В12 Анкерманн

-

В12 Анкерманн

Siyanokobalaminga yoki yordamchi moddalariga yuqori sezuvchanlik; tamaki-alkogol ambliopiyasi (chekish yoki alkogol iste'moli tufayli yuzaga kelgan ko‘rish buzilishi) yoki pernisioz anemiyadan kelib chiqadigan ko‘rish nervining yallig‘lanishi (retrobulbar nevrit); ko‘rish nervining degeneratsiyasi; siyanid detoksikatsiyasini talab qiladigan holatlar (bunday holda boshqa kobalamin hosilalarini qabul qilish kerak).

0 yoshdan 18 yoshgacha bo‘lgan bolalarda preparatning xavfsizligi va samaradorligi hozircha aniqlanmagan. Ma’lumotlar mavjud emas.

Gematologik va nevrologik simptomlari bo‘lgan B12 vitamini yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar uchun, kasallikning jiddiyligi va terapiyaga adekvat klinik javob berilmasligi yoki bemor tomonidan davolash rejimiga rioya qilinmasligi natijasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan oqibatlar tufayli, og‘zaki terapiyaning samaradorligini qat'iy nazorat qilish zarur. Davolash boshlanganidan keyin 7 kundan so‘ng kasallik simptomlarining dinamikasini baholash, retikulotsitlarni hisoblash, umumiy qon tahlilini o‘tkazish (shu jumladan, gemoglobin, gematokrit qiymatlarini aniqlash), shuningdek, eritrotsitlarning o‘rtacha hajmini nazorat qilish tavsiya etiladi. Keyinchalik, birinchi 3 oy davomida simptomlar, umumiy qon tahlili natijalari va eritrotsitlarning o‘rtacha hajmini har 4 haftada, keyin esa davolashga yaxshi rioya qilinayotganda 6-12 oy ichida bir marta baholash kerak. Agar davolashga rioya qilinmaslik xavfi bo‘lsa, terapiyaning samaradorligini ko‘proq nazorat qilish, sianokobalamin dozasini yoki qo‘llash usulini tuzatish zarur bo‘lishi mumkin. Kobolamin ortiqchasi buyraklar orqali chiqariladi, shuning uchun buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda, ayniqsa, terminal buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan (dializ talab qiladigan) bemorlarda B12 vitamini to‘planishi mumkin. Qon zardobida B12 vitamini darajasini muntazam aniqlash va davolash rejimini tuzatish kerak. B12 vitaminini faqat foliy kislotasi yetishmovchiligi tufayli yuzaga kelgan megaloblastik anemiyani davolash uchun qo‘llash mumkin emas. Foliy kislotasi yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda ehtiyotkorlik zarur. Foliy kislotasi yetishmovchiligi B12 vitamini bilan davolashga terapevtik javobni susaytirishi mumkin. Bunday bemorlarda B12 Ankermann preparatini qo‘llash foliy kislotasi yetishmovchiligini davolash bilan birga olib borilishi kerak. B12 vitamini yetishmovchiligi bo‘lgan, ko‘rish nervi atrofiyasi rivojlanish xavfi yuqori bo‘lgan bemorlar B12 vitaminini davolash uchun sianokobalaminni qo‘llamasliklari kerak. Leber kasalligi bo‘lgan bemorlarda sianokobalamin qo‘llanganda kasallikning rivojlanishining tezlashishi kuzatilgan. B12 Ankermaan preparati laktoza (monohidrat shaklida) o‘z ichiga oladi. Galaktozani kamdan-kam hollarda uchraydigan irsiy intoleransi, lapp laktaza yetishmovchiligi yoki glyukoza-galaktoza malabsorbsiyasi bo‘lgan bemorlar bu preparatni qabul qilmasliklari kerak. B12 Ankermaan preparati saxaroza saqlaydi. Fruktoza kamdan-kam uchraydigan irsiy intoleransi, glyukoza-galaktoza malabsorbsiyasi yoki saxaraza-izomaltaza yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar bu preparatni qabul qilmasliklari kerak. Transport vositalari va mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta’siri B12 Ankermaan preparatini qo‘llash transport vositalarini boshqarish va mexanizmlar bilan ishlash qobiliyatiga ta’sir ko‘rsatmaydi.

B12 vitamini so'rilishi proton nasoslari ingibitorlari (masalan, omeprazol), gistamin H2-retseptorlari blokatorlari (masalan, tsimetidin), kolxitsin, aminoglikozidlar (masalan, neomitsin), aminosalisil kislotasi, tutqanoqqa qarshi dorilar, kaliy tuzlari, metildopa, shuningdek, alkogol qabul qilinganda buzilishi mumkin. Peroral kontratseptivlar, metformin va antipsikotik dorilar (masalan, olanzapin va risperidon) qabul qilinganda B12 vitaminining qon zardobidagi konsentratsiyasi pasayishi mumkin. Xloramfenikol B12 vitaminining anemiyadagi ta'sirini kamaytirishi mumkin. Azot oksidining uzoq muddat ta'siri B12 vitaminining funktsional tanqisligiga va jiddiy nevrologik nojo'ya ta'sirlarga olib kelishi mumkin, hatto B12 vitamini darajasi normal bo'lsa ham.

