Вальпарин®

-

Вальпарин®

valproat kislotasi yoki preparatning boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik; o‘tkir gepatit; surunkali gepatit; anamnezda jigar kasalliklari, porfiriya; meflokxin bilan kombinatsiya; dukkakli zubturum bilan birga qo‘llash; lamotrigin bilan birga qo‘llash tavsiya etilmaydi. Ehtiyotkorlik bilan: suyak iligi qon yaratish tizimining bostirilishi (leykopeniya, trombotsitopeniya, anemiya), organik miya kasalliklari, anamnezda jigar va oshqozon osti bezi kasalliklari; gipoproteinemiya, bolalarda aqliy rivojlanishning orqada qolishi, tug‘ma fermentopatiyalar, buyrak yetishmovchiligi.

Bolalarda jigarga ta'sir qiluvchi nojo‘ya ta'sirlar rivojlanish xavfi yuqori.

Terapiyani boshlashdan oldin va davolashning dastlabki 6 oyi davomida jigar funksiyasini, ayniqsa, xavf guruhiga kiruvchi bemorlarda muntazam nazorat qilish zarur. Klassik testlar orasida oqsil sintezini aks ettiruvchi testlar, xususan, protrombin indeksi eng muhim hisoblanadi. Agar protrombin konsentratsiyasi sezilarli darajada pasaysa, fibrinogen miqdori va qon ivish omillari kamayib, bilirubin konsentratsiyasi va transaminazlar faolligi oshsa, Valparin® preparati bilan davolashni to‘xtatish kerak. Agar bemor bir vaqtning o‘zida salitsilatlarni qabul qilsa, ularni ham darhol to‘xtatish kerak, chunki salitsilatlar va valproat kislotasi umumiy metabolizm yo‘llariga ega. Jigar bilan bog‘liq nojo‘ya ta’sirlar rivojlanish xavfi kombinasiyalangan antikonvulsant terapiyada, shuningdek, bolalarda oshadi. Erta tashxis asosan klinik tekshiruvga asoslanadi. Xususan, xavf guruhiga kiruvchi bemorlarda sariqlikdan oldin kuzatilishi mumkin bo‘lgan ikki omilga e’tibor berish kerak: To‘satdan paydo bo‘ladigan noaniq umumiy simptomlar, masalan, asteniya, anoreksiya, haddan tashqari charchoq, uyquchanlik, ba'zida qaytalanuvchi qusish va qorin og‘rig‘i bilan birga keladi. Antiepileptik terapiya fonida epileptik tutqanoqlarning qaytalanishi. Bemorni, agar bu bola bo‘lsa, uning oilasini, ushbu simptomlar paydo bo‘lganda darhol shifokorga murojaat qilish kerakligi haqida ogohlantirish zarur. Bunday hollarda klinik tekshiruvdan tashqari jigar funksiyasi tahlilini zudlik bilan o‘tkazish kerak. Kamdan-kam hollarda og‘ir pankreatit shakllari, ba'zan o‘lim bilan tugagan holatlar kuzatilgan. Bu holatlar bemorlarning yoshi va davolash davomiyligidan qat’i nazar kuzatilgan, garchi pankreatit rivojlanish xavfi bemorlarning yoshi o‘tishi bilan kamaygan bo‘lsa-da. Pankreatit bilan jigar yetishmovchiligi o‘lim xavfini oshiradi. Valparin® preparati bilan davolashda, shuningdek, boshqa antiepileptik preparatlar bilan davolashda, jigar transaminazlarining biroz, izolyatsiyalangan va vaqtinchalik faolligining oshishi kuzatilishi mumkin, ayniqsa, davolashning boshida klinik simptomlarsiz. Bunday holda, yanada to‘liq tekshiruvdan o‘tish (xususan, protrombin indeksini aniqlash) tavsiya etiladi, agar zarur bo‘lsa, dozani qayta ko‘rib chiqish va parametrlar o‘zgarishiga qarab tahlillarni takrorlash tavsiya etiladi. Terapiyani boshlashdan oldin, jarrohlik aralashuvdan oldin, gematomalar yoki spontann qon ketishlar paydo bo‘lganda umumiy qon tahlilini (shu jumladan, trombotsitlar sonini, qon ketish vaqtini va koagulogramma ko‘rsatkichlarini) o‘tkazish zarur. Agar davolash fonida “o‘tkir” qorin simptomatikasi va ko‘ngil aynishi, qusish va/yoki anoreksiya kabi me'da-ichak simptomlari paydo bo‘lsa, o‘tkir pankreatitni istisno qilish uchun qondagi amilaza faolligini aniqlash kerak. Oshqozon osti bezi fermentlarining faolligi oshganda, preparatni bekor qilish va alternativ davolash choralarini ko‘rish kerak. Valparin®ni buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga qo‘llashda qondagi valproat kislotasining erkin shakli konsentratsiyasining oshishini hisobga olish va dozani kamaytirish tavsiya etiladi. Sistematik qizil volchanka va immun tizimining boshqa kasalliklariga chalingan bemorlarga preparatni buyurish zarur bo‘lganda, davolashning kutilayotgan samarasi va xavfini baholash kerak, chunki Valparin®ni qo‘llashda immun tizimi tomonidan buzilishlar juda kamdan-kam hollarda qayd etilgan. Karbamid aylanish sikli fermentlari yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga preparatni buyurish tavsiya etilmaydi. Bunday bemorlarda gipermmoniemiya, stupor va/yoki koma bilan kechuvchi bir nechta holatlar qayd etilgan. Davolash davomida etanol saqlovchi ichimliklarni iste’mol qilish taqiqlanadi. Bemorlarni davolashning boshida tana vaznining oshishi xavfi haqida ogohlantirish va bunday ta’sirni kamaytirish uchun parhezga rioya qilishni tavsiya etish kerak. Transport vositalari va mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta'siri Davolash davrida bemorlar transport vositalarini boshqarishda va yuqori diqqat va psixomotor reaksiyalar tezligini talab qiladigan boshqa faoliyat bilan shug‘ullanishda ehtiyot bo‘lishlari kerak.

