Bemorlarda pasaygan OOK hajmi (shu jumladan, diuretiklar bilan bir vaqtda qo‘llash, tuz iste’molini cheklash, gemodializ, diareya, qusish sharoitida) bo‘lsa, ADF ingibitori qo‘llanganda to‘satdan va sezilarli qon bosimi pasayishi kuzatilishi mumkin. Yengil darajadagi surunkali yurak yetishmovchiligi, surunkali buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan yoki bo‘lmagan bemorlarda simptomatik arterial gipotenziya odatda kuzatilmaydi. Yuqori dozali diuretiklar, giponatriemiya yoki funksional buyrak yetishmovchiligi oqibatida og‘ir darajadagi surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda arterial gipotenziya rivojlanishi ehtimoli yuqori. Ushbu bemorlar Berlipril® va/yoki diuretik dozasini optimal tuzatishgacha shifokor nazorati ostida davolanishi kerak. Shuningdek, ushbu yondashuv, arterial bosimning haddan tashqari pasayishi miokard infarkti yoki insultga olib kelishi mumkin bo‘lgan IHD va serebrovaskulyar kasalliklari bo‘lgan bemorlarga nisbatan ham qo‘llanishi mumkin. Agar sezilarli arterial gipotenziya rivojlansa, bemor yotqizilishi va zarur bo‘lganda fiziologik eritma infuziyasini boshlash kerak. O‘tkinchi arterial gipotenziya ADF ingibitori bilan davolashni davom ettirishga qarshi ko‘rsatma hisoblanmaydi. Agar arterial bosimning takroriy sezilarli pasayishi qayd etilsa, preparatning dozasini kamaytirish yoki bekor qilish kerak. ADF ingibitorlari bilan davolashni boshlashdan oldin va davomida arterial bosim, qonning ba'zi biokimyoviy va elektrolit ko‘rsatkichlari (gemoglobin, kaliy ionlari, natriy ionlari, kreatinin, siydik kislotasi, qon zardobida jigar fermentlari konsentratsiyasi) hamda siydikda oqsil mavjudligi dinamik nazorat qilinishi kerak. Barcha vazodilatatorlar kabi, ADF ingibitorlarini chap qorincha gipertrofiyasi va klapan obstruksiyasi bo‘lgan bemorlarga ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak va kardiogen shok va gemodinamik jihatdan muhim obstruksiya holatlarida ularni qo‘llashdan voz kechish kerak. Buyrak funktsiyasi buzilganda (KK <80 ml/min) qon zardobida kaliy va kreatinin konsentratsiyasini diqqat bilan kuzatish zarur. Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda preparatning dozasini va/yoki qabul qilish chastotasini kamaytirish kerak bo‘lishi mumkin. Ikki tomonlama buyrak arteriyasi stenozi yoki bitta buyrak arteriyasining stenoziga ega ba'zi bemorlarda qon zardobida siydik kislotasi va kreatinin konsentratsiyasi oshgan. Bu o‘zgarishlar odatda qaytar edi va davolash to‘xtatilgandan keyin normaga qaytdi. Davolashdan oldin buyrak kasalligi aniqlanmagan ba'zi bemorlarda diuretiklar bilan bir vaqtda enalapril qo‘llanganda qon zardobida siydik kislotasi va kreatininning ahamiyatsiz va o‘tkinchi o‘sishi kuzatilgan. Bunday holatlarda enalapril va/yoki diuretik dozasini kamaytirish va/yoki bekor qilish talab qilinishi mumkin. ADF ingibitorlari bilan davolashda ikki tomonlama buyrak arteriyasi stenozi yoki bitta buyrak arteriyasining stenoziga ega bemorlarda arterial gipotenziya va buyrak yetishmovchiligi rivojlanish xavfi yuqori. Buyrak funktsiyasining pasayishi faqat qon zardobida kreatinin konsentratsiyasining o‘rtacha o‘zgarishi bilan ifodalanishi mumkin. Ushbu bemorlar davolanishni shifokor nazorati ostida kichik dozalardan boshlashlari, doza individual ravishda diqqat bilan oshirilishi va qon zardobidagi kreatinin konsentratsiyasi kuzatilishi kerak. Yaqinda buyrak ko‘chirilgan bemorlarda preparatni qo‘llash bo‘yicha tajriba yo‘q. Shuning uchun bunday bemorlarda ushbu preparat bilan davolash tavsiya etilmaydi. Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda preparatni qo‘llash odatda doza tuzatishni talab qilmaydi. Kamdan-kam hollarda ADF ingibitorlarini qabul qilish xolestatik sariqlikdan to‘liq jigar nekrozining rivojlanishiga olib keladigan sindrom bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. ADF ingibitorlarini qabul qilayotgan bemorlarda sariqlik simptomlari yoki jigar fermentlarining faolligi oshganida, preparatni qabul qilishni to‘xtatish va tegishli tekshiruv o‘tkazish kerak. Gimenopterlar zaharini sezgirligini yo‘qotish jarayonini o‘tayotgan bemorlarda ADF ingibitorlarini qabul qilishda hayot uchun xavfli anafilaktik reaksiyalar rivojlanishi haqida xabarlar bor. Bunday reaktsiyalarning oldini olish mumkin, agar sezgirlikni yo'qotishdan oldin vaqtincha ADF ingibitorlarini qabul qilishni to‘xtatish. Asalarilar zahari bilan immunoterapiya olayotgan bemorlarda ADF ingibitorlarini qo‘llashdan saqlanish kerak. Neytropeniya, agranulotsitoz, trombotsitopeniya, anemiya ADF ingibitorlari bilan davolash fonida rivojlanishi mumkin. Normal buyrak funktsiyasi va boshqa asoratlar bo‘lmagan holatlarda neytropeniya kamdan-kam uchraydi.
ADF ingibitorlari faqat favqulodda holatlarda, bemorda biriktiruvchi to‘qima tizimli kasalliklari mavjud bo‘lganda, immunosupressiv terapiya davomida, allopurinol yoki prokainamid bilan bir vaqtda qo‘llanganda, shuningdek, barcha ko‘rsatilgan omillar birgalikda, ayniqsa mavjud bo‘lgan buyrak yetishmovchiligi fonida buyuriladi. Ushbu bemorlarning ba'zilarida jiddiy infeksiyalar rivojlangan, ular ba'zi hollarda antibiotiklarning intensiv terapiyasiga javob bermagan. Agar enalapril bunday bemorlarda qo‘llanilsa, qonda leytsitlar miqdorini vaqti-vaqti bilan kuzatib borish tavsiya etiladi va bemorlar infektsiyaning har qanday belgilarini darhol shifokorga xabar qilishlari kerakligi haqida xabardor qilinishi lozim.
ADF ingibitorlari bilan davolashda yo‘tal yuzaga kelishi haqida xabarlar mavjud. Odatda, yo‘tal mahsuldor bo‘lmagan va doimiy bo‘lib, preparatni bekor qilganidan keyin yo‘tal to‘xtaydi. ADF ingibitorlari bilan davolash fonidagi yo‘tal differensial diagnostika paytida inobatga olinishi kerak.
ADF ingibitorlari, shu jumladan Berlipril® bilan davolangan bemorlarda, davolashning turli bosqichlarida yuz, qo‘l-oyoqlar, lablar, til, ovoz yorig‘i va/yoki hiqildoqning angionevrotik shishi (Kvinke shishi) rivojlangan holatlar haqida xabar berilgan. Bunday hollarda davolash darhol to‘xtatilishi va tegishli tibbiy kuzatuv to‘liq simptomlar yo‘qolgunga qadar amalga oshirilishi kerak. Yutish qiyinligi rivojlanganda, hatto nafas olish qiyin bo‘lmasa ham, bemorlar uzoq vaqt davomida tibbiy kuzatuvda bo‘lishlari kerak, chunki antihistamin preparatlari va kortikosteroidlar bilan davolash yetarli bo‘lmasligi mumkin. Hiqildoq yoki tilning angionevrotik shishi o‘limga olib kelishi mumkin. Til, ovoz bog‘lamlari yoki hiqildoqning shishi nafas yo‘llarining obstruktsiyasiga olib kelishi mumkin, shuning uchun qisqa vaqt ichida tegishli davolash, shu jumladan 0,1% adrenalin eritmasi (0,3-0,5 ml) teri ostiga yuborish va/yoki nafas yo‘llarining o'tkazuvchanligini ta’minlash choralarini ko‘rish zarur.
