Депакин®

-

Депакин®

Natriy valproat, valproik kislota, valproat seminatriy, valpromid yoki preparatning boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik; o‘tkir gepatit; surunkali gepatit; og‘ir jigar kasalliklari (ayniqsa, dori vositalaridan kelib chiqqan gepatit) anamnezida mavjud bo‘lgan bemor yoki uning yaqin qarindoshlarida; valproik kislota qo‘llashda yaqin qarindoshlarida jigar faoliyatining og‘ir buzilishi yoki o‘lim holatlari; jigar yoki oshqozon osti bezining og‘ir buzilishlari; jigar porfiriyasi; mitoxondriyal ferment γ-polimerazani kodlovchi yadroviy gen mutatsiyasi tufayli yuzaga keladigan mitoxondriyal kasalliklar (masalan, Alpers-Huttenlocher sindromi) aniqlangan, shuningdek, γ-polimeraza nuqsonlari bilan bog‘liq kasalliklarga shubha qilingan 2 yoshgacha bo‘lgan bolalar; karbamid aylanishi buzilishi bo‘lgan bemorlar; gemorragik diatez, trombotsitopeniya; meflokhin bilan kombinatsiya; Hypericum perforatum asosidagi preparatlar bilan birga qo‘llash; sakaraza/izomaltaza yetishmovchiligi, fruktoza intoleransi, glyukoza-galaktoza malabsorbsiyasi (preparat tarkibida saxaroza va sorbitol mavjud). Ehtiyotkorlik bilan: anamnezida jigar va oshqozon osti bezi kasalliklari bo‘lgan bemorlar; homiladorlik; tug‘ma fermentopatiyalar; suyak iligi qon yaratish faoliyatining susayishi (leykopeniya, trombotsitopeniya, anemiya); buyrak yetishmovchiligi (doza tuzatishni talab qiladi); gipoproteinemiya; bir necha antikonvulsantlarni bir vaqtda qabul qilish (jigar shikastlanishi xavfi yuqori); tutqanoq xurujlarini keltirib chiqaruvchi yoki tutqanoq xurujlari tayyorgarlik chegarasini pasaytiruvchi dori vositalari bilan bir vaqtda qo‘llash, masalan, trisiklik antidepressantlar, serotonin qaytarilishining selektiv ingibitorlari, fenotiazin hosilalari, butirofenon hosilalari, xloroxin, bupropion, tramadol (xurujlarni keltirib chiqarish xavfi); neyroleptiklar, MAO ingibitorlari, antidepressantlar, benzodiazepinlar bilan bir vaqtda qo‘llash (ularning ta’sirini kuchaytirishi mumkin); fenobarbital, primidon, fenitoin, lamotrijin, zidovudin, felbamat, asetilsalitsil kislotasi, bilvosita antikoagulyantlar, simetidin, eritromitsin, karbapenemlar, rifampitsin, nimodipin, rufinamid (ayniqsa bolalarda), proteaza ingibitorlari (masalan, lopinavir, ritonavir), kolestiramin bilan bir vaqtda qo‘llash (metabolizm yoki plazma oqsillari bilan bog‘lanish darajasida farmakokinetik o‘zaro ta’sir tufayli preparatlarning yoki valproik kislotaning plazma kontsentratsiyasi o‘zgarishi mumkin); karbamazepin bilan bir vaqtda qo‘llash (karbamazepinning toksik ta’sirini kuchaytirish va valproik kislotaning plazma kontsentratsiyasini pasaytirish xavfi); topiramat yoki asetazolamid bilan bir vaqtda qo‘llash (ensefalopatiya rivojlanish xavfi); karnitinpalmitoiltransferaza (KPT) II turi yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar (valproik kislota qabul qilinganda rabdomioliz xavfi yuqori); 3 yoshgacha bo‘lgan bolalar.

6 yoshgacha bo‘lgan bolalarda ehtiyotkorlik bilan buyurish kerak.

Tutqanoqqa qarshi preparat, markaziy miorelaksant va sedativ ta'sir ko'rsatadi. Epilepsiyaning turli turlari bo'yicha antiepileptik faollikni namoyon qiladi. Asosiy ta'sir mexanizmi, ehtimol, valproat kislotasining GABA-ergik tizimga ta'siri bilan bog'liq: GABA (gamma-aminobutirik kislota) miqdorini markaziy asab tizimida oshiradi va GABA-ergik uzatishni faollashtiradi.

