish joylari bilan o‘zaro ta'sirini ko‘rsatadi. Amlodipin nisbiy vazoselektivlikka ega bo‘lib, yurak hujayralariga qaraganda tomirlarning silliq mushak hujayralariga ko‘proq ta'sir ko‘rsatadi. Amlodipinning antigipertenziv ta'sir mexanizmi tomirlarning silliq mushaklariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bo‘shashtiruvchi ta'siri bilan bog‘liq bo‘lib, bu tomirlarning periferik qarshiligining kamayishiga va qon bosimining pasayishiga olib keladi.
Amlodipin dozaga bog‘liq ravishda arterial gipertenziyasi bo‘lgan bemorlarda qon bosimini uzoq muddat pasaytiradi. Amlodipin birinchi dozasi qabul qilingandan keyin arterial gipotenziya rivojlanishi, uzoq muddatli davolashda taxifilaksiya yoki bekor qilish sindromi haqida ma'lumotlar yo‘q. Arterial gipertenziyasi bo‘lgan bemorlarda amlodipin terapevtik dozada qo‘llanganda qon bosimining pasayishi (bemorning yotgan, o‘tirgan va turgan holatida) kuzatiladi. Uzoq muddatli qo‘llashda qon bosimining pasayishi yurak urish tezligi va qon plazmasidagi katexolaminlar konsentratsiyasining sezilarli o‘zgarishisiz kuzatiladi. Normal buyrak funksiyasiga ega arterial gipertenziyali bemorlarda amlodipin terapevtik dozalarda qo‘llanganda buyrak tomirlarining qarshiligi kamayadi, buyrak filtratsiya tezligi (BFT) oshadi va samarali buyrak qon oqimi kuchayadi, bu esa filtratsiya fraksiyasi va proteinuriya darajasining o‘zgarishsiz qolishiga olib keladi.
Yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar orasida hemodinamika bo‘yicha tadqiqotlar va yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar (NYHA tasnifi bo‘yicha II-IV FK) ishtirokidagi klinik tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, stress-test o‘tkazishda amlodipin bemorlarning holatini yomonlashtirmagan, bu jismoniy yuklamalarni ko‘tarish qobiliyati, chap qorincha chiqarish fraksiyasi, shuningdek klinik belgilari va simptomlari bo‘yicha baholangan. PRAISE tadqiqoti
Yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar (NYHA tasnifiga ko‘ra III-IV FK) ishtirokidagi platsebo-nazoratli tadqiqotda (PRAISE), ular digoksin, diuretiklar va AAF ingibitorlarini qabul qilgan, amlodipin yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda asoratlar rivojlanish xavfini oshirmasligi va umumiy hamda yurak-qon tomir kasalliklari bilan bog‘liq o‘lim xavfini oshirmasligi ko‘rsatilgan.
PRAISE-II tadqiqoti
Uzoq muddatli platsebo-nazoratli tadqiqot (PRAISE-II) yurak yetishmovchiligi bo‘lgan (NYHA tasnifiga ko‘ra III-IV FK) va klinik simptomlari yoki IBO (ishemik yurak kasalligi) belgilari bo‘lmagan bemorlarda o‘tkazilgan, ular AAF ingibitorlari, digoksin va diuretiklarni qabul qilishgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, amlodipinni qo‘llash umumiy o‘lim darajasi va yurak-qon tomir kasalliklari bilan bog‘liq o‘lim darajasiga ta’sir ko‘rsatmagan.
ALLHAT tadqiqoti
Ikki tomonlama ko‘r, randomizatsiyalangan tadqiqotda (ALLHAT) amlodipinni (kuniga 2,5-10 mg) yoki lizinoprilni (kuniga 10-40 mg) birlamchi davolash sifatida tiiazid diuretik xlortalidon bilan (kuniga 12,5-25 mg) taqqoslash o‘tkazilgan. Ushbu tadqiqotda 55 yosh va undan katta bo‘lgan va yengil yoki o‘rtacha og‘irlikdagi arterial gipertenziyaga ega bo‘lgan 33 357 nafar bemor ishtirok etgan va o‘rtacha 4,9 yil davomida kuzatilgan. Birlamchi yakuniy nuqtalar orasida IBOga ega bemorlarda o‘lim yoki o‘limsiz miokard infarkti bo‘lgan. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, amlodipin va xlortalidon guruhlari o‘rtasida birlamchi yakuniy nuqtaga ta’sirida statistik jihatdan ahamiyatli farqlar aniqlanmagan. Shuningdek, ushbu guruhlar o‘rtasida umumiy o‘lim ko‘rsatkichlarida ham sezilarli farq kuzatilmagan.