Negroid irqi vakillarida ADF ingibitorlari qo‘llanganda angionevrotik shish rivojlanish chastotasi boshqa irqlarga qaraganda yuqoriroq. Boshqa ADF ingibitorlari kabi, enalapril ham negroid irqi vakillarida arterial bosimni tushirishda boshqa irqlarga qaraganda kam samarali ko‘rinadi, ehtimol, bu gipertenziya bilan og‘rigan ushbu populyatsiyadagi past renin darajasining keng tarqalganligi bilan bog‘liq.
Davolash davrida alkogol ichimliklarini iste’mol qilish tavsiya etilmaydi, chunki alkogol preparatning gipotenziya ta’sirini kuchaytiradi. Jarrohlik aralashuvi yoki arterial bosimni pasaytiruvchi preparatlar qo‘llaniladigan umumiy narkoz ostida bo‘lgan bemorlarda enalapril kompensatsion renin chiqarilishi ta’sirida angiotenzin II hosil bo‘lishini bloklashi mumkin. Agar arterial gipotenziya ushbu mexanizm orqali rivojlanishi taxmin qilinsa, uni OOK hajmini oshirish orqali tuzatish mumkin. Jarrohlik aralashuvlardan (shu jumladan, stomatologik protseduralar) oldin jarroh/anesteziologni Berlipril® preparatini qo‘llash haqida ogohlantirish kerak.
Kamdan-kam hollarda, LDL aferezi sulfat dekstran bilan o‘tkazilganida, ADF ingibitorlarini qabul qilgan bemorlarda hayot uchun xavfli bo‘lgan anafilaktoid reaktsiyalar kuzatilgan. Agar LDL aferezi amalga oshirilsa, ADF ingibitorlarini vaqtincha arterial gipertenziya yoki yurak yetishmovchiligini davolash uchun boshqa guruhdagi dori vositalariga almashtirish kerak. Yuqori o'tkazuvchanlikka ega membranalar (masalan, AN69®) yordamida dializ olayotgan bemorlarda ADF ingibitorlari qo‘llanganida anafilaktoid reaktsiyalar kuzatilgan. Shuning uchun bunday bemorlarga dializning boshqa turdagi membranalarini ishlatish yoki boshqa guruhdagi gipotenziya dorilarini qo‘llash tavsiya etiladi.
Glyukoza darajasi birinchi oy davomida, ayniqsa gipoglikemik vositalarni yoki insulin qabul qilayotgan qandli diabet bilan og'rigan bemorlarda, enalaprilni qabul qilishda diqqat bilan kuzatilishi kerak. Ba'zi bemorlarda, shu jumladan enalapril qabul qilganlarda, qon zardobida kaliy ionlari konsentratsiyasining oshishi kuzatilgan. Giperkalemiya rivojlanishi xavfi bo‘lgan guruhga buyrak yetishmovchiligi yoki qandli diabet bilan og'rigan bemorlar, kaliy saqlovchi diuretiklar yoki kaliy o'z ichiga olgan tuz o'rnini bosuvchi moddalarni, kaliy ionlari konsentratsiyasini oshiruvchi boshqa dorilarni (masalan, geparin) qabul qiladiganlar kiradi. Agar Berlipril® fonida yuqoridagi dori vositalarini qo‘llash zarur bo‘lsa, qon zardobida kaliy ionlari konsentratsiyasini muntazam kuzatish tavsiya etiladi.
Boshqa ADF ingibitorlari kabi, enalapril negroid irqi vakillarida boshqa irqlarga qaraganda kam samarali bo‘lishi mumkin, ehtimol, bu arterial gipertenziya bilan og‘rigan ushbu populyatsiyada past renin darajasi bilan bog‘liq. Enalaprilni to‘satdan to‘xtatish bekor qilish sindromiga (qon bosimining keskin ko‘tarilishiga) olib kelmaydi.
Transport vositalari va mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta'siri
Avtotransportni boshqarishda va diqqatni oshirish hamda tez psixomotor reaksiyalarni talab qiladigan potensial xavfli faoliyat turlari bilan shug‘ullanishda ehtiyot bo‘lish kerak (diuretiklar qabul qilayotgan bemorlarda enalaprilning dastlabki dozasini qabul qilgandan so‘ng, ayniqsa, qon bosimining keskin pasayishi tufayli bosh aylanishi mumkin).