Валраксет

-

Валраксет

aktiv bosqichdagi jigar kasalliklari (shu jumladan, jigar transaminazlari faolligining uzluksiz oshishi va qon zardobida jigar transaminazlari faolligining yuqori normal chegaradan (VNCH) 3 barobar yuqori bo‘lishi); og‘ir darajadagi buyrak yetishmovchiligi (KK <30 ml/min); miyopatiya; siklosporin bilan bir vaqtda qabul qilish; miotoksik asoratlar rivojlanishiga moyil bemorlar; homilador bo‘lish imkoniyati bo‘lgan ayollarda, yetarli kontratseptiv usullardan foydalanmagan holda qo‘llash; diabet va/yoki o‘rtacha yoki og‘ir darajadagi buyrak funksiyasi buzilgan (GFR <60 ml/min/1,73 m²) bemorlarda aliskiren yoki aliskiren o‘z ichiga olgan preparatlar bilan bir vaqtda qo‘llash; diabetik nefropatiya bilan og‘rigan bemorlarda APF ingibitorlari bilan bir vaqtda qo‘llash; jigar funksiyasining og‘ir buzilishlari (Child-Pugh shkalasi bo‘yicha 9 balldan yuqori), biliar sirroz va xolestaz; 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlar; homiladorlik va emizish davri (ko‘krak suti bilan boqish). Ehtiyotkorlik bilan: miopatiya/rabdomiyoliz rivojlanish xavfi mavjudligi — buyrak yetishmovchiligi, gipotiroidizm, anamnezda (shu jumladan, oilaviy) irsiy mushak kasalliklari, boshqa HMG-CoA reduktaza ingibitorlari yoki fibratlar bilan davolanishda mushak toksikligi bo‘lgan holatlar, rozuvastatin plazmadagi konsentratsiyasi oshgan holatlar, fibratlar bilan bir vaqtda qo‘llash, anamnezdagi jigar kasalliklari, sepsis, arterial gipotenziya, katta jarrohlik amaliyotlari, travmalar, og‘ir metabolik, endokrin yoki elektrolit buzilishlari yoki nazorat qilinmaydigan tutqanoqlar, ezetimib bilan bir vaqtda qo‘llash, aortal va/yoki mitral klapan stenozi, gipertrofik obstruktiv kardiomiopatiya (GOCK), NYHA bo‘yicha II-IV funksional sinfdagi surunkali yurak yetishmovchiligi, buyrak transplantatsiyasidan keyingi holat, giponatriemiya, tuz iste’molini cheklovchi dieta, ikki tomonlama buyrak arteriyasi stenozi yoki yagona buyrak arteriyasi stenozi, giperkaliemiya, birlamchi giperal’dosteronizm, OCK kamayishi bilan bog‘liq holatlar (shu jumladan diareya va qayt qilish), irsiy angionevrotik shish yoki ARA II yoki APF ingibitorlari bilan davolanish fonida paydo bo‘lgan shish mavjud bo‘lgan bemorlar; xolestaz belgilarisiz biliar bo‘lmagan kelib chiqishli jigar funksiyasining yengil (5-6 ball Child-Pugh shkalasi bo‘yicha) va o‘rtacha (7-9 ball Child-Pugh shkalasi bo‘yicha) buzilishlari (maksimal kunlik valsartan dozasi 80 mg dan oshmasligi kerak); ARA II ni APF ingibitorlari yoki aliskiren o‘z ichiga olgan preparatlar kabi RAAS ni ingibitsiya qiluvchi boshqa vositalar bilan bir vaqtda qo‘llash; spirtli ichimliklarni haddan tashqari iste’mol qilish, 65 yoshdan katta bemorlar; mongoloid irqidagi bemorlar (yapon, xitoy, filippin, vetnam va koreyslar). ARA II, shu jumladan valsartanni APF ingibitorlari bilan bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi, chunki ular birgalikda qo‘llanganida valsartan yoki APF ingibitori bilan monoterapiya o‘tkazilganda erishiladigan umumiy o‘lim ko‘rsatkichlari bo‘yicha qo‘shimcha afzalliklarga ega emas.

18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlarda qo‘llash mumkin emas.

