Dori vositalarining o‘zaro ta'siri
Biktarvi® preparatining boshqa dori vositalari bilan o‘zaro ta’sirini o‘rganish faqat kattalar ishtirokida o‘tkazilgan. Biktarvi® preparatini VGV infeksiyasini davolash uchun tenofovir alafenamid, tenofovir dizoproksil, lamivudin yoki adefovir dipivoksil saqlovchi dori vositalari bilan bir vaqtda qo‘llash kerak emas.
Biktegavir. Biktegavir CYP3A va UGT1A1 izofermentlari substrati hisoblanadi. Biktegavir va CYP3A hamda UGT1A1 izofermentlarini induksiya qiluvchi dori vositalarini, masalan, rifampitsin yoki Jonsaroy (Hypericum perforatum) kabi vositalarni bir vaqtda qo‘llash, plazmadagi biktegavir konsentratsiyasini sezilarli darajada kamaytirishi, bu esa Biktarvi® preparatining terapevtik samaradorligini pasaytirishi va unga qarshilikning rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Shu sababli, bu dori vositalarini bir vaqtda qo‘llash mumkin emas (qarang "Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar" bo‘limi). Biktegavirni CYP3A va UGT1A1 izofermentlarini ingibitsiya qiluvchi dori vositalari, masalan, atazanavir bilan bir vaqtda qo‘llash, plazmadagi biktegavir konsentratsiyasini sezilarli darajada oshirishi mumkin. Shu sababli, bunday dori vositalarini bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi. Biktegavir P-gp va BCRP substrati hisoblanadi. Ushbu xususiyatning klinik ahamiyati noma’lum. Shu sababli, biktegavirni P-gp va/yoki BCRP ni ingibitsiya qiluvchi dori vositalari (masalan, makrolidlar guruhi antibiotiklari, siklosporin, verapamil, dronedaron, glekaprevir/pibrentasvir) bilan ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak (shuningdek, quyidagi 3-jadvalga qarang).
Biktegavir organik kationlar transportyori 2 (OCT2) va toksinlarni ko‘p qarshilik va chiqarish transportyori 1 (MATE1) ni in vitro ingibitsiya qiladi. Biktarvi® preparatini OCT2 va MATE1 substrati metformin bilan birga qo‘llash metformin ekspozitsiyasining klinik jihatdan sezilarli darajada oshishiga olib kelmaydi. Biktarvi® preparatini OCT2 va MATE1 substratlari bilan bir vaqtda qo‘llash mumkin. Biktegavir sitoxrom CYP izofermentlarining ingibitori ham, induktori ham emas.
Emtritsitabin. In vitro tadqiqotlari va klinik farmakokinetik o‘zaro ta’sir tadqiqotlari emtritsitabin va boshqa dori vositalari o‘rtasidagi sitoxrom CYP orqali vositachilik qiluvchi o‘zaro ta’sirlar ehtimoli pastligini ko‘rsatdi. Emtritsitabinni faol kanalchali sekretsiya orqali chiqariladigan dori vositalari bilan birga qo‘llash, emtritsitabin va/yoki bir vaqtda qo‘llanilayotgan dori vositasi konsentratsiyalarini oshirishi mumkin. Buyrak funktsiyasini pasaytiruvchi dori vositalari emtritsitabin konsentratsiyalarini oshirishi mumkin.
Tenofovir alafenamid. Tenofovir alafenamid P-gp va BCRP orqali tashiladi. Biktarvi® preparatini P-gp va BCRP faolligiga kuchli ta’sir ko‘rsatuvchi dori vositalari bilan bir vaqtda qo‘llash tenofovir alafenamidning so‘rilishini o‘zgartirishi mumkin. P-gp faolligini rag‘batlantiruvchi dori vositalari (masalan, rifabutin, karbamazepin, fenobarbital) tenofovir alafenamidning so‘rilishini kamaytirishi va bu esa Biktarvi® preparatining terapevtik samarasini yo‘qotish va unga qarshilik rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Biktarvi® preparatini P-gp va BCRP faolligini bostiruvchi boshqa dori vositalari bilan bir vaqtda qo‘llash tenofovir alafenamidning so‘rilishi va plazmadagi konsentratsiyasini oshirishi mumkin.
Tenofovir alafenamid in vivo sharoitda CYP3A izofermentining ingibitori yoki induktori emas.