Qarshi ko'rsatilgan kombinatsiyalar • Mefloxin: vapo kislotasi metabolizmining kuchayishi va mefloxinning konvulsant ta'siri tufayli epilepsiya bilan og'rigan bemorlarda epileptik tutqanoqlar xavfi mavjud. • Ziravor o'simliklar (zveroboy): qon plazmasidagi vapo kislotasi konsentratsiyasini kamaytirish xavfi. Tavsiya etilmaydigan kombinatsiyalar • Lamotrigin: og'ir teri reaksiyalari, jumladan toksik epidermal nekroliz rivojlanish xavfi oshadi. Bundan tashqari, vapo kislotasi jigarda lamotrigin metabolizmini sekinlashtiradi, bu uning plazmadagi konsentratsiyasini oshiradi. Zarurat bo'lsa, klinik va laborator nazorat talab qilinadi. Maxsus ehtiyot choralari talab qilinadigan kombinatsiyalar • Karbamazepin: plazmada karbamazepinning faol metaboliti konsentratsiyasining oshishi va vapo kislotasi konsentratsiyasining kamayishi mumkin. Klinik kuzatuv, plazmadagi dorilarning darajalarini aniqlash va kerak bo'lsa, dozani moslashtirish tavsiya etiladi, ayniqsa davolash boshida. • Karbapenemlar va monobaktamlar (meropenem, panipenem va ehtimol aztreonam, imipenem): vapo kislotasi konsentratsiyasining kamayishi bilan bog'liq tutqanoq xavfi ortadi. Klinika nazorati va plazmadagi dorilar konsentratsiyasini kuzatish tavsiya etiladi; shuningdek, davolash davomida va antibiotik bekor qilinganidan keyin vapo kislotasi dozasini to'g'irlash talab qilinishi mumkin. • Felbamat: vapo kislotasining plazmadagi konsentratsiyasini oshirishi mumkin, bu esa ortiqcha dozalanish xavfini tug'diradi. Klinika va laborator kuzatuvi tavsiya etiladi. • Fenobarbital va primidon: plazmada fenobarbital va primidon konsentratsiyalarining oshishi, ayniqsa bolalarda, kuzatiladi. Bundan tashqari, fenobarbital yoki primidon ta'sirida vapo kislotasi metabolizmining kuchayishi sababli uning plazmadagi darajasi kamayishi mumkin. Birinchi 15 kun davomida klinik kuzatuv va kerak bo'lganda fenobarbital yoki primidon dozasini kamaytirish tavsiya etiladi. Fenitoin: fenitoin plazmadagi konsentratsiyasini o'zgartirishi va vapo kislotasi konsentratsiyasining kamayish xavfi mavjud, bu esa fenitoin ta'sirida jigardagi vapo kislotasi metabolizmining kuchayishi bilan bog'liq. Klinik monitoring tavsiya etiladi, shu bilan birga har ikki antiepileptik preparatning plazmadagi konsentratsiyasini aniqlash va zarurat bo'lsa, ularning dozalarini tuzatish talab qilinadi. Topiramat: gipermoniyemiya yoki ensefalopatiya rivojlanish xavfi mavjud. Birinchi oylik davolash davomida va ammoniyemiya simptomlari paydo bo'lganda klinik va laborator kuzatuv tavsiya etiladi. Psixotrop preparatlar (neyroleptiklar, MAO ingibitorlari, antidepressantlar, benzodiazepinlar): vapo kislotasi neyroleptiklar, MAO ingibitorlari, antidepressantlar va benzodiazepinlar kabi psixotrop preparatlarning ta'sirini kuchaytirishi mumkin. Klinik monitoring va zarur hollarda preparat dozasini to'g'rilash tavsiya etiladi. Tsimetidin va eritromitsin: qon plazmasida vapo kislotasi konsentratsiyasini oshirishi mumkin. Zidovudin: vapo kislotasi zidovudin konsentratsiyasini plazmada oshirib, uning toksikligini kuchaytirishi mumkin. E’tiborga olinishi kerak bo'lgan kombinatsiyalar • Nimodipin (og'iz orqali va taxminan parenteral): vapo kislotasi ta'sirida nimodipin metabolizmining pasayishi sababli uning gipotenziv ta'siri kuchayishi va qon plazmasidagi konsentratsiyasining oshishi mumkin. • Asetilsalitsil kislotasi: qon plazmasida vapo kislotasi konsentratsiyasining oshishi tufayli uning ta'sirini kuchaytirishi mumkin. K vitamini antagonistlari bilan bir vaqtda qo'llashda protrombin indeksini sinchkovlik bilan nazorat qilish talab etiladi. Boshqa o'zaro ta'sir shakllari • Vapo kislotasi ferment-induktiv ta'sirga ega emas va shuning uchun estrogen va progesteron birikmalarini o'z ichiga olgan gormonal kontratseptivlarning samaradorligiga ta'sir qilmaydi.