Bemorlarni monitoring qilish 30-40 mg/kun dozada rozuvastatin qabul qilayotgan bemorlarda buyrak funksiyasi ko‘rsatkichlarini davolash jarayonida (har uch oyda bir marta) kuzatib borish tavsiya etiladi. 40 mg/kun dozasida rozuvastatin qo‘llashda rabdomioliz rivojlanishining chastotasi yuqori bo‘lgan. KFK faolligini baholash KFK (kreatinfosfokinaza) faolligini intensiv jismoniy mashqlardan so‘ng aniqlash mumkin emas, chunki bu faollikning oshishiga olib keladigan boshqa sabablarga bog‘liq bo‘lishi mumkin va natijalarni noto‘g‘ri talqin qilishga olib kelishi mumkin. Agar dastlabki KFK faolligi VGN (normal yuqori chegarasi) darajasidan 5 barobar yuqori bo‘lsa, 5-7 kun ichida qayta tahlil qilish kerak. Agar qayta tahlil KFK faolligining 5 martadan ortiq oshganini tasdiqlasa, davolashni boshlash mumkin emas. Ushbu kombinatsiyani miopatiya/rabdomioliz rivojlanish xavfi bo‘lgan bemorlarga ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak. Xavf omillari quyidagilarni o‘z ichiga oladi: buyrak faoliyatining buzilishi, gipotiroidizm, anamnezda mushak kasalliklari (shu jumladan, oilaviy), boshqa HMG-KoA-reduktaza ingibitorlari yoki fibratlar qabul qilganda miotoksik hodisalar, ortiqcha alkogol iste’moli, 70 yoshdan oshgan yosh, rozuvastatin plazma konsentratsiyasini oshirishi mumkin bo‘lgan holatlar, fibratlar bilan bir vaqtda qo‘llash. Bunday bemorlarda davolashning foydasi va xavfini baholash lozim, shuningdek klinik monitoring o‘tkazish tavsiya etiladi. Agar boshlang‘ich KFK darajasi VGNdan 5 barobar yuqori bo‘lsa, rozuvastatinni o‘z ichiga olgan preparatlar bilan davolashni boshlash mumkin emas. Bemorlarni rozuvastatin bilan davolashda, ularga mushaklarda tushunarsiz og‘riq, mushak zaifligi yoki spazmlar kutilmaganda paydo bo‘lsa, darhol shifokorga murojaat qilish kerakligini tushuntirish lozim, ayniqsa bu holatlar noxushlik va isitma bilan birga bo‘lsa. Bunday bemorlarda plazmadagi KFK faolligini aniqlash lozim. Agar KFK faolligi sezilarli darajada oshgan bo‘lsa (VGNdan 5 barobar yuqori) yoki mushak alomatlari juda kuchli bo‘lsa va kundalik noqulaylik keltirib chiqarsa (hatto KFK darajasi 5 barobardan oshmagan bo‘lsa ham), davolashni to‘xtatish kerak. Boshqa HMG-KoA-reduktaza ingibitorlari kabi, bu kombinatsiyani ham jigar kasalliklari anamnezida bo‘lgan yoki ortiqcha alkogol iste’mol qiladigan bemorlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash lozim. Davolashni boshlashdan oldin va 3 oydan keyin jigar funksional testlarini o‘tkazish tavsiya etiladi. Agar jigar transaminazalari faolligi VGNni 3 barobar oshsa, preparatni qabul qilishni to‘xtatish yoki dozasini kamaytirish kerak. Rozuvastatinning 40 mg/kun dozasi bilan davolashda jigar bilan bog‘liq jiddiy asoratlar, asosan jigar transaminazalarining plazmadagi faolligining oshishi, ko‘proq kuzatilgan. Ikkinchi darajali giperkolesterinemiya bo‘lgan bemorlar Gipotiroidizm yoki nefrotik sindrom tufayli ikkilamchi giperkolesterinemiya bo‘lgan bemorlarda ushbu kombinatsiya bilan davolashni boshlashdan oldin asosiy kasalliklarni davolash kerak. Farmakokinetik o‘zgarishlar Farmakokinetik tadqiqotlarda mongoloid irqi vakillarida rozuvastatinning plazmadagi