Olmesartan medoksomil
Olmesartan medoksomil angiotenzin II (AT1 turi) retseptorlarining kuchli va aniq antagonisti hisoblanadi. Angiotenzin II RAAS (renin-angiotenzin-aldosteron tizimi) ning asosiy vazofaol komponenti bo‘lib, AT1 retseptorlari orqali arterial gipertenziya patofiziologiyasida muhim rol o‘ynaydi. Olmesartan angiotenzin II ni AT1 retseptorlari bilan bog‘lanishini oldini olib, uni to‘qimalardagi (shu jumladan, qon tomirlarining silliq mushaklari va buyrak usti bezlari) vazokonstriktor ta’sirini bloklaydi, shuningdek, angiotenzin II ning aldosteron sekretsiyasiga ta’siriga bog‘liq bo‘lgan ta’sirlarini ham to‘xtatadi. Olmesartanning AT1-retseptorlariga nisbatan aniq antagonizmi plazmada renin, angiotenzin I va II faolligining oshishiga, shuningdek, plazmadagi aldosteron kontsentratsiyasining pasayishiga olib keladi. Arterial gipertenziyada olmesartan medoksomil dozaga bog‘liq holda uzoq muddatli qon bosimini pasaytiruvchi ta’sir ko‘rsatadi. Birinchi dozani qabul qilgandan keyin arterial gipotenziya rivojlanishi, uzoq muddatli davolashda taxifilaksiya yoki bekor qilish sindromi haqida ma’lumotlar mavjud emas. Olmesartan medoksomilni kuniga bir marta qabul qilish 24 soat davomida samarali va yumshoq antigipertenziv ta’sir ko‘rsatadi. Sutkalik dozani ikkiga bo‘lib qabul qilish, kunlik dozani birdaniga qabul qilish bilan bir xil antigipertenziv ta’sir ko‘rsatadi. Olmesartanning antigipertenziv ta’siri odatda 2 hafta ichida boshlanadi, maksimal samarasi esa taxminan 8 hafta ichida rivojlanadi.
ROADMAP tadqiqoti
4447 nafar 2-tip qandli diabet, normal albuminuriya va kamida bitta qo‘shimcha yurak-qon tomir xavf omiliga ega bemorlar ishtirok etgan randomizatsiyalangan ROADMAP tadqiqotida olmesartanning mikroalbuminuriyaga qadar bo‘lgan vaqtni uzaytirish qobiliyati baholangan. Tadqiqot davomida (median kuzatish muddati 3,2 yil) bemorlar olmesartan yoki platsebo qabul qilishgan, boshqa antigipertenziv vositalar (AAF ingibitorlari yoki boshqa angiotenzin II retseptorlari antagonistlarisiz). Tadqiqotning natijalari mikroalbuminuriyaga qadar bo‘lgan vaqtning olmesartan foydasiga 23% ga kamayganligini ko‘rsatdi (OFR 0,770; 95,1% DI: 0,630-0,941; p=0,0104). Yurak-qon tomir asoratlari (ikkinchi darajali yakuniy nuqtalar) olmesartan guruhida 96 bemorda (4,3%), platsebo guruhida esa 94 bemorda (4,2%) qayd etilgan.
ORIENT tadqiqoti
Yaponiya va Xitoyda o‘tkazilgan ORIENT tadqiqotida olmesartanning 2-tip qandli diabet va yaqqol ifodalangan nefropatiyaga ega 577 nafar bemorlarda buyrak va yurak-qon tomir natijalariga ta’siri o‘rganilgan. Tadqiqot davomida (median kuzatish muddati 3,1 yil) bemorlar olmesartan yoki platsebo qabul qilishgan, bu boshqa antigipertenziv vositalarni, shu jumladan AAF ingibitorlarini o‘z ichiga olgan. Birlamchi kombinatsiyalangan yakuniy nuqta (plazmada kreatinin kontsentratsiyasining ikki baravar oshishi, buyrak yetishmovchiligining terminal bosqichiga yetishishi yoki barcha sabablar bo‘yicha o‘lim holatining birinchiligi) olmesartan guruhida 116 bemorda (41,1%) va platsebo guruhida 129 bemorda (45,4%) kuzatilgan (OFR 0,97; 95% DI: 0,75-1,24; p=0,791).