Epilepsiyaga qarshi preparat, markaziy miorelaksant va sedativ ta’sir ko‘rsatadi. Turli xil epilepsiya turlarida anti-epileptik faollik namoyon qiladi. Asosiy ta’sir mexanizmi, ehtimol, valproik kislotaning GABA-ergic tizimiga ta’siri bilan bog‘liq: preparat markaziy asab tizimida (MAT) gamma-aminobutirik kislota (GABA) miqdorini oshiradi va GABA-ergic uzatishni faollashtiradi. Terapevtik samaradorlik minimal 40-50 mg/l konsentratsiyadan boshlanadi va 100 mg/l ga yetishi mumkin. 200 mg/l dan yuqori konsentratsiyada dozani kamaytirish zarur.

Biokiraolishlik. Preparatning biokiraolishligi taxminan 100% ni tashkil etadi. Valproat kislotasi orqa miya suyuqligiga va gematoensefalik to‘siq orqali o‘tadi. T1/2 15-17 soat. Qon plazmasida muvozanat holatiga 3-4 kun ichida erishiladi. Qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanishi yuqori (90-95%), doza bilan bog‘liq va to‘yinish darajasiga ega. Asosan siydik orqali glyukuronid shaklida chiqariladi. Valproat kislotasi sitoxrom P450 ferment tizimining induktori emas. Boshqa ko‘plab antiepileptik preparatlardan farqli o‘laroq, o‘zining ham, boshqa moddalar (masalan, estrogenlar, progesteronlar va K vitamini antagonistlari) ning biotransformatsiyasiga ta’sir qilmaydi.

Hayvonlar ustida o‘tkazilgan tadqiqotlarda teratogen ta’sir qayd etilgan. Ma'lumotlarga ko‘ra, valproat kislotasi insonlarda asosan nerv naychasining rivojlanishida buzilishlar (mielomeningotsele, orqa miya yorig‘i, 1-2%) keltirib chiqaradi. Yuz dismorfiya va qo‘l-oyoqlarning rivojlanish nuqsonlari (ayniqsa, qisqaroqlik) hamda yurak-qon tomir tizimi nuqsonlari qayd etilgan. Rivojlanish nuqsonlari xavfi birikma epilepsiyaga qarshi terapiyada, valproat kislotasi bilan monoterapiyaga nisbatan yuqori. Shu sababli, homiladorlikda preparat faqat onaga bo‘lgan foyda homilaga bo‘lgan potensial xavfdan ustun bo‘lganda qo‘llanadi. Agar valproat kislotasi bilan davolash samarali bo‘lsa, homiladorlik davrida bu davolashni to‘xtatish tavsiya etilmaydi. Bunday holatlarda monoterapiya tavsiya etiladi; minimal samarali sutkalik doza ikki doza qilib qabul qilinadi. Epilepsiyaga qarshi terapiyaga qo‘shimcha ravishda foliy kislotasi preparatlari (5 mg/sut) qo‘shilishi tavsiya etiladi, chunki bu nerv naychasidagi nuqsonlar xavfini kamaytiradi. Valproat kislotasi yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda qon ketish sindromini keltirib chiqarishi mumkin, bu, ehtimol, gipo fibrinogenemiya bilan bog‘liq. Afibrinogenemiya holatlari ham qayd etilgan, ba'zi hollarda letal natija kuzatilgan, bu ehtimol, qonni ivituvchi omillar sonining kamayishi bilan bog‘liq. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda trombotsitlar soni, plazmadagi fibrinogen darajasi va qon ivish omillari aniqlanishi kerak. Valproat kislotasi ko‘krak sutiga 1% dan 10% gacha konsentratsiyalarda o‘tadi. Preparatni qabul qilish davomida emizishni to‘xtatish tavsiya etiladi.

