Зептол

-

Зептол

Karbamazepin va preparatning boshqa komponentlariga yoki karbamazeping o‘xshash tarkibdagi moddalariga (masalan, tritsiklik antidepressantlarga) yuqori sezuvchanlik; 4 yoshgacha bo‘lgan bolalar (4 yoshgacha karbamazepinni qattiq dori shakllarini qo‘llashdagi qiyinchiliklar sababli sirop shaklida qo‘llash afzal); suyak iligi gemopoezining buzilishi (anemiya, leykopeniya); anamnezda suyak iligi gemopoezi tormozlangan holatlar yoki har qanday porfiriyalar turi mavjudligi; atrioventrikulyar blokada; litiy preparatlari va MAO ingibitorlari bilan bir vaqtda qo‘llash.

4 yoshgacha bo‘lgan bolalarda karbamazepinni qattiq dorivor shakllarni qo‘llashda qiyinchiliklar bo‘lishi sababli, sirop shaklida qo‘llash tavsiya etiladi.

So‘rilishi 72-96%. Qon plazmasidagi Cmax ga 6-24 soat ichida erishiladi. Plazma oqsillari bilan bog‘lanish taxminan 75% ni tashkil etadi. T1/2 30 dan 40 soatgacha. Jigar orqali, asosan epoksid yo‘li bilan metabolizmga uchraydi va asosiy metabolitlar hosil bo‘ladi: faol metabolit — karbamazepin-10,11-epoksid va nofaol glyukuron kislotasi bilan kon’yugatsiyalangan metabolit. Shuningdek, kam faol bo‘lgan 9-gidroksi-metil-10 karbamoylakridan metaboliti ham hosil bo‘ladi. Karbamazepin-10,11-epoksid konsentratsiyasi karbamazepin konsentratsiyasining 30% ni tashkil etadi. Orqa miya suyuqligida (OMS) va so‘lakda bog‘lanmagan faol modda miqdoriga (20-30%) mutanosib konsentratsiyalar hosil bo‘ladi. Plasenta to‘sig‘i orqali o‘tadi. Ko‘krak sutidagi konsentratsiyasi plazmadagi konsentratsiyaning 25-60% ni tashkil etadi. Nofaol metabolitlar shaklida siydik (70%) va najas (30%) bilan chiqariladi. Jigar fermentlarining induktori hisoblanadi va o‘z metabolizmini rag‘batlantiradi. Keksalar orasida karbamazepin farmakokinetikasi o‘zgarishi haqida ma’lumot yo‘q. Buyrak yoki jigar funksiyasi buzilgan bemorlarda karbamazepinning farmakokinetikasi bo‘yicha yetarli ma’lumot mavjud emas.

