So‘rilish
600 mg sakvinavirni yuqori kaloriyali ovqatdan keyin bir martalik qabul qilinganda, mutlaq biokiraolishligi 4% ni tashkil etadi (1% dan 9% gacha o‘zgarishi mumkin). Biokiraolishlik ehtimol to‘liq so‘rilmaslik va jigardagi kuchli “birinchi o‘tish” metabolizmi bilan cheklanadi. Tadqiqotlar ovqatdan keyin biokiraolishlikning oshishida pH qiymatining katta rol o‘ynamasligini ko‘rsatdi.
Ovqat bilan bir necha marta qabul qilinganda (25-600 mg kuniga 3 marta) sakvinavir ekspozitsiyasining oshishi dozani mutanosib oshirishdan (24 marta) ko‘ra sezilarli darajada yuqori (50 marta) bo‘lgan. OIV-infektsiyalangan bemorlarda sakvinavirning ko‘p martalik qabulida (600 mg kuniga 3 marta) AUC qiymati bir martalik qabul qilingandagidan 2,5 marta yuqori (95% ishonch oralig‘i, 1,6-3,8).
Sog‘lom ko‘ngillilarda och qoringa 600 mg sakvinavir qabul qilinganda AUC qiymati 24 ngsoat/ml (koeffitsiyent variatsiyasi 33%) ni tashkil etgan, ovqat (48 g oqsil, 60 g uglevod, 57 g yog‘, 1006 kkal) bilan qabul qilinganda esa 161 ngsoat/ml (koeffitsiyent variatsiyasi 35%) bo‘lgan. Ovqat qabul qilish sakvinavirning maksimal kontsentratsiyasini 3,0 ng/ml dan 35,5 ng/ml gacha oshiradi va bu kontsentratsiyaga erishish vaqtini 2,4 soatdan 3,8 soatgacha uzaytiradi. Ovqatning bunday ta’siri ovqatdan keyin 2 soat davom etadi, shuning uchun sakvinavirni ovqatdan keyin 2 soatdan kechiktirmasdan qabul qilish tavsiya etiladi.
Diareya sakvinavirning so‘rilishiga ta’sir qilmaydi va preparatning me’da-ichak so‘rilishi parametrlariga ham ta’sir ko‘rsatmaydi. Sakvinavir MDR1 (R-glikoprotein) oqsili uchun substrat hisoblanadi.
Taqsimlanish
Sakvinavir to‘qimalarga yaxshi taqsimlanadi. Vena ichiga 12 mg yuborilgandan keyin muvozanat holatidagi o‘rtacha taqsimlanish hajmi 700 l ni tashkil qiladi (koeffitsiyent variatsiyasi 39%). Plazma oqsillari bilan bog‘lanish darajasi 98% bo‘lib, preparat konsentratsiyasiga (15-700 ng/ml) bog‘liq emas. Sakvinavir (kuniga 3 marta 600 mg qabul qilinganda) orqa miya suyuqligida aniqlanmaydi.
Metabolizm
Sakvinavir jigarda sezilarli metabolizmga uchraydi. Uni mono- va dihidroksillangan nofaol hosilalarga tezda parchalash sitoxrom P450 tizimi orqali amalga oshadi, bunda asosan CYP3A4 izofermenti ishtirok etadi, bu jigar metabolizmining 90% dan ortig‘ini tashkil etadi (in vitro tadqiqotlari). Vena ichiga yuborilgandan keyin sakvinavirning 66% qon aylanishida o‘zgarmagan holda saqlanadi, qolgan qismi esa metabolitlar shaklida bo‘ladi, bu esa kuchli “birinchi o‘tish” jigar metabolizmiga mos keladi.
Sakvinavirning tizimli klirensi vena ichiga 6, 36 va 72 mg dozada yuborilganda yuqori bo‘lib, 1,14 l/soat/kg ni tashkil etadi (koeffitsiyent variatsiyasi 12%), bu jigardagi qon oqimi tezligidan bir oz yuqori. Sakvinavirning yarim chiqarilish davri (T1/2) 7 soatni tashkil qiladi.