Kontrendikatsiyalar: o‘tkir gepatit, surunkali gepatit, anamnezda jigar kasalliklari. Davolanishni boshlashdan oldin va terapiyaning dastlabki 6 oyida jigar faoliyatini, ayniqsa, xavf guruhiga mansub bemorlarda muntazam nazorat qilish kerak. Jigar funksiyasini aks ettiruvchi asosiy testlar orasida eng muhimlari oqsil sintezini ko‘rsatuvchi testlar, ayniqsa protrombin indeksi hisoblanadi. Protrombin konsentratsiyasining sezilarli kamayishi, fibrinogen va qon ivish omillari miqdorining keskin pasayishi, bilirubin konsentratsiyasi va transaminazlar faolligining oshishi kuzatilsa, Vailparin® bilan davolashni to‘xtatish kerak. Jigarning nojo‘ya ta’sirlarini rivojlanish xavfi bir nechta tutqanoqqa qarshi vositalarni birgalikda qo‘llashda va bolalarda oshadi. Erta diagnostika, asosan, klinik tekshiruvga asoslanadi. Xususan, xavf guruhiga kiruvchi bemorlarda sariqlikdan oldin paydo bo‘ladigan ikki omilga e’tibor berish kerak: noaniq umumiy simptomlar (odatda to‘satdan paydo bo‘ladigan) - asteniya, ishtaha yo‘qolishi, haddan tashqari charchoq, uyquchanlik, ba’zan qaytalanuvchi qusish va qorin og‘rig‘i bilan birga bo‘lishi mumkin; antiepileptik davolash fonida epileptik tutqanoqlarning qaytalanishi. Ushbu simptomlar kuzatilganda bemorga, agar bola bo‘lsa, uning oilasiga shifokorni darhol xabardor qilish zarurligi to‘g‘risida ogohlantirish kerak. Bunday holatlarda klinik tekshiruv bilan birga darhol jigar faoliyati tahlili o‘tkazilishi lozim.

Ehtiyotkorlik bilan: buyrak yetishmovchiligi. Valparin® preparatini buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga qo‘llashda qon plazmasida erkin valpro kislotasi konsentratsiyasining oshishini hisobga olib, doza kamaytirilishi tavsiya etiladi.

Preparat retsept bo‘yicha beriladi.

Belgilari: Ko‘ngil aynishi, qayt qilish, bosh aylanishi, diareya, nafas olish funksiyasi buzilishi, mushak gipotoniyasi, reflekslarning pasayishi, miya shishiga olib keluvchi ichki miya bosimi. Davolash: Kasalxonada - oshqozonni yuvish (agar qabul qilingan vaqtdan 10-12 soat o‘tmagan bo‘lsa), yurak-qon tomir va nafas olish tizimini kuzatish va samarali diurezni ta’minlash kerak. Juda og‘ir holatlarda dializ o‘tkaziladi. Umuman, prognoz ijobiy, ammo bir necha o‘lim holatlari ham qayd etilgan.

25°C dan yuqori bo‘lmagan haroratda, quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda saqlang. Bolalar ololmaydigan joyda saqlang!

Kattalarda monoterapiya yoki boshqa antiepileptik preparatlar bilan kombinatsiyada qo‘llaniladi: generalizatsiyalashgan epileptik tutqanoqlarni davolash (klonik, tonik, tonik-klonik, absans, mioklonik, atonik); Lennoks-Gasto sindromi; qisman epileptik tutqanoqlarni davolash (ikkilamchi generalizatsiya bilan yoki unsiz qisman tutqanoqlar); bipolyar affektiv buzilishlarni davolash va profilaktikasi. Bolalarda monoterapiya yoki boshqa antiepileptik vositalar bilan kombinatsiyada qo‘llaniladi: generalizatsiyalashgan epileptik tutqanoqlar (klonik, tonik, tonik-klonik, absans, mioklonik, atonik); Lennoks-Gasto sindromi; qisman epileptik tutqanoqlar (ikkilamchi generalizatsiya bilan yoki unsiz).

Yaroqlik muddati: shovullatuvchi tabletka - 3 yil, sirop - 5 yil.