Tibbiyot dunyosidagi so‘nggi yangiliklar inson salomatligi haqidagi ko‘pgina stereotiplarni o‘zgartirmoqda. Yapon olimlari genetik darajada Daun sindromiga aralashish imkoniyatini ochishdi, kuniga 10 000 qadam me’yori qayta ko‘rib chiqildi, hamda glyutenga chidamsizlik nafaqat ovqat hazm qilishga, balki ruhiy salomatlikka ham ta’sir qilishi mumkinligi aniqlandi. Quyida har bir yangilik haqida ilmiy manbalar asosida so‘z yuritamiz.

🧬 Daun sindromi: ortiqcha xromosomani yo‘q qilishda ilk qadam

Yapon olimlari genetika sohasida revolyutsion tajriba o‘tkazishdi: ular odamda Daun sindromiga sabab bo‘luvchi ortiqcha 21-xromosomani hujayra darajasida yo‘q qilishni uddalashdi.

Hozircha tadqiqotlar inson organizmi emas, laboratoriya hujayralari darajasida olib borilmoqda, ammo ushbu yutuq kelajakda genetik kasalliklarni davolashning yangi yo‘lini ochishi mumkin.

Manba: Science.org – Japanese researchers eliminate extra chromosome in Down syndrome cells

Mutaxassislar bu jarayonni genetik tuzatishning yangi bosqichi deb atashmoqda va bu kelajakda odamlarda xromosoma muvozanatini tiklash imkonini yaratadi. Aynan bu yondashuv gen darajasidagi aralashuvga umid uyg‘otmoqda.

🚶‍♂️ "10 000 qadam" — mish-mishmi yoki ilmiy haqiqat?

Uzoq vaqt davomida kunlik 10 000 qadam qilish sog‘lom turmush tarzining asosiy me’yori sifatida ko‘rsatib kelindi. Biroq The Lancet Public Health jurnalida chop etilgan yirik tahlilga ko‘ra, 7000 qadam yetarli ekani isbotlangan.

🔬 Oxirgi tahlilda 57 ta tadqiqot qamrab olingan bo‘lib, jami 226 000 kishining ma’lumotlari tahlil qilingan.

7000 qadam qilish:

Yurak-qon tomir kasalliklari xavfini kamaytiradi

Qandli diabet va saratonga chalinish ehtimolini pasaytiradi

Demensiya va depressiyaga qarshi samara beradi

Manba: The Lancet Public Health – Steps and health outcomes

Shu sababli, kunlik jismoniy faollikda 7000 qadam ham yetarli hisoblanadi. Harakat kerak, lekin ortiqcha yuklamalar shart emas.

🍞 Glyuten nafaqat ichakni, balki miyani ham izdan chiqaradi

Glyutenga chidamsizlik (gluten intolerance) haqida ko‘p gapiriladi, lekin uning ruhiy salomatlikka ta’siri keng tarqalmagan haqiqatdir.

Cleveland Clinic ma’lumotiga ko‘ra, glyuten sezgirligi bo‘lgan odamlarda:

Shizofreniyaga chalinish xavfi 3 barobar ortishi mumkin

Xronik yallig‘lanish orqali miya funksiyasi buziladi

Ichakda vitamin va mineral singdirish muammosi yuzaga keladi

Bunday bemorlar ko‘pincha diffuz (aniq bo‘lmagan) simptomlar — charchoq, asabiylik, depressiya, ruhiy tumandan (brain fog) shikoyat qilishadi.

Manba: Cleveland Clinic – Gluten Intolerance

Davo hozircha yo‘q, ammo glyutensiz parhez ko‘pincha simptomlarni ancha yengillashtiradi. Olimlar taxmin qilishicha, dunyo aholisining 5–6% glyuten sezgirligidan aziyat chekadi, lekin ko‘pincha bu haqda bilmaydi.

🧩 Xulosa: ilm sizning odatlaringizni o‘zgartirishi mumkin

Zamonaviy tibbiyot kundan kunga insoniyat salomatligiga oid stereotiplarni qayta ko‘rib chiqmoqda. 10 000 qadam emas — 7000 yetarli, glyuten nafaqat qorinni, balki miyani ham izdan chiqaradi, genetik muammolar esa faqat tug‘ma emas, balki tuzatilishi mumkin bo‘lgan holatga aylanmoqda.

📌 Davo.uz tavsiya qiladi: salomatlik haqidagi yangiliklarni kuzatib boring, lekin har qanday o‘zgarishni shifokor maslahatisiz amalga oshirmang.

🔗 Sizga qiziq bo‘lishi mumkin:

Paratsetamol jaziramada xavfli bo‘lishi mumkin

Issiq havoda suvsizlanish: suv endi yordam bermayotgan va regidron kerak bo‘lgan payt

Yozgi zaharlanishlar: nega ovqat emas, suv aybdor?

Bosh og‘riqlari va issiq havoga bog‘liq sabablar

📲 Davo.uz – ilmiy asoslangan va haqiqiy tibbiyot yangiliklari manbai.