YutilishOg‘iz orqali qabul qilinganda valproat kislotasining biokiraolishligi deyarli 100% ga yaqin. Ovqat qabul qilish preparatning farmakokinetik profiliga ta’sir qilmaydi. Kursli qabul qilganda valproat kislotasining qon zardobidagi barqaror holat konsentratsiyasiga 3-14 kun ichida erishiladi. Valproat kislotasining samarali bo‘lgan zardob konsentratsiyalari odatda 40-100 mg/l (300-700 mkmol/l) ni tashkil qiladi (kun davomida birinchi dozani qabul qilishdan oldin aniqlanadi). Zardob konsentratsiyasi 100 mg/l dan yuqori bo‘lganida, nojo‘ya ta’sirlarning ko‘payishi va hatto intoksikatsiya rivojlanishi mumkin. TaqsimlanishiPlazma oqsillari (asosan albumin) bilan bog‘lanishi yuqori (90-95%), doza bog‘liq va to‘yinadi. Vd yoshga bog‘liq bo‘lib, odatda tana vazniga nisbatan 0,13-0,23 l/kg yoki yosh odamlarda 0,13-0,19 l/kg ni tashkil qiladi. Valproat kislotasi miya orqa suyuqligiga va bosh miyaga o‘tadi. Miya orqa suyuqligidagi valproat kislotasining konsentratsiyasi plazmadagi tegishli konsentratsiyaning 10% ni tashkil qiladi, ya’ni zardobdagi erkin valproat kislotasi konsentratsiyasiga yaqin. Valproat kislotasi emizuvchi onalar sutiga o‘tadi, barqaror holatda onalar sutidagi valproat kislotasi konsentratsiyasi plazmadagi konsentratsiyaning 1-10% ni tashkil qiladi. MetabolizmValproat kislotasi jigarda glyukuronlanish, beta-, omega- va omega-1-oksidlanish orqali metabolizmga uchraydi. 20 dan ortiq metabolitlar aniqlangan, omega-oksidlanish metabolitlari gepatotoksik ta’sirga ega. Valproat kislotasi sitoxrom Р450 tizimining fermentlarini induksiya qiluvchi ta’sirga ega emas: boshqa antiepileptik preparatlardan farqli o‘laroq, valproat kislotasi o‘zining ham, estrogenlar, progestagenlar va bilvosita antikoagulyantlarning metabolizm tezligiga ham ta’sir qilmaydi. ChiqishiValproat kislotasi asosan glukuron kislotasi bilan kon’yugatsiyalash va beta-oksidlanishdan keyin buyraklar orqali chiqariladi. Monoterapiya qilinayotganida valproat kislotasining T1/2 12-17 soatni tashkil qiladi. Jigar mikrosomal fermentlarini induksiya qiluvchi antiepileptik preparatlar (masalan, primidon, fenitoin, fenobarbital va karbamazepin) bilan kombinatsiya qilinganda valproat kislotasining plazmadagi klirensi oshadi va T1/2 qisqaradi, bu o‘zgarishlarning darajasi boshqa antiepileptik preparatlar tomonidan jigar mikrosomal fermentlarining induktsiyalash darajasiga bog‘liq. Maxsus guruh bemorlaridagi farmakokinetikaYangi tug‘ilgan chaqaloqlar va 18 oylikkacha bo‘lgan bolalarda valproat kislotasining plazmadan T1/2 10 dan 67 soatgacha. Eng uzoq T1/2 tug‘ilgandan so‘ng kuzatilgan. 2 oydan katta bolalarda T1/2 kattalarga yaqin. Yoshi ulug‘ bemorlar, buyrak va jigar yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda plazma oqsillari bilan bog‘lanish kamayadi. Og‘ir buyrak yetishmovchiligida valproat kislotasining erkin (terapevtik jihatdan faol) fraktsiyasi konsentratsiyasi 8,5-20% gacha oshishi mumkin. Gipoproteinemiya holatida umumiy valproat kislotasi konsentratsiyasi (erkin + plazma oqsillari bilan bog‘langan fraktsiyasi) o‘zgarmasligi yoki erkin (plazma oqsillari bilan bog‘lanmagan) fraktsiyaning metabolizmi tezlashgani sababli pasayishi mumkin. Jigar kasalliklari bo‘lgan bemorlarda valproat kislotasining T1/2 oshadi. Dozani oshirib yuborish holatida T1/2 30 soatgacha oshishi kuzatilgan. Qonda faqat erkin valproat kislotasi fraktsiyasi (5-10%) gemodializga uchraydi. Homiladorlikda farmakokinetika o‘ziga xosliklariHomiladorlikning III uch oyligida valproat kislotasining Vd oshishi natijasida uning buyrak va jigar klirensi oshadi. Bu holatda preparatning doimiy dozasini qabul qilishga qaramay, zardobdagi valproat kislotasi konsentratsiyasi pasayishi mumkin. Bundan tashqari, homiladorlik davrida valproat kislotasining plazma oqsillari bilan bog‘lanishi o‘zgarishi mumkin, bu esa zardobda erkin (terapevtik jihatdan faol) valproat kislotasi fraktsiyasining oshishiga olib kelishi mumkin.