konsentratsiyasi europoid irqi vakillariga nisbatan yuqoriroq ekanligi aniqlangan. Interstitsial o‘pka kasalliklari HMG-KoA-reduktaza ingibitorlari, ayniqsa uzoq muddat qo‘llanganda, interstitsial o‘pka kasalliklari rivojlanganligi haqida ayrim holatlar xabar qilingan. Kasallik alomatlari nafas qisilishi, samarasiz yo‘tal va umumiy ahvolning yomonlashishi (charchoq, tana vaznining pasayishi va isitma) bo‘lishi mumkin. Agar interstitsial o‘pka kasalligidan shubha qilinsa, HMG-KoA-reduktaza ingibitorlarini qabul qilishni to‘xtatish kerak. Diabet va glyukoza darajalari Qonda glyukoza darajasi 5,6 dan 6,9 mmol/l gacha bo‘lgan bemorlarda rozuvastatin bilan davolash 2-toifa qandli diabet rivojlanish xavfi bilan bog‘liq bo‘lgan. Statinlar qondagi glyukoza darajasini oshiradi, diabet rivojlanish xavfi yuqori bo‘lgan bemorlarda statinlar bilan davolash fonida giperglikemiya rivojlanishi mumkin, bu esa tuzatishni talab qilishi mumkin. Biroq, statinlar bilan davolashda qon tomir xavfining kamayishi diabet rivojlanish xavfidan ustun turadi, shuning uchun statinlar bilan davolashni to‘xtatish kerak emas. Risk omillari bo‘lgan bemorlarni (qonda och qoringa glyukoza konsentratsiyasi 5,6-6,9 mmol/l, tana massasi indeksi >30 kg/m², triglitseridlar konsentratsiyasining yuqoriligi, arterial gipertenziya) nazorat qilish zarur, bu milliy ko‘rsatmalarga muvofiq klinik va biokimyoviy kuzatuvlarni o‘z ichiga oladi. Bitta klinik tadqiqot natijalariga ko‘ra, och qoringa qonda glyukoza konsentratsiyasi 5,6-6,9 mmol/l bo‘lgan bemorlarda rozuvastatin qabul qilgan guruhda qandli diabet rivojlanishi umumiy chastotasi 2,8% ni tashkil qilgan, plasebo guruhida esa 2,3% bo‘lgan. Arterial gipotenziya xavfi Og‘ir giponatriemiya va/yoki suvsizlanishi bo‘lgan bemorlarda (masalan, yuqori dozadagi diuretiklar qabul qilgandan keyin) val¬sartan bilan davolash boshida kamdan-kam hollarda simptomatik arterial gipotenziya rivojlanishi mumkin. Davolashni boshlashdan oldin natriy miqdorini tiklash va/yoki umumiy qon hajmini (O‘TK) qayta tiklash, xususan, diuretiklar dozasini kamaytirish yo‘li bilan tavsiya etiladi. Buyrak arteriyasi stenozi Ikki tomonlama buyrak arteriyasi stenozi yoki yagona buyrak arteriyasi stenozi bo‘lgan bemorlarda val¬sartanni xavfsiz qo‘llash bo‘yicha ma’lumotlar mavjud emas. RAASga ta’sir qiluvchi boshqa dorilar kabi, buyrak arteriyalarining ikki tomonlama stenozi yoki yagona buyrak arteriyasi stenoziga chalingan bemorlarda bu preparat qabul qilinganda qon zardobida siydik azoti va kreatinin miqdorini oshirishi mumkin, shuning uchun bu ko‘rsatkichlarni muntazam nazorat qilish tavsiya etiladi. Birlamchi giperal’dosteronizm Birlamchi giperal’dosteronizmi bo‘lgan bemorlar RAASga ta’sir qiluvchi antigipertenziya vositalariga nisbatan chidamli bo‘lganligi sababli, bunday bemorlarga ushbu kombinatsiyani qo‘llash tavsiya etilmaydi. Angionevrotik shish Valsartan bilan davolash vaqtida tomoq va ovoz paylarining shishishi bilan kechadigan angionevrotik shish holatlari qayd etilgan bo‘lib, bu nafas yo‘llarining to‘silib qolishiga va/yoki yuz, lablar, tomoq va/yoki tilning shishishiga olib kelgan. Anamnezida AKE ingibitorlari bilan davolash fonida