Boshqa o‘zaro ta’sirlar. Quyida 3-jadvalda Biktarvi® preparati yoki uning alohida komponentlari va bir vaqtda qo‘llaniladigan boshqa dori vositalari o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirlar keltirilgan (oshish “↑”, kamayish “↓” va o‘zgarish yo‘qligi “↔” bilan belgilangan; ta’sir yo‘qligi chegaralari 70-143% diapazonida).
Jadval 3. Biktarvi® preparati yoki uning alohida komponentlari va boshqa dori vositalari o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirlar
Dori vositasi (terapevtik guruh) / Ehtimoliy o‘zaro ta’sir mexanizmi / Preparat konsentratsiyasiga ta’siri / O‘rtacha AUC, Cmax, Cmin foizli o‘zgarishi / Biktarvi® bilan bir vaqtda qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar
O‘simlik kelib chiqishi dori vositalari Jonsaroy (Hypericum perforatum) (CYP3A va UGT1A1 izofermentlari va P-gp induksiyasi) Biktarvi® preparatining hech bir komponenti bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Birga qo‘llash biktegavir va tenofovir alafenamidning plazmadagi konsentratsiyalarini kamaytirishi mumkin. Biktarvi® tarkibidagi biktegavirga ta’siri tufayli, jonsaroy bilan birga qo‘llash mumkin emas.
Infektsiyaga qarshi dori vositalari
Antimikobakterial dori vositalari Rifampitsin (600 mg bir marta/sutkada), biktegavir (CYP3A va UGT1A1 izofermentlari va P-gp induksiyasi). Biktegavir: AUC: ↓ 75%, Cmax: ↓ 28%. Tenofovir alafenamid bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan.
Tenofovir alafenamid. Rifampitsin bilan birga qo‘llash tenofovir alafenamidning plazmadagi konsentratsiyasini kamaytirishi mumkin. Biktarvi® tarkibidagi biktegavirga ta’siri sababli birga qo‘llash mumkin emas.
Rifabutin (300 mg kuniga bir marta), biktegavir1 (CYP3A va P-gp izofermentlarini induktsiya qilish). Biktegavir: AUC: ↓ 38%, Cmin: ↓ 56%, Cmax: ↓ 20%. Tenofovir alafenamid bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Rifabutin bilan birga qo‘llash tenofovir alafenamidning plazmadagi konsentratsiyasini kamaytirishi mumkin. Tenofovir alafenamid konsentratsiyasining pasayishi kutilganligi sababli birga qo‘llash tavsiya etilmaydi.
Rifapentin (CYP3A va P-gp izofermentlarini induktsiya qilish). Biktarvi® tarkibidagi biror komponent bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Rifapentin bilan birga qo‘llash biktegavir va tenofovir alafenamidning plazmadagi konsentratsiyasini kamaytirishi mumkin. Birga qo‘llash tavsiya etilmaydi.
VICH-1 ni davolash uchun antivirus preparatlar. Atazanavir (300 mg kuniga bir marta), kobitsistat (150 mg kuniga bir marta), biktegavir1 (CYP3A va UGT1A1 izofermentlari va P-gp/BCRP ingibitsiyasi). Biktegavir: AUC: ↑ 306%, Cmax: ↔. Birga qo‘llash tavsiya etilmaydi.
Atazanavir (400 mg kuniga bir marta), biktegavir1 (CYP3A va UGT1A1 izofermentlarini ingibitsiya qilish). Biktegavir: AUC: ↑ 315%, Cmax: ↔.
VGV davolash uchun dori vositalari. Ledipasvir/sofosbuvir (90 mg/400 mg kuniga bir marta), biktegavir/tenofovir alafenamid/emtritsitabin2. Biktegavir: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Emtritsitabin: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Tenofovir alafenamid: AUC: ↔, Cmax: ↔; Ledipasvir: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Sofosbuvir: AUC: ↔, Cmax: ↔; Sofosbuvir metaboliti GS-331007: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔. Birga qo‘llashda doza tuzatish talab qilinmaydi.
Velpatasvir/voksilaprevir/sofosbuvir (100/100/400 + 100 mg3 kuniga bir marta), biktegavir/tenofovir alafenamid/emtritsitabin (P-gp/BCRP ingibitsiyasi). Biktegavir: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Emtritsitabin: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Tenofovir alafenamid: AUC: ↑ 57%, Cmax: ↑ 28%; Sofosbuvir: AUC: ↔, Cmax: ↔; Sofosbuvir metaboliti GS-331007: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Velpatasvir: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Voksilaprevir: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔. Birga qo‘llashda doza tuzatish talab qilinmaydi.