Vitamin B12 metilmalonil-koenzim A izomerazasining prostetik guruhiga kiradi, bu propion kislotasini yantrik kislotaga aylantirish uchun zarur. Bundan tashqari, vitamin B12 foliy kislotasi bilan birgalikda labil metil guruhlarini hosil qiladi, ular transmetilatsiya jarayonlari orqali boshqa metil qabul qiluvchi oqsillarga uzatiladi. Vitamin B12 nuklein kislotalarining sinteziga ta’sir qiladi, ayniqsa gemopoez jarayonlari va hujayralarning yetilishida. Terapevtik maqsadlarda vitamin B12 siyanokobalamin yoki gidroksokobalamin yoki gidroksosetat shaklida ishlatiladi. Ushbu shakllar organizmda faol shakllarga – metilkobalamin va 5-adenozilkobalamin ga aylanadi. Inson tanasida vitamin B12 sintez qilinmaydi va faqat oziq-ovqat bilan qabul qilinadi. B12 vitamini bilan boyitilgan oziq-ovqatlarga jigar, buyraklar, yurak, baliq, mollyuskalar, sut, tuxum sarig‘i va go‘sht kiradi. Yetishmovchilik belgilari: Oziq-ovqatdan vitamin B12 ning so‘rilishining kamayishi yoki yo‘qligi bir necha yil davomida mavjud bo‘lishi mumkin va uning plazmadagi darajasi 200 pg/ml dan pastga tushganda klinik simptomlar paydo bo‘ladi. Gematologik ko‘rinishi megaloblastik anemiya, nevrologik ko‘rinishi esa markaziy va periferik asab tizimining buzilishlari bo‘lishi mumkin. Polinevropatiya holatlari orqa miya ustunlarining shikastlanishi va psixologik buzilishlar bilan birga kuzatilishi mumkin. Erta yetishmovchilik belgilari zaiflik, rangi o‘chishi, qo‘l va oyoqlarda paresteziya, yurishdagi buzilishlar va jismoniy kuchning kamayishi kabi noaniq simptomlar bo‘lishi mumkin. Ushbu simptomlar faqat vitamin B12 bilan davolanish orqali to‘g‘rilanishi mumkin. Yuqori dozada (kuniga 1 mg va undan ko‘p) qabul qilinganda vitamin B12 tanqisligiga bog‘liq simptomlarda remissiya va muvaffaqiyatli qo‘llab-quvvatlovchi terapiya amalga oshirilishi mumkin.

Vitamin B12 ning so‘rilishi ikki yo‘l bilan amalga oshadi: birinchisi, aktiv so‘rilish o‘n ikki barmoq ichakda va ingichka ichakda Kasl ichki faktori bilan bog‘langan holda; ikkinchisi, B12 vitaminining to‘qimalarga keyingi yetkazilishi plazma beta-globulinlar guruhiga kiruvchi transkobalaminlar yordamida amalga oshiriladi. B12 vitamini ichki faktor bog‘lanishidan mustaqil ravishda JKT shilliq qavati orqali passiv diffuziya yo‘li bilan qon oqimiga o‘tadi. Og‘iz orqali qabul qilingan B12 vitaminining taxminan 1-3% tizimli qon oqimiga tushadi va bu miqdor doza bilan chiziqli bog‘langan. Shunday qilib, yuqori dozada (kuniga 1 mg va undan yuqori) qabul qilinsa, ichki faktor yo‘qligida ham yetarli miqdorda so‘rilish sodir bo‘ladi. Agar B12 vitaminiga bo‘lgan ehtiyoj fiziologik qiymatlardan (kuniga 10 mkg) oshsa, ichki faktordan mustaqil passiv so‘rilish muhim ahamiyat kasb etadi (1-jadval). Jadval 1. Dozaga qarab so‘riladigan B12 vitamini miqdori So‘rilgan B12 vitamini miqdori (mkg) Doza (mkg) Umumiy Aktiv Passiv 10 1.38 1.3 0.08 100 2.365 1.477 0.887 1000 10.484 1.498 8.991 10000 91.486 1.499 89.986 Doza oshgani sari B12 vitaminining so‘rilish miqdori mutlaq ifodada ortadi. B12 vitaminining asosiy depolanish joyi jigar hisoblanadi. Organizmning kunlik ehtiyojini ta’minlash uchun B12 vitamini iste’moli juda past bo‘lib, taxminan 1 mkg ni tashkil etadi, almashuv darajasi esa 2,5 mkg ga teng. Biologik T1/2 taxminan 1 yilni tashkil etadi, ya’ni organizm kuniga 2,55 mkg yoki umumiy zahiraning 0,051% B12 vitaminini ishlatadi. B12 vitaminining chiqarilishi asosan safro orqali amalga oshiriladi, va 1 mkg gacha bo‘lgan miqdori enterogepatik yo‘l bilan qayta so‘riladi. Yuqori dozalarda qabul qilinsa, xususan, parenteral kiritilganda B12 vitamini organizmning saqlash qobiliyatidan ortsa, uning ortiqchasi siydik orqali chiqariladi. B12 vitamini iste’moli yetarli darajada bo‘lmasa, sog‘lom organizmda 3-5 yil ichida vitamin B12 yetishmasligi ko‘rinishida tanqislik darajasiga yetadi. Klinikadan oldingi xavfsizlik ma’lumotlari. Hayvonlarda o‘tkazilgan klinikadan oldingi tadqiqotlarda yuqori dozalar qo‘llanganda ham toksiklik belgilari kuzatilmagan. B12 vitamini erkak va urg‘ochi hayvonlarda pre- va postnatal rivojlanishga hech qanday salbiy ta’sir ko‘rsatmagan, shuningdek, teratogen, mutagen yoki kanserogen ta’sirlari aniqlanmagan.

Homiladorlik Vitamin B12 deyarli barcha to‘qimalarga, jumladan yo‘ldoshga tarqaladi. Homiladorlik davrida tavsiya etilgan kunlik vitamin B12 miqdori 4 mkgni tashkil etadi. Vitamin B12ning yuqori dozalari qo‘llangan tajribalar homila yoki go‘dakka zararli ta’sir ko‘rsatmasligini ko‘rsatmoqda. Homilador ayollarda yuqori dozalarda vitamin B12 qo‘llash bo‘yicha nazoratli klinik tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarda reproduktiv toksiklikka nisbatan to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bilvosita salbiy ta’sir aniqlanmagan. Ushbu dozadagi sianokobalamin (1 mg) homiladorlik davrida qo‘llash uchun mo‘ljallanmagan. Emizish davri Emizish davrida tavsiya etilgan kunlik vitamin B12 miqdori 4 mkgni tashkil etadi. Vitamin B12ning yuqori dozalari qo‘llangan tajribalar go‘dakka zararli ta’sir ko‘rsatmasligini ko‘rsatmoqda. Emizikli ayollarda nazoratli klinik tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Vitamin B12 ona sutiga ona qonidagi konsentratsiyalarga yaqin konsentratsiyalarda ajraladi. Bir necha tadqiqotlarda ovqat orqali tavsiya etilgan kunlik dozadan ikki barobar yuqori doza qabul qilinganda ona sutidagi vitamin B12 darajasi oshmagani yoki juda oz miqdorda oshgani kuzatilgan. Oziq-ovqat orqali vitamin B12 yuqori dozada qabul qilinganida uning ona sutidagi konsentratsiyaga ta’siri to‘g‘risida tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Ushbu dozadagi sianokobalamin (1 mg) emizish davrida qo‘llash uchun mo‘ljallanmagan. Fertillik Vitamin B12 erkaklarda fertillikni saqlab qolish uchun zarur. Erkak kalamushlarda olib borilgan tadqiqotlar vitamin B12 yetishmasligi fertillikka salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini aniqlagan. Prospektiv kohort tadqiqotida folat va vitamin B12 darajalari bilan muvaffaqiyatli homiladorlik ehtimoli o‘rtasida hech qanday bog‘liqlik aniqlanmagan. B12 Ankermann preparatining fertillikka nisbatan salbiy ta’sir ko‘rsatishi kutilmaydi.

Jigar faoliyati buzilgan bemorlarda farmakokinetik ma’lumotlar va klinik tajriba mavjud emas.

O‘rtacha darajadagi buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga preparatni odatdagi dozada qo‘llash mumkin. Og‘ir buyrak yetishmovchiligida doza kamaytirilishi tavsiya etiladi.

Preparat retsept bo‘yicha beriladi.

Vitamin B12: keng terapevtik diapazonga ega. Intoksikatsiya yoki doza oshirilishi simptomlari noma’lum. Davolash: tasodifiy doza oshirilishi holatida zarurat bo‘lsa, simptomatik davolash o‘tkaziladi.

Preparatni bolalar ololmaydigan joyda, 25°C dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlash kerak.

Kattalardagi B12 vitamini yetishmovchiligi davosi: oziq-ovqat bilan yetarlicha qabul qilinmasligi yoki uzoq muddatli muvozanatsiz ovqatlanish (masalan, qat’iy vegetarian dietasida); uning yutilishining buzilishi sababli (ichakda malabsorbsiya sindromi natijasida ichki faktor yetishmasligi, GIT shilliq qavatining atrofiyasi, ayrim dorilarni, masalan, proton nasosining ingibitorlari, gistamin H2-retseptor blokatorlari, metformin qabul qilish, terminal ileum kasalliklari, masalan, tseliakiya, ko‘r ichak sindromi, gastrektomiya yoki oshqozonni bypass qilish operatsiyalaridan keyin); giperxrom megablastik makrotsitar anemiya, pernisioz anemiya va boshqa makrotsitar anemiya shakllarida.

Keksa yoshdagi bemorlarga odatdagi dozalash rejimi tavsiya etiladi.

Yaroqlik muddati - 2 yil. Qadoqlamada ko'rsatilgan yaroqlik muddati tugagandan keyin ishlatmaslik.