angionevrotik shish bo‘lgan bemorlarda ham bu holat qayd etilgan. Agar angionevrotik shish rivojlansa, ushbu kombinatsiyani qabul qilishni darhol to‘xtatish va qayta qo‘llashni istisno qilish lozim. RAASning ikki tomonlama blokadasi Klinik tadqiqotlarda AKE ingibitorlari, ARA II (angiotenzin II retseptorlari antagonisti) yoki aliskiren birgalikda qo‘llanganda nojo‘ya ta’sirlarning yuqori darajada rivojlanishi qayd etilgan, masalan, arterial gipotenziya, giperkalemiya va buyrak faoliyatining buzilishi (shu jumladan o‘tkir buyrak yetishmovchiligi) faqat RAASga ta’sir qiluvchi bir dori vositasi qabul qilingan holatlarga nisbatan ko‘proq kuzatilgan. Shu sababli, RAASni ikki tomonlama blokirovka qilish tavsiya etilmaydi. Agar bunday davolash muqarrar bo‘lsa, uni qat’iy tibbiy nazorat ostida, jigar funksiyasi, suv-elektrolit muvozanati va arterial bosimni muntazam kuzatib turish sharoitida o‘tkazish lozim. ARA II va aliskiren bir vaqtda qo‘llash ARA II va aliskireni bir vaqtda qo‘llash qandli diabet va/yoki o‘rtacha yoki og‘ir buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda (SKF <60 ml/min/1,73 m²) mumkin emas va boshqa bemorlarda tavsiya etilmaydi. ARA II va AKE ingibitorlarini bir vaqtda qabul qilish diabetik nefropatiyaga chalingan bemorlarda mumkin emas va boshqa bemorlarda tavsiya etilmaydi. Transport vositalarini boshqarish va mexanizmlar bilan ishlash qobiliyatiga ta’siri Rozuvastinning farmakodinamik xususiyatlarini hisobga olganda, uning transport vositalarini boshqarish qobiliyatiga ta’siri ehtimoldan yiroq. Biroq, bosh aylanishi yoki haddan tashqari charchash rivojlanishi mumkin bo‘lganligi sababli, Valz N preparatini qabul qilayotgan bemorlarga transport vositalarini boshqarishda yoki yuqori diqqatni talab qiladigan va psixomotor reaktsiyalarning tezligini talab qiladigan faoliyat turlari bilan shug‘ullanishda ehtiyotkorlik tavsiya etiladi.

Valsartan bo'yicha klinik tadqiqotlar natijalariga ko'ra, RAASning ikki baravar blokadasi (ACE inhibitorlari, ARA II yoki aliskirenni bir vaqtda qo'llash) arteriyal gipotenziya, hushdan ketish, giperkaliemiya va buyrak funksiyasini buzilishi (jumladan, o'tkir buyrak yetishmovchiligi) kabi HP rivojlanishining yuqori chastotasiga olib kelgan RAASga ta'sir qiluvchi vositalardan birini qo'llash bilan solishtirganda. ARA II ni aliskiren saqlovchi preparatlar bilan bir vaqtda qo'llash diabet kasalligi va/yoki o'rta yoki og'ir buyrak yetishmovchiligi (SKF kamida 60 ml/min/1.73 m2) bo'lgan bemorlarda qarshi ko'rsatilgan va boshqa bemorlarda tavsiya etilmaydi. ARA II ni ACE inhibitorlari bilan bir vaqtda qo'llash diabetik nefropatiyasi bo'lgan bemorlarda qarshi ko'rsatilgan va boshqa bemorlarda tavsiya etilmaydi. Litii preparatlari bilan bir vaqtda qo'llash tavsiya etilmaydi, chunki bu plazma qonidagi litii miqdorini qaytariladigan oshirishi va intoksikatsiya rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Valsartan va litii preparatlarini bir vaqtda qo'llashda tajriba yetarli emasligi sababli, bu kombinatsiya tavsiya etilmaydi. Litii preparatlari bilan zarurat bo'lganda bir vaqtda qo'llash kerak bo'lsa, plazma qonidagi litii miqdorini diqqat bilan nazorat