Амикацин

-

Амикацин

Eshitish nervining nevriti; azotemiya va uremiya bilan kechuvchi og‘ir surunkali buyrak yetishmovchiligi; homiladorlik; preparat komponentlariga yuqori sezuvchanlik; anamnezda boshqa aminoglikozidlarga yuqori sezuvchanlik. Ehtiyotkorlik bilan: myasteniya, parkinsonizm, botulizm (aminoglikozidlar nerv-mushak o‘tkazuvchanligini buzishi mumkin, bu skelet mushaklarining kuchsizlanishiga olib kelishi mumkin), dehidratatsiya, buyrak yetishmovchiligi, yangi tug‘ilgan davrda, muddatidan oldin tug‘ilgan chaqaloqlar, qariyalar, emizish davrida.

Muddatidan oldin tug‘ilgan chaqaloqlar uchun boshlang‘ich bir martalik doza tana vazniga 10 mg/kg ni tashkil etadi, keyin 18-24 soatda bir marta 7,5 mg/kg. Yangi tug‘ilganlar va 6 yoshgacha bo‘lgan bolalar uchun boshlang‘ich doza 10 mg/kg, keyin 12 soatda bir marta 7,5 mg/kg, davolash muddati 7-10 kun.

Preparatni qo‘llashdan oldin ajratilgan patogenlarning sezgirligini aniqlash uchun 30 mkg amikatsin saqlovchi disklardan foydalaniladi. O‘sish zonasi diametri 17 mm va undan ortiq bo‘lsa, mikroorganizmlar sezgir deb hisoblanadi, 15-16 mm bo‘lsa, o‘rtacha sezgir, 14 mm dan kam bo‘lsa, chidamli. Amikatsin plazmadagi konsentratsiyasi 25 mkg/ml dan oshmasligi kerak (terapevtik konsentratsiya 15-25 mkg/ml ni tashkil qiladi). Davolanish davrida buyrak, eshitish nervi va vestibulyar apparat funksiyalarini haftasiga kamida bir marta nazorat qilish zarur. Nefrotoksiklik rivojlanish ehtimoli buyrak funksiyasi buzilgan bemorlarda, shuningdek, yuqori dozalarda yoki uzoq vaqt davomida qo‘llanganda yuqori bo‘ladi (bu toifadagi bemorlarda buyrak funksiyasini har kuni nazorat qilish kerak bo‘lishi mumkin). Qoniqarli bo‘lmagan audiometrik testlar paytida preparatning dozasini kamaytirish yoki davolashni to‘xtatish lozim. Siydik chiqarish yo‘llarining infeksiyaviy-yallig‘lanish kasalliklari bilan og‘rigan bemorlarga etarli diurezni saqlagan holda ko‘proq suyuqlik iste’mol qilish tavsiya etiladi. Ijobiy klinik dinamikasi yo‘qligida chidamli mikroorganizmlar rivojlanishi ehtimolini hisobga olish kerak. Bunday hollarda davolashni bekor qilish va mos keluvchi terapiyani boshlash zarur. Preparat tarkibidagi natriy disulfit bemorlarda allergik asoratlarni (anafilaktik reaksiyalarni ham) rivojlanishiga olib kelishi mumkin, ayniqsa, allergik anamnezga ega bo‘lgan bemorlarda.

