Линимент Бальзамический (по Вишневскому)

-

Лозартан Н

Immun tizimi tomonidan: kamdan-kam - anafilaktik reaktsiyalar, angionevrotik shish (larinks va til shishlari, nafas yo‘llarining to‘silib qolishini keltirib chiqarishi va/yoki yuz, lablar, tomoq shishlari), urtikariyal toshma. Qon yaratish tizimi tomonidan: noyob - anemiya, Shenleyn-Genox purpura, ekximoz, gemoliz, agranulotsitoz, aplastik anemiya, gemolitik anemiya, leykopeniya, trombotsitopeniya. Nerv tizimi tomonidan: tez-tez - bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, uykusizlik, ortiqcha charchash; noyob - migren, bezovtalik, ongning chalkashishi, depressiya, uyqu buzilishi, xotira buzilishi, uyquchanlik, nervozlik, paresteziya, titroq, hushdan ketish. Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: tez-tez - ortostatik gipotenziya (dozaga bog‘liq), yurak urishi hissi, takhikardiya; noyob - II darajali AV-blokada, ko‘krak orqasida og‘riq, miokard infarkti, aritmiyalar; kamdan-kam - vaskulit. Nafas olish tizimi tomonidan: tez-tez - yo‘tal, yuqori nafas yo‘llarining infektsiyalari, sinusit, burun shilliq qavati shishi, burun bitishi; noyob - faringit, laringit, rinit, dispnoe, bronxit, burun qon ketishi. Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: tez-tez - diareya, dispepsiya, ko‘ngil aynishi, qusish, qorin og‘rig‘i; kamdan-kam - gepatit, jigar vazifasining buzilishi. Siydik chiqarish tizimi tomonidan: noyob - siydik chiqarish yo‘llarining infektsiyalari, tez-tez siyish, nikturiya, glyukozuriya. Jinsiy tizim tomonidan: noyob - libido susayishi, quvvatning pasayishi. Sezgi a'zolari tomonidan: noyob - ko‘rishning noaniqligi, ko‘zda yonish hissi, kon'yunktivit. Teri qoplamalari tomonidan: tez-tez - alopesiya, terining quruqligi, eritema, fotosensibilizatsiya, ortiqcha terlash; noyob - krapivnitsa, terining qichishi. Suyak-mushak tizimi tomonidan: tez-tez - mialgiya, orqa og‘rig‘i; noyob - artralgiya. Boshqa: tez-tez - asteniya, zaiflik, periferik shishlar; noyob - anoreksiya, podagra oqimi zo‘rayishi. Laboratoriya ko‘rsatkichlari tomonidan: tez-tez - giperkaliemiya, gemoglobin va gematokritning kichik darajadagi pasayishi; noyob - qon plazmasidagi mochevinaning va kreatininning o‘rtacha darajadagi ko‘tarilishi, giperglikemiya, giperurikemiya, suv-elektrolit balansining buzilishi; kamdan-kam - ALT faolligining oshishi; juda kamdan-kam - ACT faolligining va bilirubin kontsentratsiyasining oshishi.

Anuriya; og‘ir buyrak yetishmovchiligi (KK <30 ml/min); jigar faoliyatining og‘ir buzilishlari; homiladorlik; emizish davri; 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlar; preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlik; sulfanilamid hosilalariga yuqori sezuvchanlik. Ehtiyotkorlik bilan: Qonda suv-elektrolit muvozanatining buzilishi (giponatriemiya, gipoxloremik alkaloz, gipomagniemiya, gipokaliemiya); buyrak arteriyalarining ikki tomonlama stenozi; bitta faoliyat ko‘rsatuvchi buyrak arteriyasining stenozi; buyrak transplantatsiyasidan keyingi holat; giperkalsemiya; giperyurikemiya va/yoki podagra; og‘ir allergik anamnez; bronxial astma; biriktiruvchi to‘qima tizimli kasalliklari (jumladan, tizimli qizil yuguruk); NSVP (shu jumladan, COX-2 ingibitorlari) bir vaqtda qo‘llash; qandli diabet; jigar va buyrak faoliyatining buzilishi (KK 30-50 ml/min); gipovolemiya (shu jumladan, yuqori dozalarda diuretiklarni qabul qilish fonida); yopiq burchakli glaukomaning o‘tkir xurujlari.

18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlarda qo‘llash mumkin emas.

