Зидовудин+Ламивудин

-

Зидовудин+Ламивудин

O‘ta og‘ir neytropeniya (neytrofillar soni 0,75×10^9/l dan kam) yoki anemiya (gemoglobin 75 g/l yoki 4,65 mmol/l dan kam); lamivudin, zidovudin yoki preparatning boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik.

Tana vazni 14 kg dan kam bo‘lgan bolalar uchun lamivudin va zidovudinning alohida preparatlari qo‘llanilishi kerak.

Lamivudin/zidovudin kombinatsiyalangan preparatini qabul qilish lamivudin va zidovudinni och qoringa alohida qabul qilish bilan tengdir. Lamivudin va zidovudin me’da-ichak traktidan yaxshi so‘riladi. Kattalarda peroral qabul qilingandan so‘ng lamivudinning biokiraolishligi 80–85%, zidovudinni esa 60–70% ni tashkil qiladi. Lamivudin/zidovudin kombinatsiyasi ichga qabul qilingandan so‘ng, lamivudin va zidovudin uchun Cmax ga mos ravishda 0.75 (0.5-2) soat va 0.5 (0.25-2) soatda erishilib, ular 1.5 (1.3-1.8) mg/ml va 1.8 (1.5-2.2) mg/ml ni tashkil qilgan. Lamivudin va zidovudinning so‘rilish darajasi (AUC qiymatiga asoslangan holda) va T1/2 och qoringa qabul qilingandagi kabi bo‘lib, ularning faqat so‘rilish tezligi biroz sekinlashgan. Tabletkalarni maydalab, oz miqdordagi yarim qattiq oziq-ovqat yoki suyuqlik bilan qabul qilish preparatning farmakologik xususiyatlariga va klinik ta’siriga ta’sir qilmaydi. Ushbu xulosa faqat bemor maydalangan tabletkani 100% miqdorda darhol qabul qilgan taqdirda amal qiladi. Vena ichiga yuborilganda lamivudin va zidovudin uchun o‘rtacha Vd mos ravishda 1.3 va 1.6 l/kg ni tashkil qiladi. Lamivudin terapevtik dozalarda chiziqli farmakokinetikaga ega va qonda albumin bilan cheklangan bog‘lanish hosil qiladi (zardob albuminining 36% dan kamrog‘i bilan in vitro). Zidovudin qonda 34–38% oqsillar bilan bog‘lanadi. Shunday qilib, lamivudin va zidovudinning boshqa dori vositalari bilan oqsilga bog‘lanish joylaridagi o‘zaro ta’siri ehtimoldan yiroq. Ma’lum bo‘lishicha, lamivudin va zidovudin markaziy asab tizimi va orqa miya suyuqligiga o‘tadi. Peroral qabul qilingandan keyin 2–4 soat o‘tgach, likvor va qon zardobidagi lamivudin va zidovudin konsentratsiyalari nisbati o‘rtacha mos ravishda 0.12 va 0.5 ni tashkil qiladi. Lamivudin asosan o‘zgarmagan holda buyraklar orqali chiqariladi. Lamivudin jigarda kam miqdorda metabolizmga uchrashi (5–10%) va zardob oqsillari bilan kam bog‘lanishi tufayli metabolik o‘zaro ta’siri ehtimoldan yiroq. Zidovudinning 5’-glyukuronid metaboliti zardob va siydikdagi asosiy metabolit bo‘lib, qabul qilingan zidovudin dozasining taxminan 50–80% buyrak orqali chiqariladi. Lamivudinning T1/2 5–7 soatni tashkil etadi. Lamivudinning tizimli klirensi taxminan 0.32 l/soat×kg bo‘lib, uning buyrak klirensi 70% dan ortiq bo‘lib, kation transport tizimi orqali amalga oshadi. Zidovudinning vena ichiga yuborilgandagi o‘rtacha T1/2 1.1 soatni, o‘rtacha tizimli klirensi esa 1.6 l/soat×kg ni tashkil etadi. Zidovudinning buyrak klirensi 0.34 l/soat×kg bo‘lib, bu glomerulyar filtratsiya va faol naychali sekretsiya orqali amalga oshadi. Maxsus klinik holatlarda farmakokinetika5–6 oydan katta bolalarda zidovudinning farmakokinetik ko‘rsatkichlari kattalardagi ko‘rsatkichlarga o‘xshashdir. Kattalarda va bolalarda barcha o‘rganilgan dozalarda zidovudin ichakdan yaxshi so‘riladi; uning biokiraolishligi 60–74% ni, o‘rtacha 65% ni tashkil etadi. 120 mg/m² zidovudin eritmasi qabul qilinganda Cmax 4.45 mkmol (1.19 mkg/ml), 180 mg/m² doza qabul qilinganda esa 7.7 mkmol (2.06 mkg/ml) ni tashkil etadi. Kuniga 4 marta 180 mg/m² doza bolalarda (AUC24 10.7 soat×mkg/ml) kattalarda kuniga 6 marta 200 mg dozasi qabul qilingandagiga o‘xshash tizimli ekspozitsiyaga (AUC24 10.9 soat×mkg/ml) olib keladi. Ikki va 13 yoshdagi OIV bilan kasallangan olti nafar bolalarda 120 mg/m² doza kuniga 3 marta qabul qilingandan va kuniga 2 marta 180 mg/m² dozaga o‘tilgandan keyin zidovudinning farmakokinetikasi o‘rganilgan. Ikki va uch marta qabul qilish rejimida plazmadagi tizimli ekspozitsiya (AUC va Cmax) bir xil bo‘lgan (kunlik doza bir xil). Umuman olganda, bolalardagi lamivudin farmakokinetikasi kattalardagi bilan o‘xshashdir. Biroq, 12 yoshgacha bo‘lgan bolalarda biokiraolishlik (taxminan 55–65%) pasaygan. Bolalarda tizimli klirens kattalarga qaraganda yuqoriroq bo‘lib, yoshi o‘sishi bilan pasayib boradi va 12 yoshga kelib kattalardagi ko‘rsatkichlarga yetadi. Ushbu farqlarni inobatga olgan holda, tavsiya etilgan lamivudin doza bolalar uchun (3 oydan 12 yoshgacha bo‘lgan va tana vazni 6 kg dan 40 kg gacha bo‘lganlarda) 8 mg/kg/sut bo‘ladi. Ushbu doza qabul qilingandan keyin AUC0-12 3800–5300 ng×soat/ml ga erishadi. So‘nggi ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, 2 yoshdan 6 yoshgacha bo‘lgan bolalarda ekspozitsiya boshqa yosh guruhlariga nisbatan 30% ga kamayishi mumkin. Buyrak klirensi pasayishi tufayli, lamivudinning chiqarilishi buyrak yetishmovchiligida buziladi. KK 50 ml/dak dan kam bo‘lgan bemorlarda lamivudin dozasini kamaytirish tavsiya etiladi. Og‘ir buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda zidovudin konsentratsiyasi plazmada oshadi. Jigar faoliyatining sirroz bilan buzilishida glyukuronizatsiyaning pasayishi zidovudin kumulyatsiyasiga olib kelishi mumkin. Og‘ir jigar yetishmovchiligida doza tuzatish talab qilinadi.