Karbenitsillin, benzilpenitsillin, tsefalosporinlar bilan sinerjizm namoyon bo'ladi (og'ir xronik buyrak yetishmovchiligi bo'lgan bemorlarda beta-laktam antibiotiklari bilan bir vaqtda qo'llanilganda aminoglikozidlar samaradorligi pasayishi mumkin). Nalidiks kislotasi, polimiksin B, sisplatin va vankomitsin oto- va nefrotoksiklik xavfini oshiradi. Diuretiklar (ayniqsa furosemid), tsefalosporinlar, penitsillinlar, sulfanilamidlar va NPS, neyron kanallarida faol sekretsiyani bloklaydi, aminoglikozidlarning qon plazmasidagi kontsentratsiyasini oshiradi, ularning nefro- va neyrotoksikligini kuchaytiradi. Amikasin kurarepodobny preparatlarning miorelaksirlovchi ta'sirini kuchaytiradi. Amikasin bilan bir vaqtda metoksifluran, parenteral qo'llanadigan polimiksinlar, kapreomitsin va boshqa nerv-mushak uzatishni bloklovchi vositalar (ingalyatsion anesteziya vositalari bo'lgan galogenlangan uglevodorodlar, opioid analgetiklar), ko'p miqdorda qon quyishda (sitrat konservantlari bilan) nafas to'xtashi xavfini oshiradi. Parenteral indometatsin bilan bir vaqtda qo'llanilganda aminoglikozidlarning toksik ta'siri (T1/2 oshishi va klirens pasayishi) xavfi ortadi. Amikasin antimiyastenik dori vositalarining samaradorligini pasaytiradi. Farmatsevtik o'zaro ta'sir: Penitsillinlar, geparinga, tsefalosporinlar, kapreomitsinga, amfoteritsin B, gidroxlorotiazid, eritromitsin, nitrofurantoin, B va C vitaminlari, kaliy xlorid bilan farmatsevtik jihatdan nomuvofiqligi bor.

Keng ta’sir doirasiga ega bo‘lgan yarim sintetik antibiotik, aminoglikozidlar guruhiga mansub, bakteritsid ta’sir ko‘rsatadi. Ribosomalarning 30S subbirligi bilan bog‘lanib, transport va matritsali RNK kompleksi hosil bo‘lishiga to‘sqinlik qiladi, oqsil sintezini bloklaydi, shuningdek, bakteriyalar sitoplazmatik membranalarini buzadi. Aerob grammusbat mikroorganizmlarga qarshi yuqori faollikka ega: Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Klebsiella spp., Serratia spp., Providencia spp., Enterobacter spp., Salmonella spp., Shigella spp.; ba’zi grammusbat mikroorganizmlar: Staphylococcus spp. (shu jumladan, penisillin va ba’zi sefalosporinlarga chidamli shtammlar) ga qarshi ham faol. Streptococcus spp. ga nisbatan o‘rtacha faol. Benzilpenitsillin bilan birga qo‘llanganda Enterococcus faecalis shtammlariga qarshi sinergizm ko‘rsatadi. Anaerob mikroorganizmlar bu preparatga chidamli. Amikatsin boshqa aminoglikozidlarni inaktivlaydigan fermentlar ta’siriga chidamli va Pseudomonas aeruginosa ning tobramitsin, gentamitsin va netilmitsinga chidamli shtammlariga qarshi faol bo‘lib qoladi.