Lozartan qo‘llanilishi fonida buyrak funksiyasining qaytar reversiv buzilishlari, jumladan, buyrak yetishmovchiligi rivojlanishi mumkin, bu holatlar lozartan bekor qilingandan so‘ng o‘tib ketadi. Renin-angiotenzin-aldosteron tizimiga (RAAS) ta'sir qiluvchi dori vositalari ikkala buyrak arteriyasining stenozi yoki yagona buyrak arteriyasi stenoziga ega bemorlarda plazmadagi mochevina va kreatinin konsentratsiyasining oshishiga olib kelishi mumkin. Ushbu buyrak funksiyasi o‘zgarishlari qaytar reversiv bo‘lishi va davolash to‘xtatilgandan keyin yo‘qolishi mumkin. Buyrak funksiyasi buzilgan va nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalar (NYAV, shu jumladan, COX-2 ingibitorlari) bilan davolangan bemorlarda angiotenzin II retseptorlari antagonistlari bilan davolash buyrak funksiyasi buzilishining yanada yomonlashishiga, jumladan, odatda qaytar reversiv bo‘lgan o‘tkir buyrak yetishmovchiligiga olib kelishi, shuningdek, buyrak funksiyasi buzilgan bemorlarda plazmada kaliy miqdorini oshirishi mumkin. Bunday kombinatsiyani ehtiyotkorlik bilan, ayniqsa, keksa yoshdagi bemorlarda qo‘llash tavsiya etiladi. Bemorlar etarli miqdorda suyuqlik iste'mol qilishlari kerak, shuningdek, ushbu kombinatsiya bilan davolashni boshlashdan oldin va keyin buyrak funksiyasini nazorat qilish zarur. Bemorlarning holatini kuzatib borish, masalan, hamroh diareya yoki qusish fonida rivojlanishi mumkin bo‘lgan suyuqlik-elektrolit muvozanati buzilishining klinik belgilari, jumladan, suvsizlanish, giponatriemiya, gipoxloremik alkaloz, gipomagniemiya yoki gipokalemiya belgilarini o‘z vaqtida aniqlash uchun muhimdir. Bunday bemorlarda plazmadagi elektrolitlar darajasini nazorat qilish zarur. Tiazidli diuretiklar bilan davolash glyukozaga nisbatan tolerantlikni buzishi mumkin. Ba'zi hollarda og‘iz orqali qabul qilinadigan gipoglikemik vositalar va/yoki insulin dozasini tuzatish talab qilinishi mumkin. Tiazidlar buyraklar orqali kalsiyning chiqarilishini kamaytirishi va plazmada kalsiy konsentratsiyasining qisqa muddatli va ahamiyatsiz oshishiga olib kelishi mumkin. Kuchli giperkaltsiemiya yashirin giperparatiroidizm mavjudligidan dalolat berishi mumkin. Tiazidlarning kalsiy metabolizmiga ta'siri sababli, ularning qo‘llanishi qalqonsimon bez funksiyasini o‘rganish natijalarini buzishi mumkin, shuning uchun qalqonsimon bez funksiyasini o‘rganishdan oldin tiazidli diuretik bekor qilinishi kerak. Tiazidli diuretiklar bilan davolash qonda xolesterin va triglitseridlar konsentratsiyasining oshishi bilan ham bog‘liq bo‘lishi mumkin. Ba'zi bemorlarda tiazidli diuretiklarni qo‘llash gipourikemiya va/yoki podagra rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Lozartan siydik kislotasi konsentratsiyasini kamaytiradi, shuning uchun uni gidroxlorotiazid bilan birga qo‘llash diuretik bilan chaqirilgan gipourikemiyaning og‘irligini kamaytiradi. Gidroxlorotiazid sulfonamid bo‘lib, u idiokratik reaktsiyani chaqirishi va yopiq burchakli glaukomaning o‘tkir xurujini rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Tiazidli diuretiklarni qabul qilayotgan bemorlarda hatto anamnezda allergik reaksiyalar yoki bronxial astma bo‘lmagan hollarda ham yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari kuzatilishi mumkin. Tiazidli diuretiklarni qo‘llash fonida tizimli qizil yugurukning kuchayishi yoki yomonlashishi haqida xabarlar mavjud. Transport vositalari va mexanizmlarini boshqarish qobiliyatiga ta’siri: Transport vositalarini boshqarish va yuqori diqqatni jamlash va tezkor psixomotor reaksiyalarni talab qiluvchi texnik vositalar bilan ishlashda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak.