qilish kerak. Kaliyni saqlaydigan diuretiklar (spironolakton, eplerenon, triamteren, amilorid), kaliy preparatlari, kaliy saqlovchi oziq-ovqat qo'shimchalari va kaliy miqdorini oshirishi mumkin bo'lgan boshqa dori vositalari va moddalar (masalan, geparni) bilan zarurat bo'lganda bir vaqtda qo'llashda, plazma qonidagi kaliy miqdorini nazorat qilish tavsiya etiladi. ARA II ni NPVP bilan bir vaqtda qo'llash antigipertenziv ta'sirini susaytirishi, buyrak funksiyasini buzilish xavfini va plazma qonidagi kaliy miqdorini oshirishi mumkin. Bundan tashqari, ARA II va NPVPni bir vaqtda qo'llash buyrak funksiyasini yomonlashish xavfini va qon serumidagi kaliy miqdorini oshirishga olib kelishi mumkin. Shuning uchun davolanish boshida buyrak funksiyasini baholash va Suv-elektrolit muvozanatini tuzatish tavsiya etiladi. In vitro tadqiqot natijalariga ko'ra, valsartan jigar oqsil-tashuvchilar OATP1B1/OATP1B3 va MRP2 uchun substratdir. Bu faktning klinik ahamiyati noma'lum. OATP1B1/OATP1B3 (masalan, rifampitsin, tsiklosporin) va MRP2 (masalan, ritonavir) oqsil-tashuvchilar inhibitorlarini bir vaqtda qo'llash valsartanning sistemali ekspozitsiyasini (Cmax va AUC) oshirishi mumkin. Bu, bir vaqtda davolanish boshida va yakunida inobatga olinishi kerak. Rozuvastatin Rozuvastatin ba'zi transport oqsillari, jumladan, OATP1B1 va BCRP uchun substrat hisoblanadi. OATP1B1 va BCRP inhibitorlari bo'lgan preparatlar bilan bir vaqtda qo'llash rozuvastatinning plazma qonidagi kontsentratsiyasini oshirishi va miopatiya rivojlanish xavfini oshirishi mumkin. Rozuvastatin va tsiklosporinni bir vaqtda qo'llash natijasida rozuvastatinning AUC qiymati o'rtacha sog'lom ko'ngillilarda kuzatiladigan qiymatlarga nisbatan 7 baravar yuqori bo'ladi. Rozuvastatinni tsiklosporin qabul qilayotgan bemorlar uchun qo'llash qarshi ko'rsatilgan. Rozuvastatinni bir vaqtda qo'llash siklosporin plazma qonidagi kontsentratsiyasiga ta'sir qilmaydi. Aniq ta'sir mexanizmi noma'lum bo'lsa-da, HIV proteaz inhibitorlarining bir vaqtda qo'llanishi rozuvastatinning ekspozitsiyasini sezilarli darajada oshirishi mumkin. 10 mg rozuvastatin va ikki HIV proteaz inhibitorining (300 mg atazanavir/100 mg ritonavir) kombinatsiyasini sog'lom ko'ngillilarda qo'llash rozuvastatinning barqaror AUC va Cmax qiymatlarini mos ravishda 3 va 7 marta oshirish bilan birga keladi. Rozuvastatin va ayrim HIV proteaz inhibitorlarini bir vaqtda qo'llashni rozuvastatin ekspozitsiyasining kutilgan oshishiga asoslangan dozani tuzatishni diqqat bilan baholash orqali ko'rib chiqish mumkin. Rozuvastatin va gemfibrozilni bir vaqtda qo'llash rozuvastatinning plazma qonidagi Cmax va AUC qiymatlarini 2 marta oshiradi. Ma'lum bir o'zaro ta'sirga asoslanib, fenofibrat bilan farmakokinetik jihatdan ahamiyatli o'zaro ta'sir kutilmaydi, lekin farmakodinamik o'zaro ta'sir mumkin. Gemfibrozil, fenofibrat, boshqa fibratlar va lipidni tushiruvchi dozalardagi nikotin kislotasi (kuniga 1 g yoki undan yuqori dozalar) HMG-CoA reduktaza inhibitorlari bilan bir vaqtda qo'llanganda miopatiya xavfini oshirishi mumkin, chunki ular monoterapiya sifatida qo'llanganda miopatiyani keltirib chiqarishi mumkin. Fibratlar va rozuvastatinni