Homiladorlik davrida Zeptol bilan epilepsiya davolash Zeptolni homiladorlik davrida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak. Tug‘ish yoshidagi ayollarda Zeptol, imkon qadar, monoterapiya sifatida qo‘llanadi, chunki bir necha qarshi-epileptik preparatlar kombinatsiyasi bilan davolangan ayollardan tug‘ilgan bolalarda tug‘ma nuqsonlar soni, har bir preparat alohida qo‘llanganda monoterapiya sifatida davolanganlarga nisbatan ko‘proqdir. Zeptolning minimal samarali dozasini buyurish tavsiya etiladi. Qon plazmasida karbamazepin kontsentratsiyasini muntazam nazorat qilish tavsiya etiladi. Homiladorlik vaqtida Zeptol qabul qilayotgan ayolda yoki homiladorlik davrida Zeptolni qo‘llash masalasi ko‘rilganda, terapiya natijasida kutilayotgan foydalar va muhim xatarlar, ayniqsa homiladorlikning birinchi trimestrida, diqqat bilan baholanishi kerak. Ma’lumki, epilepsiyadan aziyat chekadigan ayollardan tug‘ilgan bolalar intrauterin rivojlanishdagi buzilishlarga, shu jumladan, rivojlanish nuqsonlariga moyilroq bo‘ladi. Karbamazepin, barcha asosiy qarshi-epileptik preparatlar kabi, ushbu buzilishlar xavfini oshirishi mumkin, lekin hozircha Zeptolning monoterapiya sifatida qo‘llanishi natijasida bunday xavfning aniq tasdig‘i mavjud emas. Zeptol qabul qilgan bemorlar orasida spina bifida (umurtqa pog‘onasining to‘liq yopilmasligi) va boshqa tug‘ma anomaliyalar (shu jumladan, bosh-oyoqlar va yurak-tomir tizimi anomaliyalari) kuzatilgan. Bemorlarni rivojlanish nuqsonlari xavfining oshishi va antenatal diagnostika imkoniyati haqida xabardor qilish lozim. Homiladorlik davrida foliy kislotasi tanqisligi yuzaga kelishi ma’lum. Qarshi-epileptik preparatlar ushbu tanqislikni kuchaytirishi mumkin, bu esa preparatni qabul qilgan ayollardan tug‘ilgan bolalarda tug‘ma nuqsonlar sonining ortishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun homiladorlik oldidan va homiladorlik davomida qo‘shimcha foliy kislotasini qabul qilish tavsiya etiladi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda ortiqcha qon ketishining oldini olish maqsadida, homiladorlikning oxirgi haftalarida ayollarga va yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga K1 vitamini buyurish tavsiya etiladi. Karbamazepin ko‘krak sutiga o‘tadi va uning sutdagi kontsentratsiyasi qon plazmasidagi darajaning 25-60% ini tashkil qiladi. Shu sababli, Zeptol bilan davolanish davomida emizishning afzalliklari va mumkin bo‘lgan nojo‘ya ta’sirlarini baholash lozim. Zeptol qabul qilayotgan onalar emizishni davom ettirishlari mumkin, ammo chaqaloqni nojo‘ya ta’sirlar (masalan, ortiqcha uyquchanlik, allergik teri reaksiyalari) uchun kuzatish sharti bilan. Ko‘krak sutidagi karbamazepin miqdorini muntazam nazorat qilish tavsiya etiladi. Zeptol va boshqa qarshi-tutqanoq preparatlari bir vaqtda qabul qilingan hollarda yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda tutqanoq xurujlari va/yoki nafas olishning susayishi kuzatilgan. Shuningdek, Zeptol qabul qilgan ayollardan tug‘ilgan chaqaloqlarda qayt qilish, diareya va/yoki kam ovqatlanish holatlari haqida ham xabarlar mavjud; bu holatlar chaqaloqlarda bekor qilish sindromi belgisi sifatida yuzaga kelishi mumkin. Tug‘ish yoshidagi ayollar karbamazepin bilan davolanayotgan paytda gormonal bo‘lmagan kontratseptsiya usullaridan foydalanishlari tavsiya etiladi.

Preparat retsept bo‘yicha beriladi.

