Alogliptin
Alogliptinning farmakokinetikasi sog‘lom shaxslarda va 2-toifa qandli diabet bilan kasallangan bemorlarda o‘xshashdir.
Singdirilishi
Alogliptinning mutlaq biokiraolishi taxminan 100% ni tashkil etadi. Yuqori yog‘li ovqat bilan birga qabul qilinganda alogliptinning AUC qiymatiga ta’sir ko‘rsatmagan, shu sababli alogliptinni ovqatdan qat’i nazar qabul qilish mumkin. Sog‘lom shaxslarda alogliptin og‘iz orqali bir martalik 800 mg dozada qabul qilinganda, preparat tez so‘riladi va o‘rtacha Tmax ga 1-2 soatda erishiladi. Alogliptinning AUC qiymati terapevtik doza diapazonida (6,25 mg dan 100 mg gacha) bir martalik qabul qilinganda proporsional oshadi. Bemorlar orasidagi AUC variabelligi koeffitsienti kichik (17%). Bir martalik qabuldan keyingi AUC(0-inf) va 6 kun davomida bir xil dozani sutkada 1 marta qabul qilishdan keyingi AUC(0-24) qiymatlarining o‘xshashligi ko‘p martalik qabul qilishdan keyin alogliptinning kinetikasida vaqtga bog‘liqlik yo‘qligini ko‘rsatadi. Alogliptinning ko‘p marta qabul qilinishi natijasida sog‘lom ko‘ngillilar va 2-toifa diabet bilan kasallangan bemorlarda klinik ahamiyatli kümülyatsiya kuzatilmagan.
Taqsimlanishi
Alogliptin plazma oqsillari bilan taxminan 20-30% bog‘lanadi. Sog‘lom ko‘ngillilarda 12,5 mg alogliptin bir martalik v/v yuborilganda terminal fazada taqsimlanish hajmi (Vd) 417 l ni tashkil qilgan, bu esa preparatning to‘qimalarda yaxshi taqsimlanishini ko‘rsatadi.
Metabolizm
Alogliptin kuchli metabolizmga uchramaydi, uning 60-70% buyraklar orqali o‘zgarmagan holda chiqariladi. Ichga 14C bilan belgilangan alogliptin qabul qilinganda ikkita asosiy metabolit: N-demetillangan alogliptin (M-I, boshlang‘ich moddaning <1%) va N-atsetillangan alogliptin (M-II, boshlang‘ich moddaning <6%) aniqlangan. M-I faol metabolit bo‘lib, yuqori selektiv DPP-4 inhibitordir va alogliptinning o‘ziga o‘xshash ta’sir ko‘rsatadi; M-II esa DPP-4 yoki boshqa DPP fermentlarga nisbatan inhibitiv faollikka ega emas.
In vitro tadqiqotlar CYP2D6 va CYP3A4 izofermentlari alogliptinning cheklangan metabolizmida ishtirok etishini ko‘rsatdi. Shuningdek, in vitro tadqiqotlar alogliptin CYP1A2, CYP2C9 va CYP2B6 izofermentlarini induktsiya qilmasligini hamda CYP1A2, CYP2B6, CYP2C8, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6 yoki CYP3A4 izofermentlarini terapevtik doza (25 mg) konsentratsiyalarida inhibitsiya qilmasligini ko‘rsatdi. In vitro sharoitda alogliptin CYP3A4 ni ozgina darajada induktsiya qilishi mumkin, ammo in vivo sharoitda bu induktsiya kuzatilmagan.
Alogliptin asosan (R)-enantiomer shaklida mavjud (>99%) bo‘lib, in vivo sharoitda u kam yoki hech qachon (S)-enantiomerga aylanmaydi. (S)-enantiomer terapevtik dozalarda alogliptin qabul qilinganda aniqlanmaydi.
Chiqarilishi
Og‘iz orqali 14C bilan belgilangan alogliptin qabul qilinganda, umumiy radioaktivlikning 76% siydik orqali, 13% esa ichak orqali chiqariladi.
Alogliptin
Alogliptinning o‘rtacha buyrak klirensi (170 ml/min) o‘rtacha glomerulyar filtrlash tezligidan (taxminan 120 ml/min) yuqoriroq, bu esa alogliptinning qisman faol buyrak ekskresiyasi orqali chiqarilishini ko‘rsatadi. Alogliptinning o‘rtacha terminal T1/2 ko‘rsatkichi taxminan 21 soatni tashkil qiladi.
Turli guruhdagi bemorlarda farmakokinetika
Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar. Alogliptinning sutkalik 50 mg dozasida o‘tkazilgan tadqiqotlarda surunkali buyrak yetishmovchiligining turli darajalariga ega bemorlar ishtirok etgan. Tadqiqot ishtirokchilari Kockroft-Gault formulasi asosida to‘rt guruhga ajratilgan: yengil (KK 50-80 ml/min), o‘rta (KK 30-50 ml/min) va og‘ir darajadagi buyrak yetishmovchiligi (KK <30 ml/min), shuningdek, gemodializga muhtoj terminal darajadagi buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar.
Yengil buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda alogliptinning AUC qiymati nazorat guruhiga nisbatan taxminan 1,7 baravar oshgan. Shu bilan birga, bu oshish nazorat guruhi uchun qabul qilinadigan chegarada bo‘lgan, shuning uchun bunday bemorlarda doza moslashuvi talab etilmaydi. O‘rta darajadagi buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda AUC nazorat guruhiga nisbatan taxminan ikki baravar oshgan. Og‘ir va terminal darajadagi buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda AUC qiymati nazorat guruhiga nisbatan taxminan to‘rt baravar oshgan. Terminal buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda alogliptin qabul qilingandan so‘ng uch soatlik gemodializ seansi o‘tkazilgan va ushbu seans davomida preparatning taxminan 7% chiqarilgan.
Shu sababli, o‘rta darajadagi buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda plazmada terapevtik alogliptin konsentratsiyasini saqlash uchun doza moslashuvi talab etiladi. Alogliptin og‘ir va terminal buyrak yetishmovchiligi, shuningdek, gemodializ talab etiladigan bemorlarda qo‘llash uchun tavsiya etilmaydi.
Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar. O‘rta darajadagi jigar yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda alogliptinning AUC va Cmax ko‘rsatkichlari normal jigar funksiyasiga ega bemorlarga nisbatan mos ravishda 10% va 8% ga kamaygan. Ushbu o‘zgarishlar klinik ahamiyatga ega emas. Shunday qilib, yengil va o‘rta darajadagi jigar yetishmovchiligida (Chayld-Pyu shkalasi bo‘yicha 5-9 ball) doza moslashuvi talab etilmaydi. Og‘ir jigar yetishmovchiligiga ega bemorlarda (Chayld-Pyu shkalasi bo‘yicha 9 balldan yuqori) alogliptin qo‘llash bo‘yicha klinik ma’lumotlar mavjud emas.
Boshqa guruhdagi bemorlar. Yosh (65-81 yosh), jins, irq va tana vazni alogliptinning farmakokinetik parametrlariga klinik ahamiyatli ta’sir ko‘rsatmaydi, shuning uchun doza moslashuvi talab etilmaydi. 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlarda alogliptinning farmakokinetikasi o‘rganilmagan.