Ta'sir mexanizmi
Amoksitsillin — bu keng ta'sir doirasiga ega bo‘lgan yarim sintetik antibiotik bo‘lib, ko‘plab gram-musbat va gram-manfiy mikroorganizmlarga qarshi faoliyat ko‘rsatadi. Shu bilan birga, amoksitsillin β-laktamazalar tomonidan parchalanadi, shuning uchun amoksitsillinning ta'sir doirasi ushbu fermentni ishlab chiqaradigan mikroorganizmlarga nisbatan kengaymaydi.
Klavulan kislotasi — β-laktamaz ingibitori bo‘lib, tuzilishi jihatidan penitsillinlarga yaqin. U penitsillin va sefalosporinlarga chidamli mikroorganizmlarda uchraydigan keng doiradagi β-laktamazalarni inaktivatsiya qilish qobiliyatiga ega. Klavulan kislotasi bakteriyalarning plazmidli β-laktamazalariga nisbatan samarali bo‘lib, ular ko‘pincha bakteriyalarning chidamliligini keltirib chiqaradi.
Amoksitsillin va klavulan kislotasi kombinatsiyasiga nisbatan rezistentlikning ikki asosiy mexanizmi mavjud:
Bakterial β-laktamazalar tomonidan inaktivatsiya qilish, ular klavulan kislotasi tomonidan ingibitsiya qilinmaydi. Bunga Ambler tasnifi bo‘yicha B, C va D sinflariga mansub turli aminokislota ketma-ketliklari kiradi.
Penitsillin bilan bog‘lanadigan oqsillarning o‘zgarishi, bu antibakterial vositaning maqsadga yaqinligini pasaytiradi. Tashqi membrananing o'tkazuvchanligining pasayishi va efflyuks nasosining mexanizmlari, ayniqsa gram-manfiy mikroorganizmlar orasida, rezistentlik shakllanishiga sabab bo‘lishi yoki unga yordam berishi mumkin.
Klavulan kislotasi Augmentin® preparatida amoksitsillinni β-laktamazalar tomonidan parchalanishidan himoya qiladi, bu esa amoksitsillinning antibakterial doirasini kengaytiradi.
Farmakodinamik ta'sirlar
Quyida amoksitsillin va klavulan kislotasi kombinatsiyasiga in vitro sezuvchanligi bo‘yicha mikroorganizmlar tasnifi keltirilgan.
Amoksitsillin va klavulan kislotasi kombinatsiyasiga odatda sezgir bo‘lgan bakteriyalar
Gram-musbat aeroblar: Bacillus anthracis, Enterococcus faecalis, Listeria monocytogenes, Nocardia asteroides, Streptococcus pyogenes¹ ², Streptococcus agalactiae¹ ², Streptococcus spp. (boshqa β-gemolitik streptokokklar)¹ ², Staphylococcus aureus (metsillinga sezgir)¹, Staphylococcus saprophyticus (metsillinga sezgir), Staphylococcus spp. (koagulaza-salbiy, metsillinga sezgir).
Gram-manfiy aeroblar: Bordetella pertussis, Haemophilus influenzae¹, Helicobacter pylori, Moraxella catarrhalis¹, Neisseria gonorrhoeae, Pasteurella multocida, Vibrio cholerae.
Gram-musbat anaeroblar: Clostridium spp., Peptococcus niger, Peptostreptococcus magnus, Peptostreptococcus micros, Peptostreptococcus spp.
Gram-manfiy anaeroblar: Bacteroides fragilis, Bacteroides spp., Capnocytophaga spp., Eikenella corrodens, Fusobacterium nucleatum, Fusobacterium spp., Porphyromonas spp., Prevotella spp.
Boshqa bakteriyalar: Borrelia burgdorferi, Leptospira icterohaemorrhagiae, Treponema pallidum.
Amoksitsillin va klavulan kislotasi kombinatsiyasiga rezistentlik rivojlanishi mumkin bo‘lgan bakteriyalar
Gram-manfiy aeroblar: Escherichia coli¹, Klebsiella oxytoca, Klebsiella pneumoniae¹, Klebsiella spp., Proteus mirabilis, Proteus vulgaris, Proteus spp., Salmonella spp., Shigella spp.
Gram-musbat aeroblar: Corynebacterium spp., Enterococcus faecium, Streptococcus pneumoniae¹ ², Streptococcus Viridans guruhi².
Amoksitsillin va klavulan kislotasi kombinatsiyasiga tabiiy rezistent bo‘lgan bakteriyalar
Gram-manfiy aeroblar: Acinetobacter spp., Citrobacter freundii, Enterobacter spp., Hafnia alvei, Legionella pneumophila, Morganella morganii, Providencia spp., Pseudomonas spp., Serratia spp., Stenotrophomonas maltophilia, Yersinia enterocolitica.
Boshqa bakteriyalar: Chlamydia pneumoniae, Chlamydia psittaci, Chlamydia spp., Coxiella burnetti, Mycoplasma spp.
¹ Ushbu bakteriyalar turlariga nisbatan amoksitsillin va klavulan kislotasi kombinatsiyasining klinik samaradorligi klinik tadqiqotlarda namoyish etilgan.
² Ushbu bakteriyalar turlarining shtammlari β-laktamaza ishlab chiqarmaydi. Amoksitsillin monoterapiyasida sezgirlik kombinatsiyaga nisbatan ham sezgirlikni taxmin qilishga imkon beradi.