kuniga 30 mg dozada bir vaqtda qo'llash qarshi ko'rsatilgan. Bunday bemorlarda terapiya kuniga 5 mg dozadan boshlanishi kerak. Rozuvastatinni 10 mg dozada va ezetimibni 10 mg dozada bir vaqtda qo'llash giperxolesterinemiya bilan og'rigan bemorlarda rozuvastatinning AUCsini oshirish bilan birga keladi. Rozuvastatin va ezetimib o'rtasida farmakodinamik o'zaro ta'sir, noxush reaktsiyalarning rivojlanish xavfini oshirish bilan namoyon bo'lishi mumkinligi inkor etilmaydi. Rozuvastatin va alyuminiy va/yoki magniy gidroksidini o'z ichiga olgan antatsidlarni bir vaqtda qo'llash rozuvastatinning plazma qonidagi kontsentratsiyasini taxminan 50% ga kamaytiradi. Antatsidlarni rozuvastatin qabul qilinganidan 2 soat keyin ishlatilganda, ushbu ta'sir kamroq ifodalanadi. Bunday o'zaro ta'sirning klinik ahamiyati o'rganilmagan. Rozuvastatin va eritromitsinni bir vaqtda qo'llash rozuvastatinning AUCsini 20% ga va uning Cmaxsini 30% ga kamaytiradi. Bunday o'zaro ta'sir ichak motilitesini oshirish orqali eritromitsin ishlatilganda yuz berishi mumkin. Agar rozuvastatinning ekspozitsiyasini 2 barobar yoki undan ko'proq oshirish kutilsa, rozuvastatinni bir vaqtda qo'llash zarur bo'lganda rozuvastatinni dozasini tuzatish kerak. Boshlang'ich doza rozuvastatin uchun kuniga 1 marta 5 mg bo'lishi kerak. Rozuvastatinning maksimal kunlik dozasini ham tuzatish kerak, shunda kutilgan rozuvastatin ekspozitsiyasi 40 mg doza bilan birga beriladigan dori-darmonlarsiz olingan ekspozitsiyadan oshmasligi kerak. Masalan, rozuvastatinning maksimal kunlik dozasi gemfibrozil bilan birgalikda qo'llanganda 20 mg (ekspozitsiyani 1.9 barobar oshirish), ritonavir/atazanavir bilan - 10 mg (ekspozitsiyani 3.1 barobar oshirish) bo'ladi. HMG-CoA reduktaza inhibitorlari kabi, rozuvastatin davolashni boshlash yoki uning dozasini oshirish, bir vaqtda vitamin K antagonistlari (masalan, varfarin) qabul qilayotgan bemorlarda MNO (Xalqaro Normalizatsiyalangan Nisbat) oshishiga olib kelishi mumkin. Rozuvastatinni bekor qilish yoki uning dozasini kamaytirish MNOsini kamayishiga olib kelishi mumkin. Bunday hollarda MNOsini nazorat qilish tavsiya etiladi. Rozuvastatinni og'zaki kontratseptivlar bilan bir vaqtda qo'llash etinilestradiol va norgestrelni AUCsini mos ravishda 26% va 34% ga oshiradi. Qon plazmasidagi bunday konsentratsiya oshishini gormonal kontratseptivlarning dozasini tanlashda hisobga olish kerak. Rozuvastatin va GHT (gormonal terapiya)ni bir vaqtda qo'llash bo'yicha farmakokinetik ma'lumotlar mavjud emas, shuning uchun ushbu kombinatsiyada o'xshash ta'sirni istisno qilish mumkin emas. Biroq, bunday kombinatsiya klinik tadqiqotlar vaqtida keng qo'llanilgan va bemorlar tomonidan yaxshi ko'tarilgan. Rozuvastatin va fuzid kislotasining o'zaro ta'siri bo'yicha tadqiqotlar o'tkazilmagan. Boshqa statinlar bilan bo'lgani kabi, rozuvastatinni fuzid kislotasi bilan bir vaqtda qo'llash paytida rabdomioliz holatlari haqida ro'yxatdan keyingi xabarlar olindi. Rozuvastatinni fuzid kislotasi bilan bir vaqtda qo'llash tavsiya etilmaydi. Zarurat tug'ilganda, rozuvastatinni vaqtincha to'xtatish mumkin. Bunday holatda, bemorlarning holatini diqqat bilan kuzatish zarur.