Homiladorlik. Homiladorlik davrida epileptik xurujlarning rivojlanishi bilan bog‘liq xavf Homiladorlik paytida umumiy toniko-klonik epileptik xurujlar va gipoksiya rivojlanishi bilan kechuvchi epileptik status, onaga ham, homilaga ham o‘lim xavfi mavjudligi sababli katta xavf tug‘dirishi mumkin. Homiladorlik davrida Depakin® siropini qo‘llash bilan bog‘liq xavf Sichqon, kalamush va quyonlarda olib borilgan reproduktiv toksiklik bo‘yicha eksperimental tadqiqotlar natijalari valproat kislotasining teratogen ta’sirini ko‘rsatgan. Tug‘ma rivojlanish nuqsonlari Mavjud klinik ma’lumotlar homiladorlik paytida valproat kislotasini qabul qilgan onalardan tug‘ilgan bolalarda asab nayining tug‘ma nuqsonlari, bosh va yuz deformatsiyalari, oyoq-qo‘l rivojlanishidagi nuqsonlar, yurak-tomir tizimi nuqsonlari, gipospadiyalar, shuningdek, turli organ tizimlarini qamrab oluvchi ko‘p sonli rivojlanish nuqsonlarining yuqori chastotada uchrashi haqida ko‘rsatadi. Epilepsiyaga chalingan va homiladorlikda valproat kislotasi bilan monoterapiya olgan onalardan tug‘ilgan bolalarda rivojlanish nuqsonlari xavfi fenitoin, karbamazepin, fenobarbital va lamotridjin bilan monoterapiya olgan bolalarga qaraganda mos ravishda 1,5, 2,3, 2,3 va 3,7 baravar yuqori bo‘lgan. Registr va kohort tadqiqotlarini o‘z ichiga olgan meta-tahlil ma’lumotlari shuni ko‘rsatdiki, homiladorlikda valproat kislotasi bilan monoterapiya olgan epilepsiyaga chalingan onalardan tug‘ilgan bolalarda rivojlanish nuqsonlari chastotasi 10,73% ni (95% ishonch oralig‘i 8,16–13,29) tashkil etgan. Bu umumiy populyatsiyadagi og‘ir rivojlanish nuqsonlari xavfi (2–3%) bilan solishtirganda sezilarli darajada yuqoridir. Ushbu xavf dozaga bog‘liq bo‘lsa-da, xavfsizlik chegarasini, ya’ni bu xavf mavjud bo‘lmagan eng past dozani aniqlashning iloji yo‘q. Ruhiy va jismoniy rivojlanishdagi buzilishlar Valproat kislotasining bachadon ichidagi ta’siri ruhiy va jismoniy rivojlanishga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligi aniqlangan. Bu xavf, ehtimol, dozaga bog‘liq bo‘lib, lekin bunday xavf mavjud bo‘lmagan eng past dozani aniqlashning imkoni yo‘q. Ushbu ta’sirlarning rivojlanishi uchun aniq homilalik davri belgilanmagan va homiladorlik davomida xavf istisno etilmagan. Bachadon ichida valproat kislotasining ta’siriga uchragan maktabgacha yoshdagi bolalarda olib borilgan tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, bunday bolalarning 30–40 foizida erta rivojlanish kechikishlari (masalan, yurishni o‘zlashtirishdagi kechikish va nutq rivojlanishidagi kechikish) mavjud bo‘lgan, shuningdek, intellektual qobiliyatlar pastroq, nutq qobiliyati zaifroq (o‘z nutqi va nutqni tushunishi), xotira bilan bog‘liq muammolar mavjud bo‘lgan. Valproat kislotasining bachadon ichidagi ta’siriga uchragan va 6 yoshida tekshirilgan bolalarda aqliy rivojlanish indeksi (IQ) boshqa antiepileptik preparatlarga duchor bo‘lgan bolalarga qaraganda o‘rtacha 7-10 punktga