Belgilar: odatda markaziy asab tizimi (MAT), yurak-qon tomir tizimi (YQTT) va nafas olish tizimining buzilishlarini aks ettiradi. MAT va sezgi organlari tomonidan: MAT funksiyasining susayishi, dezorientatsiya, uyquchanlik, qo'zg'alish, gallyutsinatsiyalar, koma; xiralashgan ko'rish, noaniq nutq, dizartriya, nistagm, ataksiya, diskineziya, boshida giperefleksiya, keyinchalik giporefleksiya; tutqanoqlar, psixomotor buzilishlar, mioklonus, hipotermiya, midriaz. YQTT tomonidan: taxikardiya, qon bosimining pasayishi, ba'zan oshishi, QRS kompleksining kengayishi bilan ichki qorincha o'tkazuvchanlik buzilishlari; hushdan ketish, yurak to'xtashi. Nafas olish tizimi tomonidan: nafas olishning bostirilishi, o‘pka shishi. Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: ko'ngil aynishi, qusish, ovqatni oshqozondan sekin chiqarish va yo‘g‘on ichak motorikasining pasayishi. Siydik chiqarish tizimi tomonidan: siydikni ushlab qolish, oliguriya yoki anuriya; suyuqlikni ushlab qolish va giponatriemiya. Laborator ko‘rsatkichlar: leykotsitoz yoki leykopeniya, giponatriemiya, metabolik atsidoz, giperglikemiya va glikozuriya, mushak fraktsiyasi kreatinfosfokinaza faolligining oshishi kuzatilishi mumkin. Davolash: maxsus antidot mavjud emas. Davolash bemorning klinik holatiga asoslanadi; kasalxonaga yotqizish, karbamazepin konsentratsiyasini plazmada aniqlash (bu dori bilan zaharlanishni tasdiqlash va ortiqcha doza darajasini baholash uchun), oshqozonni yuvish va faollashtirilgan ko‘mir buyurish tavsiya etiladi (oshqozon tarkibining kechikib chiqishi 2-3 kundan so‘ng preparatning qayta so‘rilishiga olib kelib, intoksikatsiya belgilari takroran paydo bo‘lishi mumkin). Majburiy diurez, gemodializ va peritoneal dializ samarasizdir (gemodializ faqat og‘ir zaharlanish va buyrak yetishmovchiligi kombinatsiyasi bo‘lganda qo‘llaniladi). Kichik bolalarda qon almashish transfuzioni talab qilinishi mumkin. Reanimatsiya bo‘limida simptomatik qo‘llab-quvvatlovchi davolash, yurak funksiyasi, tana harorati, kornea reflekslari, buyrak va qovuq funksiyalari, elektrolit buzilishlarni tuzatish monitoringi tavsiya etiladi. Qon bosimi pasayganda: bemorni bosh qismi past holatda yotqizish, plazma o‘rnini bosuvchi suyuqliklar, zarur hollarda vena ichiga dopamin yoki dobutamin kiritiladi; yurak ritmi buzilganida – individual davolash tanlanadi; tutqanoqlarda benzodiazepinlar (masalan, di azepam) ehtiyotkorlik bilan qo‘llanadi (nafas olishning susayishi xavfi tufayli), boshqa tutqanoqqa qarshi dorilar (masalan, fenobarbital) qo‘llanishi mumkin. Dilutsiyona sabab bo‘lgan giponatriemiyada suyuqlik iste’molini cheklash va 0,9% NaCl eritmasini asta-sekin vena ichiga kiritish (bosh miya shishini oldini olishga yordam beradi) tavsiya etiladi. Uglerodli sorbentlarda gemosorbtsiya o‘tkazish tavsiya etiladi.

Preparatni bolalar ololmaydigan, quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda 15-25°C haroratda saqlash kerak.

Epilepsiya: murakkab yoki oddiy qisman tutqanoqlar (hushni yo‘qotish bilan yoki hushtan ketmasdan) ikkilamchi generalizatsiya bilan yoki unsiz; umumiy tonik-klonik tutqanoqlar; aralash shakldagi epileptik tutqanoqlar; uch asabning nevralgiyasi va neyrogen og‘riq sindromi; diabetga bog‘liq asab shikastlanishidagi og‘riqlar, diabetik neyropatiyadagi og‘riqlar, markaziy kelib chiqishli qandli diabetda neyrogormonal tabiati bilan poliuriya va polidipsiya; idiopatik uch asab nevralgiyasi va tarqoq sklerozdagi uch asab nevralgiyasi (tipik va noan’anaviy); til-yutqoq asabning idiopatik nevralgiyasi; spirtli ichimliklardan voz kechish sindromi; o‘tkir maniakal holatlar va bipolyar affektiv buzilishlarni qo‘llab-quvvatlovchi terapiya, o‘tkirlashuvning oldini olish yoki klinik ko‘rinishlarini kamaytirish maqsadida.

Yaroqlik muddati - 2 yil. Qadoqlamada ko'rsatilgan yaroqlik muddati tugagandan keyin ishlatmaslik.