Kombinatsiyalangan dori vositasi. Valsartan angiotenzin II retseptorlarining (ARA II) selektiv antagonisti bo‘lib, ichga qabul qilinadi. U angiotenzin II ning ma’lum ta’sirlarini tartibga soluvchi AT1 ost turi retseptorlarini selektiv ravishda bloklaydi. AT1-retseptorlarning bloklanishi qon plazmasida angiotenzin II konsentratsiyasining oshishiga olib keladi, bu esa AT2 ost turi retseptorlarini stimulyatsiya qilishi mumkin, natijada AT1-retseptorlarining ta’sirini muvozanatlashtiradi. Valsartan AT1-retseptorlarga agonistik faollikka ega emas. Uning AT1-retseptorlarga yaqinligi AT2-retseptorlarga nisbatan taxminan 20 000 marta yuqori. Valsartan boshqa gormonlar yoki yurak-qon tomir tizimi faoliyatini tartibga solishda ishtirok etadigan ion kanallari bilan o‘zaro ta’sir qilmaydi va ularni bloklamaydi. Valsartan angiotenzin I ni angiotenzin II ga aylantiruvchi va bradikininni parchalaydigan kininaza II sifatida ham ma’lum bo‘lgan AAF (angiotenzin o‘zgartiruvchi ferment) ni ingibitsiya qilmaydi. AAFga ta’sir qilmagani uchun bradikinin va substansiya R ta’sirining kuchayishi kuzatilmaydi, shuning uchun ARA II ni qabul qilganda quruq yo‘tal rivojlanishi ehtimoli kam. Rozuvastatin — bu selektiv va raqobatli HMG-KoA-reduktaza ingibitori bo‘lib, u 3-gidroksi-3-metilglutarilkoenzim A ni mevalon kislotasiga — xolesterinning oldingi moddasiga aylantiruvchi fermentdir. Rozuvastatinning asosiy ta’sir maqsadi bu jigar bo‘lib, unda xolesterin sintezi va past zichlikdagi lipoproteidlar (LPL) ning katabolizmi yuz beradi. U jigar hujayralarining yuzasida LPL retseptorlarining sonini oshiradi, bu esa LPL ning qo‘lga olinishi va katabolizmini kuchaytiradi, natijada, umumiy LPL va juda past zichlikdagi lipoproteidlar (LPLONP) miqdorini kamaytiradi.

Valsartan: So‘rilish. Ichga qabul qilingandan keyin valsartan tez so‘riladi va qon plazmasidagi Cmax 2-4 soatda erishiladi. Valsartanning mutlaq biokiraolishligi o‘rtacha 23% ni tashkil etadi. Ovqat bilan birga qabul qilinganda AUC 40% ga kamayadi, ammo taxminan 8 soatdan keyin valsartanning plazmadagi konsentratsiyasi och holda yoki ovqat bilan qabul qilinganda bir xil bo‘ladi. AUC ning kamayishi klinik ta’sirga sezilarli ta’sir qilmaganligi sababli, valsartanni ovqat vaqtiga bog‘liq bo‘lmasdan qabul qilish mumkin. Taqsimlanish. Cmax ga erishilgandagi muvozanat holatida tomir ichiga yuborilganda valsartanning Vd qiymati kichik bo‘lib, taxminan 17 l ni tashkil etadi, bu to‘qimalarga sezilarli darajada taqsimlanmasligini ko‘rsatadi. Valsartan yuqori darajada (94-97%) plazma oqsillari bilan, asosan albumin bilan bog‘lanadi. Valsartan sezilarli metabolizmga uchramaydi (ichga qabul qilingan dozaning faqat taxminan 20% metabolitlar shaklida aniqlanadi). Qon plazmasida gidroksil metaboliti kam konsentratsiyada (valsartan AUC ning 10% dan kam) kuzatiladi va farmakologik jihatdan faol emas. Chiqarilish. Valsartan ikki fazali chiqariladi: T1/2α birinchi fazada 1 soatdan kam va T1/2β ikkinchi fazada taxminan 9 soatni tashkil etadi. Asosan o‘zgarmagan holda safro orqali ichak orqali (taxminan 83%) va buyrak orqali (taxminan 13%) chiqariladi. Tomir ichiga yuborilganda valsartanning plazma klirensi taxminan 2 l/soat, buyrak klirensi esa 0,62 l/soatni tashkil etadi (umumiy klirensning 30%). Valsartanning T1/2 6 soatni tashkil etadi. Rosuvastatin: So‘rilish