So‘rilish Mushak ichiga (m/i) yuborilganda tez va to‘liq so‘riladi. M/i yuborilganda 7.5 mg/kg dozada plazmadagi Cmax - 21 mkg/ml, vena ichiga (v/i) 30 daqiqalik infuziyada 7.5 mg/kg dozada - 38 mkg/ml. M/i yuborilganda Tmax - taxminan 1.5 soatni tashkil qiladi. V/i yoki m/i yuborilganda o‘rtacha terapevtik kontsentratsiya 10-12 soat davomida saqlanadi. Taqsimlanish Plazma oqsillari bilan bog‘lanishi 4-11% ni tashkil qiladi. Vd kattalarda - 0.26 l/kg, bolalarda - 0.2-0.4 l/kg, yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda: 1 haftadan kichik va tana vazni 1500 g dan kam - 0.68 l/kg gacha, 1 haftadan kichik va tana vazni 1500 g dan ortiq - 0.58 l/kg gacha, mukovistsidozli bemorlarda - 0.3-0.39 l/kg. Ekstratsellyular suyuqliklarda (abstsess tarkibi, plevral suyuqlik, assit, perikardial, sinovial, limfa va peritoneal suyuqlik) yaxshi taqsimlanadi; siydikda yuqori kontsentratsiyalarda, o‘t suyuqligida, ko‘krak suti, ko‘zning suvli suyuqligi, bronxial sekretsiya, balg‘am va orqa miya suyuqligida esa past konsentratsiyalarda aniqlanadi. Tana to‘qimalarining barchasiga kirib, hujayralar ichida to‘planadi; yaxshi qon bilan ta’minlanadigan organlarda yuqori kontsentratsiyalarda kuzatiladi: o‘pka, jigar, miokard, taloq va ayniqsa buyraklarda, bu yerda buyrakning kortikal moddasida to‘planadi; mushaklar, yog‘ to‘qimasi va suyaklarda esa past kontsentratsiyalarda. O‘rtacha terapevtik dozalarda kattalarda amikatsin GEB orqali o‘tmaydi, ammo miya parda yallig‘langanida o‘tkazuvchanligi biroz oshadi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda orqa miya suyuqligida kattalarga qaraganda yuqori kontsentratsiyaga erishiladi. Platsentar to‘siqdan o‘tadi: homila qoni va amniotik suyuqlikda aniqlanadi. Metabolizm Metabolizmga uchramaydi. Chiqarilish T1/2 kattalarda - 2-4 soat, yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda - 5-8 soat, katta yoshdagi bolalarda - 2.5-4 soat. Yakuniy T1/2 - hujayra ichidagi depolardan chiqarilish tufayli 100 soatdan ortiq. Buyraklar orqali glomerulyar filtratsiya yo‘li bilan chiqariladi (65-94%), asosan o‘zgarmagan holda. Buyrak klirensi - 79-100 ml/min. Maxsus klinik holatlarda farmakokinetika Kattalarda buyrak funksiyasi buzilganda T1/2 buzilish darajasiga qarab 100 soatgacha cho‘zilishi mumkin, mukovistsidozli bemorlarda esa 1-2 soatni tashkil qiladi, kuyish va gipertermiya bo‘lgan bemorlarda T1/2 o‘rtacha ko‘rsatkichlarga nisbatan qisqaroq bo‘lishi mumkin, bu yuqori klirens bilan bog‘liq. Gemodializda (4-6 soatda 50% chiqariladi), peritoneal dializ esa kam samarali (48-72 soatda 25%).

Preparat mushak ichiga (v/m) yoki tomir ichiga (v/v) (oqim bilan 2 daqiqa davomida yoki tomchilab) yuboriladi. Kattalar va 6 yoshdan katta bolalarga 5 mg/kg har 8 soatda yoki 7.5 mg/kg har 12 soatda yuboriladi. Oddiy bakterial siydik yo‘llari infeksiyalarida – 250 mg har 12 soatda; gemodializ seansidan so‘ng qo‘shimcha dozani (3-5 mg/kg) buyurish mumkin. Kattalar uchun maksimal doza 15 mg/kg/sut yoki 1.5 g/sutdan oshmasligi kerak (davolash davomiyligi 10 kundan oshmasligi kerak). V/v yuborish davomiyligi 3-7 kun, v/m – 7-10 kun. Muddatidan oldin tug‘ilgan chaqaloqlar uchun boshlang‘ich doza 10 mg/kg, keyin har 18-24 soatda 7.5 mg/kg qo‘llanadi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va 6 yoshgacha bo‘lgan bolalar uchun boshlang‘ich doza 10 mg/kg, keyin har 12 soatda 7.5 mg/kg, 7-10 kun davomida. Infeksiyalangan kuyishlarda T1/2 (1-1.5 soat) qisqarganligi sababli, dozani har 4-6 soatda 5-7.5 mg/kg etib oshirish kerak bo‘lishi mumkin. Amiaktsin v/v tomchilab 30-60 daqiqa davomida yuboriladi, zarur bo‘lsa, oqim bilan ham kiritilishi mumkin. V/v yuborish uchun preparat 200 ml 5% dekstroza (glyukoza) eritmasi yoki 0.9% natriy xlorid eritmasida suyultiriladi. Amiaktsin konsentratsiyasi 5 mg/ml dan oshmasligi kerak. Buyrak funksiyasi buzilgan bemorlarda doza kamaytirilishi yoki yuborishlar orasidagi interval oshirilishi kerak. Agar buyrak klirensi (KK) noma‘lum bo‘lsa va bemorning holati barqaror bo‘lsa, interval quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi: Interval (soat) = qon zardobidagi kreatinin konsentratsiyasi × 9. Masalan, agar kreatinin darajasi 2 mg/dl bo‘lsa, tavsiya etilgan 7.5 mg/kg dozani har 18 soatda yuborish kerak. Intervalni oshirgan holda doza o‘zgartirilmaydi. Agar dozani kamaytirish kerak bo‘lsa, birinchi doza buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda 7.5 mg/kg bo‘lib qoladi, keyingi dozalar quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi: Keyingi doza (mg), har 12 soatda yuboriladi = bemorning KK (ml/min) × boshlang‘ich doza (mg) / normal KK (ml/min).