O‘smayuvchi immunitet tanqisligi bo‘lgan (CD4+ hujayralar miqdori 1 mm³da 500 dan kam) tana vazni kamida 14 kg bo‘lgan kattalar va bolalarda OIV-infeksiyasini davolash.

Homiladorlikning dastlabki 3 oyida preparatni qo‘llash tavsiya etilmaydi, agar faqat onaga kutilgan foyda homilaga nisbatan potensial xavfdan ustun bo‘lgan holatlar bundan mustasno. Homilador ayollarda zidovudin bilan davolash va ushbu preparatni yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga keyinchalik qo‘llash, VICHning onadan bolaga o‘tish holatini kamaytirishi ko‘rsatilgan. Lamivudin bo‘yicha bunday ma’lumotlar yo‘q. Shunday ekan, preparatni faqat onaga kutilgan foyda homilaga potensial xavfdan ustun bo‘lgan holatlarda homilador ayollarga buyurish mumkin. Homiladorlik va tug‘ish vaqtida nuksleozid orqaga transkriptaza ingibitorlariga ta’sirga uchragan yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va go‘daklarda qonda laktat darajasining biroz o‘tkinchi oshishi qayd etilgan. Shuningdek, rivojlanishning kechikishi, tutqanoq xurujlari va boshqa nevrologik patologiyalar haqida kamdan-kam xabarlar mavjud. Umuman olganda, homiladorlik paytida nukleozid orqaga transkriptaza ingibitorlarini qabul qilgan onalarning bolalarida, VICHning vertikal uzatilish xavfini kamaytirishdan kelib chiqadigan foyda, ushbu preparatlarning nojo‘ya ta’siriga bog‘liq xavfdan oshib ketishi aniq. VICH bilan kasallangan onalarga VICHning vertikal uzatilishining oldini olish maqsadida emizish tavsiya etilmaydi. Lamivudin, zidovudin va VICH ko‘krak sutiga o‘tadi, shuning uchun emizish taqiqlanadi.

Jigar funksiyasining og‘ir darajasida lamivudin va zidovudinning alohida preparatlarini qo‘llash tavsiya etiladi. Jigar funksiyasi yengil va o‘rta darajada buzilgan bemorlarda preparat ehtiyotkorlik bilan qo‘llanishi lozim.

7 Buyrak funksiyasi buzilgan bemorlarga (KK 50 ml/dakikadan kam) lamivudin va zidovudinning dozasi individual ravishda tanlanishi kerak, shuning uchun ularga lamivudin va zidovudinning alohida preparatlarini buyurish tavsiya etiladi.