Kaliyni saqlab qoluvchi diuretiklar (spironolakton, eplerenon, triamteren, amilorid), kaliy preparatlari yoki kaliy saqlovchi osh tuzi o‘rnini bosuvchi vositalar, shuningdek, qon plazmasida kaliy konsentratsiyasini oshiruvchi boshqa preparatlar bilan bir vaqtda qo‘llash giperkaliemiya rivojlanish xavfini oshiradi. NYAQ, shu jumladan selektiv COX-2 ingibitorlari diuretiklar va boshqa antigipertenziv vositalar, jumladan lozartanning ta’sirini kamaytirishi mumkin. Indometasin qo‘llanganda lozartan kabi antigipertenziv vositalarning ta’siri kamayishi mumkin. RAASning ikki tomonlama blokadasi, ya’ni AAF inhibitörlarini angiotenzin II retseptorlari antagonistlari bilan birga qo‘llash faqat ayrim hollarda buyrak funksiyasini diqqat bilan kuzatish sharti bilan mumkin. Ateroskleroz, yurak yetishmovchiligi yoki organlar zararlangan qandli diabet bilan og‘rigan bemorlarda, RAASning ikki tomonlama blokadasi (angiotenzin II retseptorlari antagonistlari, AAF inhibitörlari yoki aliskiren bir vaqtda qo‘llanganda) arterial gipotenziya, hushdan ketish, giperkalemiya va buyrak funksiyasi buzilishi (shu jumladan o‘tkir buyrak yetishmovchiligi) rivojlanish xavfi biror guruh preparatini o‘z ichiga olgan monoterapiyaga qaraganda yuqoriroq bo‘ladi. Litiyning ionlari chiqarilishi kamayishi mumkin, shuning uchun angiotenzin II retseptorlari antagonistlarini litiy tuzlari bilan bir vaqtda qo‘llashda, litiyning qon zardobidagi konsentratsiyasini diqqat bilan nazorat qilish zarur. Tiazidli diuretiklar bilan bir vaqtda qo‘llanganda etanol, barbituratlar va opioid analgetiklar ortostatik gipotenziya rivojlanish xavfini oshirishi mumkin. Bir vaqtda qo‘llanganda sulfonilmochevina hosilalari va/yoki qandli diabetga chalingan bemorlarda insulin bilan qo‘llanadigan gipoglikemik vositalarning gipoglikemik ta’siri kuchayishi mumkin; bunday kombinatsiyalarda glyukoza toleransining oshishi mumkin, bu og‘iz orqali qabul qilinadigan gipoglikemik vositalar va/yoki insulin dozasini tuzatishni talab qilishi mumkin. Boshqa antigipertenziv vositalar bilan bir vaqtda qo‘llanganda – qo‘shma ta’sir kuzatiladi. Kolestiramin va kolestipol mavjudligida gidroxlorotiazidning so‘rilishi buziladi. GKS va AKTG bilan bir vaqtda qo‘llanganda elektrolitlarning, ayniqsa, gipokalemiyaning sezilarli darajada kamayishi kuzatiladi. Gidroxlorotiazidning terapevtik ta’sirini pressor aminlar (masalan, epinefrin (adrenalin), norepinefrin (noradrenalin)) qo‘llash fonida pasayishi kuzatiladi. Gidroxlorotiazid nedepolyarizatsiyalanuvchi turdagi miorelaksantlarning (masalan, tubokurarin xloridi) ta’sirini kuchaytiradi. Diuretiklar litiyning buyrak klirensini kamaytiradi va litiyning toksik ta’siri rivojlanish xavfini oshiradi. Bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi. Barbituratlar, narkotik analgetiklar, antidepressantlar va etanol bilan bir vaqtda qo‘llanganda ortostatik gipotenziya rivojlanish xavfi oshadi. Podagrani davolash uchun ishlatiladigan preparatlar (probenesid, sulfinpirazon va allopurinol): gidroxlorotiazid siydik kislotasining zardobdagi konsentratsiyasini oshirishi mumkin, shuning uchun urekosurik ta’sirga ega preparatlar, masalan, probenesid yoki sulfinpirazon dozasini oshirish talab qilinishi mumkin. Tiazidli diuretiklar bilan bir vaqtda qo‘llanganda allopurinolga yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari tez-tezligi oshishi mumkin. Siklosporin bilan bir vaqtda qo‘llanganda giperiurikemiya rivojlanish xavfi oshishi va podagra kechishini kuchaytirishi mumkin. Antixolinergik vositalar (masalan, atropin, biperiden) me’da-ichak yo‘llari motorikasi va me’da bo‘shashish tezligini kamaytirish orqali tiazidli diuretiklarning biokirish imkoniyatini oshiradi. Tiazidli diuretiklar sitotoksik preparatlarning (siklofosfamid, metotreksat) buyrak orqali chiqarilishini kamaytirishi va ularning miellosupressiv ta’sirini kuchaytirishi mumkin. Salitsilatlar yuqori dozada qo‘llanganda gidroxlorotiazid ularning markaziy asab tizimiga toksik ta’sirini kuchaytirishi mumkin. Gidroxlorotiazid va metildopa bir vaqtda qo‘llanganda gemolitik anemiya rivojlanishi haqida ma’lumotlar mavjud. Tiazidli diuretiklar keltirib chiqaradigan gipokalemiya yoki gipomagniemiya yurak glikozidlari qo‘llanayotganda aritmiya rivojlanishiga olib kelishi mumkin.

Kombinirovanniy antigipertenziv vosita. Lozartan va gidroxlorotiazid har biri alohida qo‘llanganda ko‘rsatadigan ta'siriga qaraganda birgalikda qo‘llanganda kuchliroq antigipertenziv ta'sir ko‘rsatadi va qon bosimini ko‘proq pasaytiradi. Lozartan og‘iz orqali qabul qilinadigan AT1 turidagi angiotenzin II retseptorlarining selektiv antagonisti hisoblanadi. In vivo va in vitro tadqiqotlarda lozartan va uning farmakologik faol metaboliti E-3174 AT1 retseptorlaridagi angiotenzin II ning barcha fiziologik muhim ta'sirlarini uning sintez yo‘lidan qat'i nazar bloklaydi: qon plazmasida renin faolligini oshiradi, qon plazmasida aldosteron kontsentratsiyasini pasaytiradi. Lozartan angiotenzin II kontsentratsiyasini oshirishi orqali AT2 retseptorlarini bilvosita faollashtiradi. Kinaza II (bradikinin metabolizmida ishtirok etadigan ferment) faolligini bostirmaydi. Umumiy periferik tomir qarshiligini (OPTQ) kamaytiradi, kichik qon aylanish doirasidagi bosimni pasaytiradi, miokardga yuklamani kamaytiradi, diuretik ta'sir ko‘rsatadi. Miokard gipertrofiyasining rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi, surunkali yurak yetishmovchiligi (SYuY) bilan kasallangan bemorlarda jismoniy yuklama bardoshliligini oshiradi. Lozartanni sutkada bir marta qabul qilish sistolik va diastolik qon bosimini statistik jihatdan sezilarli darajada pasaytiradi. Lozartan sutka davomida qon bosimini bir xilda nazorat qiladi, antigipertenziv ta'siri tabiiy sirkad ritmga mos keladi. Preparatning ta'siri tugagandan keyin qon bosimi taxminan maksimal ta'sirning 70-80% ni tashkil qiladi (lozartanni qabul qilganidan 5-6 soat o‘tib). Bekor qilish sindromi mavjud emas. Lozartan yurak urish tezligiga klinik jihatdan ahamiyatli ta'sir ko‘rsatmaydi, mo‘'tadil va o‘tkinchi urikozurik ta'sirga ega. Gidroxlorotiazid — bu distal nefron bo‘limida natriy, xlor, kaliy, magniy va suv ionlarining qayta so‘rilishini buzish bilan bog‘liq bo‘lgan diuretik ta'sir ko‘rsatadigan tiazidli diuretikdir; kalsiy va siydik kislotasi ionlarini chiqarishni kechiktiradi. Gidroxlorotiazidning antigipertenziv ta'siri arteriolalarni kengaytirish orqali amalga oshiriladi. Normal qon bosimiga deyarli ta'sir ko‘rsatmaydi. Diuretik ta'sir qabul qilinganidan keyin 1-2 soat ichida boshlanadi, 4 soatda maksimal cho‘qqisiga yetadi va 6-12 soat davom etadi. Maksimal antigipertenziv ta'sir 3-4 kundan keyin rivojlanadi, lekin optimal terapevtik ta'sirga erishish uchun 3-4 hafta talab qilinishi mumkin. Diuretik ta'siri tufayli gidroxlorotiazid plazmada renin faolligini oshiradi, aldosteron sekretsiyasini rag‘batlantiradi, angiotenzin II kontsentratsiyasini oshiradi va qon plazmasida kaliy kontsentratsiyasini kamaytiradi. Lozartan qabul qilish angiotenzin II ning barcha fiziologik ta'sirlarini bloklaydi va aldosteron ta'sirini bostirish tufayli diuretik qabul qilish bilan bog‘liq bo‘lgan kaliy yo‘qotilishini kamaytirishga yordam beradi. Gidroxlorotiazid qonda siydik kislotasi kontsentratsiyasini biroz oshiradi; lozartan va gidroxlorotiazid kombinatsiyasi diuretiklar bilan chaqirilgan giperyurikemiya darajasini kamaytirishga yordam beradi.

Lozartan va gidroxlorotiazidning farmakokinetikasi birgalikda qo‘llanganda Lozartan va gidroxlorotiazid birgalikda qo‘llanganda ularning farmakokinetikasi monoterapiyadagidan farq qilmaydi. Lozartan Ichga qabul qilingandan keyin lozartan me’da-ichak traktidan yaxshi so‘riladi. Jigarda “birinchi o‘tish”da sezilarli metabolizmga uchraydi va faol karboksillangan metabolit (E-3174) hamda nofaol metabolitlarni hosil qiladi. Biokiraolishligi taxminan 33% ni tashkil qiladi. Lozartan va uning faol metabolitining o‘rtacha Cmax qiymati mos ravishda 1 soat va 3-4 soat ichida erishiladi. Lozartan va faol metabolitining qon plazmasi oqsillari (asosan albuminlar) bilan bog‘lanishi 99% dan ortiq. Lozartanning taqsimlanish hajmi (Vd) 34 l ni tashkil etadi. Gematoensefalik to‘siq orqali juda yomon o‘tadi. Lozartan 14% faol (E-3174) va ikki asosiy nofaol, butil guruh gidroksillanishi natijasida hosil bo‘ladigan metabolitlar hamda kam ahamiyatga ega bo‘lgan N-2-tetrazolglukuronid metabolitga aylanishi bilan metabolizmga uchraydi. Lozartan va uning faol metabolitining plazma klirensi mos ravishda taxminan 10 ml/sek (600 ml/min) va 0,83 ml/sek (50 ml/min) ni tashkil qiladi. Bu ikkala birikmaning buyrak klirensi mos ravishda taxminan 1,23 ml/sek (74 ml/min) va 0,43 ml/sek (26 ml/min) ga teng. T1/2 lozartan uchun 2 soat, faol metabolit uchun esa 6-9 soatni tashkil etadi. Asosan ichak orqali (58%) va buyraklar orqali (35%) chiqariladi. Kumulyatsiya qilmaydi. Ichga 200 mg gacha bo‘lgan dozada qabul qilinganda lozartan va uning faol metaboliti chiziqli farmakokinetikaga ega. Gidroxlorotiazid Ichga qabul qilingandan keyin gidroxlorotiazidning so‘rilishi 60-80% ni tashkil etadi. Qon plazmasida Cmax ichga qabul qilingandan keyin 1-5 soat ichida erishiladi. Qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanishi – 64%. Platsentar to‘siq orqali o‘tadi va ona sutiga ajraladi. Gidroxlorotiazid metabolizmga uchramaydi va buyraklar orqali tez chiqariladi. T1/2 5-15 soatni tashkil etadi. Ichga qabul qilingan dozaning kamida 61% o‘zgarmagan holda 24 soat ichida chiqariladi.

Arterial gipertenziya (kombinatsiyalangan terapiya tavsiya etiladigan bemorlar uchun); arterial gipertenziya va chap qorinchada gipertrofiya mavjud bemorlarda yurak-qon tomir kasalliklari va o‘lim xavfini kamaytirish.

Qo‘llash usuli va aniq preparatning dozalash tartibi uning chiqarilish shakli va boshqa omillarga bog‘liq. Optimal dozalash tartibini shifokor belgilaydi. Foydalanilayotgan dori shaklini aniq preparatning ko‘rsatmalariga va dozalash rejimiga qat‘iy rioya qilish kerak.

Homiladorlik va laktatsiya (emizish) davrida qo‘llash mumkin emas.

Og‘ir jigar yetishmovchiligi holatida preparatni qo‘llash mumkin emas. Yengil va o‘rtacha jigar faoliyati buzilishlarida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak.

Og‘ir buyrak yetishmovchiligida (KK <30 ml/min) qo‘llash mumkin emas. Buyrak funksiyasi yengil va o‘rtacha darajada buzilgan holatlarda (KK 30-50 ml/min) ehtiyotkorlik talab qilinadi.

Keksa yoshdagi bemorlarga dori qo'llanilishi mumkin.