Homiladorlikda preparatni qo‘llashga qarshi ko‘rsatilgan. Agar emizikli ayollarda hayotiy ko‘rsatmalar mavjud bo‘lsa, preparatni qo‘llash mumkin. Аminoglikozidlar oz miqdorda ko‘krak sutiga ajraladi, ammo ular me’da-ichak traktidan yaxshi so‘rilmaydi va emizikli bolalarda ularga bog‘liq asoratlar qayd etilmagan.

Og‘ir darajadagi azotemiya va uremiya bilan kechuvchi surunkali buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda qo‘llash mumkin emas. Buyrak chiqarish funksiyasi buzilgan holatlarda doza rejimini tuzatish talab etiladi.

Preparat retsept bo‘yicha beriladi.

Simptomlar: toksik reaksiyalar - eshitish qobiliyatining yo‘qolishi, ataksiya, bosh aylanishi, siydik ajralishining buzilishi, chanqash, ishtahaning pasayishi, ko‘ngil aynishi, qusish, quloqlarda shovqin yoki to‘lib qolish hissi, nafas olish buzilishi. Davolash: nerv-mushak o‘tkazuvchanligi blokadasini bartaraf etish uchun - gemodializ yoki peritoneal dializ; antixolinesteraza vositalari, kalsiy tuzlari, sun’iy nafas oldirish va boshqa simptomatik va qo‘llab-quvvatlovchi terapiya.

Preparatni bolalar ololmaydigan, quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda 15-25°C haroratda saqlash kerak.

Grammanfiy mikroorganizmlar (gentamitsin, sizomitsin va kanamitsinga chidamli) yoki grammusbat va grammanfiy mikroorganizmlar assotsiatsiyalari tomonidan chaqirilgan infeksion-yallig'lanish kasalliklari: nafas yo'llari infeksiyalari (bronxit, pnevmoniya, plevra empiemasi, o'pka abstsessi); sepsis; septik endokardit; Markaziy asab tizimi infeksiyalari (shu jumladan meningit); qorin bo'shlig'i infeksiyalari (shu jumladan peritonit); siydik-tanosil tizimi infeksiyalari (pielonefrit, sistit, uretrit); teri va yumshoq to'qimalarning yiringli infeksiyalari (shu jumladan infeksiyalangan kuyishlar, infeksiyalangan yaralar va turli kelib chiqishli yotoq yaralari); o't yo'llari infeksiyalari; suyak va bo'g'imlar infeksiyalari (shu jumladan osteomiyelit); jarohat infeksiyalari; operatsiyadan keyingi infeksiyalar.

Keksa yoshdagi bemorlarga ehtiyotkorlik bilan dori buyurilishi kerak.

Yaroqlik muddati - 4 yil.