pastroq bo‘lgan. Garchi boshqa omillar bachadon ichida valproat kislotasi ta'siriga uchragan bolalarning intellektual rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lsa-da, ushbu bolalarda intellektual buzilishlar xavfi ona IQ indeksidan mustaqil ravishda oshganligi aniq. Uzoq muddatli natijalar bo‘yicha ma'lumotlar cheklangan. Mavjud ma'lumotlar shuni ko'rsatadiki, bachadon ichida valproat kislotasi ta'siriga uchragan bolalarda autizm spektridagi buzilishlar (taxminan uch-besh baravar ortgan xavf) rivojlanish ehtimoli, shu jumladan bolalar autizmi xavfi oshgan. Cheklangan ma'lumotlar valproat kislotasi ta'siriga uchragan bolalarda diqqat yetishmovchiligi va giperfaollik sindromi (DYuS/GF) rivojlanish ehtimoli yuqoriligini ko'rsatadi. Valproat kislotasi bilan monoterapiya va uni o‘z ichiga olgan kombinatsiyalangan terapiya homiladorlikda nojo‘ya ta’sirlar bilan bog‘liq, ammo mavjud ma’lumotlarga ko‘ra, valproat kislotasini o‘z ichiga olgan kombinatsiyalangan antiepileptik terapiya, faqat valproat kislotasi bilan monoterapiyaga nisbatan homiladorlikda nojo‘ya ta’sirlar xavfini oshiradi (ya’ni, valproat kislotasini faqat monoterapiyada qo‘llaganda homilaga bo‘lgan xavf nisbatan kamroq). Homila rivojlanishidagi nuqsonlar xavfini oshiruvchi omillar quyidagilar: sutkalik doza 1000 mg dan yuqori bo‘lishi (ammo pastroq dozalarda ham ushbu xavf istisno qilinmaydi) va valproat kislotasini boshqa antikonvulsantlar bilan qo‘llash. Yuqoridagilarni hisobga olib, Depakin® siropini homiladorlikda va tug‘ish yoshidagi ayollarda faqat zarur hollarda qo‘llash kerak, ya’ni boshqa antiepileptik dorilar samarali bo‘lmaganida yoki bemor ularni qabul qila olmaganda qo‘llash mumkin. Depakin® siropini qo‘llash zarurati yoki undan voz kechish imkoniyati dori qabul qilishdan oldin hal qilinishi kerak yoki, agar Depakin® siropini qabul qilayotgan ayol homiladorlikni rejalashtirsa, qayta ko‘rib chiqilishi kerak. Tug‘ish yoshidagi ayollar Depakin® siropi bilan davolanish vaqtida samarali kontratseptsiya usullaridan foydalanishlari shart. Bunday ayollar homiladorlik davrida valproat kislotasini qo‘llash bilan bog‘liq xavf va foyda haqida xabardor bo‘lishlari kerak. Agar epilepsiya bilan kasallangan ayol homiladorlikni rejalashtirsa yoki unda homiladorlik aniqlansa, valproat kislotasi bilan davolash zaruriyatini qayta baholash lozim. Davolashni davom ettirish yoki to‘xtatish masalasi foyda va xavf nisbatini qayta baholashdan keyin hal qilinadi. Agar foyda va xavf nisbatini qayta baholashdan so‘ng Depakin® siropi bilan davolash homiladorlikda davom ettirilishi kerak bo‘lsa, u minimal samarali sutkalik dozada va bir necha qabulga bo‘lingan holda qo‘llanishi tavsiya etiladi. Homiladorlik davrida Homiladorlikda preparatning boshqa shakllariga nisbatan uzaytirilgan chiqarilish shakllaridan foydalanish afzalroqdir. Imkon qadar, homiladorlikdan oldin foliy kislotasini (kuniga 5 mg dozada) qabul qilishni boshlash tavsiya etiladi, chunki foliy kislotasi asab nayining rivojlanish nuqsonlari xavfini kamaytirishi mumkin. Biroq, hozirgi ma'lumotlar, valproat kislotasi ta'siridan kelib chiqqan tug‘ma rivojlanish nuqsonlari oldini olishda uning samaradorligini tasdiqlamaydi. Asab nayining yoki homilaning boshqa rivojlanish nuqsonlarini aniqlash uchun maxsus prenatal diagnostikani muntazam (shu jumladan, homiladorlikning III trimestrida) o‘tkazish tavsiya etiladi, bu batafsil ultratovush tekshiruvini o‘z ichiga oladi. Tug‘ruq oldidan Onada trombotsitlar soni, fibrinogen miqdori va qonni ivish vaqti (AChTV)ni o‘z ichiga olgan koagulyatsion testlar o‘tkazilishi kerak. Yangi tug'ilgan chaqaloqlar uchun xavf Homiladorlik paytida valproat kislotasini qabul qilgan onalarning yangi tug‘ilgan chaqaloqlarida gemorragik sindrom holatlari qayd etilgan. Ushbu gemorragik sindrom trombotsitopeniya, gipofibrinogenemiya va/yoki qonni ivish omillarining kamayishi bilan bog‘liq. Shuningdek, o‘limga olib kelishi mumkin bo‘lgan afibrinogenemiya holatlari ham qayd etilgan. Bu gemorragik sindromni fenobarbital va boshqa jigar mikrosomal fermentlari induktorlaridan kelib chiqadigan K vitamini yetishmasligi bilan aralashtirmaslik kerak. Shuning uchun homiladorlikda valproat kislotasini qabul qilgan onalarning yangi tug‘ilgan chaqaloqlarida trombotsitlar miqdori, plazmadagi fibrinogen konsentratsiyasi, qonni ivish omillari va koagulogramma bilan koagulyatsion testlarni o‘tkazish kerak. Homiladorlikning III trimestrida valproat kislotasini qabul qilgan onalarning yangi tug‘ilgan chaqaloqlarida gipoglikemiya holatlari qayd etilgan. Homiladorlik davrida valproat kislotasini qabul qilgan onalarning yangi tug‘ilgan chaqaloqlarida gipotireoz holatlari ham kuzatilgan. Homiladorlikning III trimestrida valproat kislotasini qabul qilgan onalarning yangi tug‘ilgan chaqaloqlarida bekor qilish sindromi (masalan, ajitatsiya, asabiylik, giperrefleksiya, tremor, giperkineziya, mushak tonusi buzilishi, tutilish va emishda qiyinchiliklar) kuzatilishi mumkin. Fertillik Dismenoreya, amenoreya, polikistik tuxumdonlar, qonda testosteron darajasining oshishi kabi holatlar sababli ayollarda fertilitetning pasayishi mumkin. Erkaklarda valproat kislotasi spermatozoidlarning harakatchanligini pasaytirishi va fertilitetni buzishi mumkin. Bu buzilishlar davolash to‘xtatilgandan so‘ng qaytar ekanligi aniqlangan. Emizish davri Valproat kislotasining sut bilan chiqarilishi past bo‘lib, sutdagi konsentratsiyasi qon zardobidagi konsentratsiyasining 1-10% ni tashkil etadi. Valproat kislotasini emizish davrida qo‘llash bo‘yicha klinik ma’lumotlar cheklangan, shuning uchun emizish davrida uni qo‘llash tavsiya etilmaydi. Adabiyot ma’lumotlari va oz miqdordagi klinik tajriba asosida Depakin® siropi bilan monoterapiya holatida emizishni ko‘rib chiqish mumkin, lekin bunda, ayniqsa, preparatning gematologik buzilishlar kabi nojo‘ya ta’sirlariga e’tibor berish kerak.

O'tkir gepatit; xronik gepatit; og'ir jigar kasalliklari (jumladan dori gepatiti) bemorning va uning yaqin qarindoshlarining tarixida; valproat kislotasining qo'llanilishi natijasida yaqin qarindoshlarda o'limga olib kelgan og'ir jigar zararlanishlari; og'ir jigar funksiyasini buzilishlari yoki oshqozon osti bezi funksiyasini buzilishlari; jigar porfiriya holatlarida dori qo'llanilishi qarshi ko'rsatilgan.

Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda preparatni ehtiyotkorlik bilan qo‘llash va dozani tuzatish talab qilinadi.

Preparat retsept bo‘yicha beriladi.

Alomatlar: o‘tkir, katta miqdorda dozani oshirib yuborish odatda koma, mushak gipotoniyasi, giporefleksiya, mioz, nafas olishning susayishi, metabolik atsidoz, arterial bosimning keskin pasayishi va tomir kollapsi/shok ko‘rinishida kechadi. Bosh miya shishi bilan bog‘liq ichki bosh miya gipertenziyasi holatlari qayd etilgan. Valproat kislotasi preparatlarida natriy borligi tufayli dozani oshirib yuborish natijasida gipernatriemiya rivojlanishi mumkin. Yirik dozada oshirib yuborish holatlarida o‘lim ehtimoli mavjud, ammo odatda bunday holatlarda prognoz yaxshi. Dozani oshirish alomatlari turlicha bo‘lib, valproat kislotasi plazmadagi konsentratsiyasining yuqori bo‘lishida tutqanoqlar rivojlanishi kuzatilgan. Davolash: shifoxonada oshqozonni yuvish, bu lyofilizat yoki tomir ichiga yuboriladigan eritma flakonini og‘iz orqali qabul qilganidan keyin 10-12 soat davomida samarali. Valproat kislotasining so‘rilishini kamaytirish uchun faollashtirilgan ko‘mir (shu jumladan, burun-oshqozon zondi orqali) qabul qilish samarali bo‘lishi mumkin. Yurak-qon tomir va nafas tizimi funksiyalarini monitoring qilish va tuzatish, samarali diurezni ta’minlash, simptomatik davolash talab qilinadi. Jigar va me’da osti bezining funksiyalarini nazorat qilish kerak. Nafas olishning susayishi holatlarida sun’iy nafas oldirish (IVL) talab qilinishi mumkin. Ba’zi hollarda nalokson muvaffaqiyat bilan qo‘llangan. Juda og‘ir dozani oshirib yuborish holatlarida gemodializ va gemoperfuzsiya samarali bo‘lgan.

Preparatni bolalar ololmaydigan, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°C dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlash kerak.

Kattalar Monoterapiya sifatida yoki boshqa antiepileptik vositalar bilan kombinatsiyada: umumiy epileptik tutqanoqlarni (klonik, tonik, toniko-klonik, absanslar, mioklonik, atonik tutqanoqlar) davolash; Lennoks-Gasto sindromi; qisman epileptik tutqanoqlarni davolash (ikkinchi darajali generalizatsiya bilan yoki usiz). Bolalar Monoterapiya sifatida yoki boshqa antiepileptik vositalar bilan kombinatsiyada: umumiy epileptik tutqanoqlarni (klonik, tonik, toniko-klonik, absanslar, mioklonik, atonik tutqanoqlar) davolash; Lennoks-Gasto sindromi; qisman epileptik tutqanoqlarni davolash (ikkinchi darajali generalizatsiya bilan yoki usiz); anamnezda isitma bilan bog‘liq bir yoki bir nechta tutqanoq epizodlari bo'lgan hollarda, benzodiazepinlar derivatlarining profilaktikasi samarasiz bo'lganda, febril tutqanoqlar qaytalanishini oldini olish.

Keksa yoshdagi bemorlarda valproat kislotasi dozasini epilepsiya xurujlarini nazorat qilishga erishish uchun tanlash kerak.

Yaroqlik muddati - 3 yil. Shishani ochgandan keyin 25°С dan yuqori bo'lmagan haroratda 1 oy davomida saqlash mumkin.