va taqsimlanish. Rosuvastatin ichga qabul qilingandan keyin qon plazmasidagi Cmax ga taxminan 5 soatda erishiladi. Uning mutlaq biokiraolishligi taxminan 20% ni tashkil etadi. Muvozanat holatida Vd taxminan 134 l bo‘lib, jigar hujayralari tomonidan faol ravishda qabul qilinadi, chunki bu hujayralarda xolesterin (Xol) va LDL-Xol sintezi va chiqarilishi sodir bo‘ladi. Rosuvastatin yuqori darajada (taxminan 90%) plazma oqsillari, asosan albumin bilan bog‘lanadi. Metabolizm. Rosuvastatin cheklangan darajada metabolizmga uchraydi (taxminan 10%). In vitro tadqiqotlarida u sitoxrom P450 ning zaif substrati ekani ko‘rsatilgan, va asosan CYP2C9 izofermenti ishtirok etadi. Kamroq darajada CYP2C19, CYP3A4 va CYP2D6 izofermentlari ham metabolizmga hissa qo‘shadi. Asosiy metabolitlar N-desmetilrosuvastatin va lakton metabolitidir. N-desmetilrosuvastatin rosuvastatindan 50% kam faol, lakton metaboliti esa farmakologik jihatdan faol emas. Rosuvastatinning plazmadagi GMG-KoA-reduktaza ingibitsiyasi bo‘yicha faolligining 90% dan ortig‘i rosuvastatinning o‘ziga bog‘liq. Chiqarilish. Rosuvastatinning taxminan 90% o‘zgarmagan holda ichak orqali (shu jumladan so‘rilgan va so‘rilmagan) chiqariladi, qolgan qismi esa siydik bilan chiqariladi. Plazmadagi T1/2 taxminan 19 soat bo‘lib, dozani oshirish bilan o‘zgarmaydi. Plazma klirensining o‘rtacha geometrik qiymati 50 l/soatni tashkil etadi (variatsiya koeffitsienti - 21,7%). Rosuvastatinning jigarda o‘zlashtirilishi OATP transport oqsili yordamida amalga oshiriladi, bu esa uning jigar orqali chiqarilishida muhim rol o‘ynaydi. Genetik omillar. Rosuvastatin OATP1B1 (organik anionlarni transportlovchi polipeptid) va BCRP (efflyuks transporteri) kabi transport oqsillari bilan bog‘lanadi, bu oqsillar statinlarni gepatotsitlarga qabul qilishda ishtirok etadi. Genetik polimorfizm mavjud bo‘lgan SLC01B1 (OATP1B1) c.521СС va ABCG2 (BCRP) c.421AA genotipiga ega shaxslarda rosuvastatin ekspozitsiyasi (AUC) SLC01B1 c.521TT va ABCG2 c.421СС genotipiga ega shaxslarga nisbatan mos ravishda 1,6 va 2,4 marta oshadi.

Kattalarda arterial gipertenziya davosi, valzartan va rozuvasztatinni bir vaqtda qabul qilish bilan yurak-qon tomir kasalliklari yuzaga kelish xavfi yuqori bo‘lgan bemorlarning holatini samarali nazorat qilish (jiddiy yurak-qon tomir hodisalari profilaktikasi), shuningdek, quyidagi holatlardan birining mavjudligi: Fredriksonning klassifikatsiyasi bo‘yicha birlamchi giperkolesterinemiya (IIa tur, shu jumladan geterozigot oilaviy giperkolesterinemiya) yoki aralash giperkolesterinemiya (IIb tur); gomozigot oilaviy giperkolesterinemiya.

Homiladorlik va emizish davrida qo'llash mumkin emas.

Kontrendikatsiyalar: faol bosqichdagi jigar kasalliklari (shu jumladan jigar transaminazlari faoliyatining barqaror oshishi yoki zardobda jigar transaminazlari faoliyatining me’yoriy chegaradan 3 martadan ortiq oshishi), og‘ir jigar yetishmovchiligi (Chayld-Pyu bo‘yicha 9 balldan ortiq), biliar sirroz va xolestaz.

Qo‘llash mumkin emas: og‘ir buyrak yetishmovchiligi (KK <30 ml/min); SKF <60 ml/min/1,73 m² bo‘lgan o‘rtacha yoki og‘ir buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda aliskiren bilan birga qo‘llash; diabetik nefropatiyali bemorlarda AAF ingibitorlari bilan birga qo‘llash.

Keksa yoshdagi bemorlarda ehtiyotkorlik bilan qo'llanilishi kerak.