Zamburug‘larga qarshi vositalar. Vorikonazol (300 mg kuniga ikki marta), biktegavir1 (CYP3A izofermentini ingibitsiya qilish). Biktegavir: AUC: ↑ 61%, Cmax: ↔. Birga qo‘llashda doza tuzatish talab qilinmaydi.
Itrakonazol va pozakonazol (P-gp/BCRP ingibitsiyasi). Biktarvi® tarkibidagi biror komponent bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Itrakonazol yoki pozakonazol bilan birga qo‘llash plazmadagi biktegavir konsentratsiyasini oshirishi mumkin.
Makrolidlar guruhi antibiotiklari. Azitromitsin va klaritromitsin (P-gp ingibitsiyasi). O‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Azitromitsin yoki klaritromitsin bilan birga qo‘llash plazmadagi biktegavir konsentratsiyasini oshirishi mumkin. Ushbu dori vositalarining Biktarvi® tarkibidagi biktegavirga ta’siri tufayli ehtiyotkorlik talab qilinadi.
Antikonvulsantlar. Karbamazepin (kuniga ikki marta 100 mg dan 300 mg gacha), tenofovir alafenamid/emtritsitabin4 (CYP3A va UGT1A1 izofermentlari va P-gp induktsiyasi). Tenofovir alafenamid: AUC: ↓ 54%, Cmax: ↓ 57%. Biktegavir bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan.
Karbamazepin bilan birga qo‘llash biktegavirning plazmadagi konsentratsiyasini kamaytirishi mumkin. Birga qo‘llash tavsiya etilmaydi.
Okskarbazepin, fenobarbital, fenitoin (CYP3A va UGT1A1 izofermentlari va P-gp induktsiyasi). Biktarvi® tarkibidagi biror komponent bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Okskarbazepin, fenobarbital yoki fenitoin bilan birga qo‘llash biktegavir va tenofovir alafenamidning plazmadagi konsentratsiyalarini kamaytirishi mumkin. Birga qo‘llash tavsiya etilmaydi.
Antatsidlar, BAD va bufer komponentlarni saqlovchi preparatlar. Magniy/aluminiy saqlovchi antatsid suspenziyalar (20 ml bir martalik doza), biktegavir (polivalent kationlar bilan xelat hosil qilish). Biktegavir (antatsid suspenziyasini 2 soat oldin, och qoringa qabul qilishda): AUC: ↓ 52%, Cmax: ↓ 58%; (antatsid suspenziyasini 2 soatdan keyin qabul qilishda): AUC: ↔, Cmax: ↔; (bir vaqtda qabul qilishda, och qoringa): AUC: ↓ 79%, Cmax: ↓ 80%; (bir vaqtda ovqat paytida qabul qilishda): AUC: ↓ 47%, Cmax: ↓ 49%. Biktarvi® magniy va/yoki aluminiy saqlovchi oziq-ovqat qo‘shimchalari yoki dori vositalari bilan bir vaqtda qo‘llanmasligi kerak, chunki biktegavirning ekspozitsiyasi sezilarli darajada kamayishi kutiladi (qarang “Maxsus ko‘rsatmalar”). Biktarvi® preparatini antatsidlarni qabul qilishdan kamida 2 soat oldin yoki ularni qabul qilganingizdan 2 soat keyin ovqat bilan qabul qilish tavsiya etiladi.
Temir fumarat (324 mg bir martalik doza), biktegavir (polivalent kationlar bilan xelat hosil qilish). Biktegavir (bir vaqtda qabul qilish, och qoringa): AUC: ↓ 63%, Cmax: ↓ 71%; (ovqat bilan qabul qilishda): AUC: ↔, Cmax: ↓ 25%. Biktarvi® preparatini temir saqlovchi oziq-ovqat qo‘shimchalari yoki dori vositalari bilan bir vaqtda qabul qilishdan kamida 2 soat oldin yoki ovqat bilan qabul qilish kerak.
Kalsiy karbonat (1200 mg bir martalik doza), biktegavir (polivalent kationlar bilan xelat hosil qilish). Biktegavir (bir vaqtda qabul qilish, och qoringa): AUC: ↓ 33%, Cmax: ↓ 42%; (ovqat bilan qabul qilishda): AUC: ↔, Cmax: ↔. Biktarvi® preparati va kalsiy saqlovchi oziq-ovqat qo‘shimchalari yoki dori vositalarini qabul qilish, ovqatga bog‘liq holda, bir vaqtda amalga oshirilishi mumkin.
Sukralfat (polivalent kationlar bilan xelat hosil qilish). Biktarvi® tarkibidagi biror komponent bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Sukralfat bilan birga qo‘llash biktegavirning plazmadagi konsentratsiyasini kamaytirishi mumkin. Birga qo‘llash tavsiya etilmaydi.
Antidepressantlar. Sertralin (50 mg bir martalik doza), tenofovir alafenamid6. Tenofovir alafenamid: AUC: ↔, Cmax: ↔; Sertralin: AUC: ↔, Cmax: ↔. Biktegavir va emtritsitabin bilan o‘zaro ta’sir kutilmaydi. Birga qo‘llashda doza tuzatish talab qilinmaydi.
Immunosupressantlar. Siklosporin (v/i yoki og‘iz orqali) (P-gp ni ingibitsiya qilish). Biktarvi® tarkibidagi biror komponent bilan o‘zaro ta’siri o‘rganilmagan. Siklosporin bilan bir vaqtda qo‘llash biktegavir va tenofovir alafenamidning plazmadagi konsentratsiyasini oshirishi kutiladi. Siklosporin bilan bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi.
Zarurat tug‘ilganda dori vositalarini kombinatsiyalab buyurishda klinik va biologik monitoring, ayniqsa buyrak va siydik chiqarish yo‘llari funktsiyasini kuzatish tavsiya etiladi.
Og‘iz orqali diabetga qarshi preparatlar. Metformin (500 mg kuniga ikki marta), biktegavir/tenofovir alafenamid/emtritsitabin (OCT2/MATE1 ingibitsiyasi). Metformin: AUC: ↑ 39%, Cmin: ↑ 36%, Cmax: ↔. Buyrak funktsiyasi normal bo‘lgan bemorlarda birga qo‘llashda doza tuzatish talab qilinmaydi. O‘rtacha darajadagi buyrak funktsiyasi buzilgan bemorlarda biktegavir va metformin bir vaqtda qo‘llanganda laktatatsidoz rivojlanishi xavfi oshgani sababli diqqat bilan kuzatish zarur. Zarurat tug‘ilganda metformin dozasi tuzatilishi kerak.
Og‘iz orqali kontratseptivlar. Norgestimat (0,180/0,215/0,250 mg kuniga bir marta) / etinilestradiol (0,025 mg kuniga bir marta), biktegavir1. Norelgesteromin: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Norgestrel: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔; Etinilestradiol: AUC: ↔, Cmin: ↔, Cmax: ↔. Birga qo‘llashda doza tuzatish talab qilinmaydi.
Norgestimat (0,180/0,215/0,250 mg kuniga bir marta), etinilestradiol (0,025 mg kuniga bir marta), tenofovir alafenamid/emtritsitabin4.
Sedativlar/uqlatish vositalari. Midazolam (2 mg, og‘iz orqali sirop, bir martalik doza), biktegavir/tenofovir alafenamid/emtritsitabin. Midazolam: AUC: ↔, Cmax: ↔. Birga qo‘llashda doza tuzatish talab qilinmaydi.
1 Bu tadqiqot bir martalik 75 mg biktegavir qo‘llanilgan holda o‘tkazilgan. 2 Bu tadqiqot biktegavir/tenofovir alafenamid/emtritsitabin 75/25/200 mg kuniga bir marta qo‘llanilgan holda o‘tkazilgan. 3 Qo‘shimcha ravishda 100 mg voksilaprevir qo‘llanilib, VICH infeksiyali bemorlarda kutiladigan voksilaprevir ekspozitsiyasiga erishish uchun o‘tkazilgan tadqiqot. 4 Bu tadqiqot emtritsitabin/tenofovir alafenamid 200/25 mg kuniga bir marta qo‘llanilgan holda o‘tkazilgan. 5 Maksimal faollikdagi antatsid preparat 1 ml da 80 mg alyuminiy gidroksidi, 80 mg magniy gidroksidi va 8 mg simetikon saqlagan. 6 Bu tadqiqot kobistati/tenofovir alafenamid/elvitegavir/emtritsitabin 150/10/150/200 mg kuniga bir marta qo‘llanilgan holda o‘tkazilgan.
Biktarvi® yoki uning komponentlari bilan o‘tkazilgan o‘zaro ta’sir tadqiqotlari natijalariga ko‘ra, quyidagi dori vositalari bilan klinik jihatdan sezilarli o‘zaro ta’sirlar kutilmaydi: amlodipin, atorvastatin, buprenorfin, drospirenon, famtsiklovir, famotidin, flutikazon, metadon, nalokson, norbuprenorfin, omeprazol yoki rozuvastatin.