Chiqarilish
14C bilan belgilangan sakvinavir ichga qabul qilingandan (600 mg) 4 kun o‘tgach, radioaktivlikning 88% najasda va 1% siydikda aniqlangan. Vena ichiga yuborilgandan (10,5 mg) 4 kun o‘tgach, radioaktivlikning 81% najasda va 3% siydikda aniqlangan. Ichga qabul qilinganda plazmadagi sakvinavirning 13% o‘zgarmagan holda aniqlanadi, qolgan qismi esa metabolitlar shaklida bo‘ladi.
Maxsus klinik guruhlarda farmakokinetika
Buyrak yetishmovchiligi
Sakvinavirning buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlardagi farmakokinetikasi o‘rganilmagan.
Jigar yetishmovchiligi
Jigar funksiyasi o‘rtacha darajada buzilgan OIV-infektsiyalangan bemorlarda (Chayld-Pyu shkalasi bo‘yicha B sinf, 7-9 ball) sakvinavir va ritonavir kombinatsiyasining muvozanat holatidagi farmakokinetikasi o‘rganildi. Tadqiqotda ushbu bemorlarga mos keluvchi, lekin normal jigar funksiyasiga ega bo‘lgan OIV-infektsiyalangan bemorlar nazorat guruhi sifatida qatnashdi (N=7). Jigar funksiyasi o‘rtacha darajada buzilgan bemorlarda sakvinavirning AUC0-12 va Cmax o‘rtacha qiymatlari mos ravishda 24,3 mgsoat/ml (koeffitsiyent variatsiyasi 102%) va 3,6 mg/ml (83%) ni tashkil etdi. Nazorat guruhida ushbu qiymatlar mos ravishda 28,5 mgsoat/ml (71%) va 4,3 mg/ml (68%) ni tashkil etdi. Jigar funksiyasi o‘rtacha darajada buzilgan bemorlarning farmakokinetik parametrlarining geometrik o‘rtacha qiymati bilan normal jigar funksiyasiga ega bemorlardagi parametrlar nisbati (90% ishonch oralig‘i) 0,7 (0,3-1,6) ni tashkil etdi, bu esa jigar funksiyasi o‘rtacha darajada buzilgan bemorlarda farmakokinetik ekspozitsiyaning taxminan 30% ga kamayishini ko‘rsatadi. Ushbu o‘rtacha darajadagi jigar yetishmovchiligi bo‘lgan OIV-infektsiyalangan bemorlarda sakvinavir dozasini tuzatish talab etilmaydi (qarang “Maxsus ko‘rsatmalar” bo‘limi).
Jins
Sog‘lom ko‘ngillilarda sakvinavirning 600 mg bir martalik peroral qabulida jinsiy farqlar aniqlanmagan. Sakvinavirning kapsula (200 mg) va qoplangan tabletkalar (500 mg) shakllarini ritonavir bilan kombinatsiyada qabul qilganda, ayollarda sakvinavir ekspozitsiyasi yuqoriroq bo‘lgan (AUC 56% ga va Cmax 26% ga yuqoriroq), bu tana vazni va yoshga bog‘liq emas. Biroq, sakvinavirning tavsiya etilgan dozasi erkaklar va ayollar uchun bir xil samaradorlik va xavfsizlikka ega deb topilgan. Sakvinavirni ritonavir bilan birga 1000/100 mg dozada qo‘llash ikki jins uchun ham xavfsiz va samarali hisoblangan.
Irqiy kelib chiqish
Irqning sakvinavir farmakokinetikasiga ta’siri o‘rganilmagan.
Yosh
16 yoshgacha bo‘lgan bolalar va 65 yoshdan katta bemorlarda sakvinavir farmakokinetikasi bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazilmagan.